ling beter mogelijk maken.
Enkel de meetresultaten van de basiskaart zijn in ta-
bel 1 weergegeven, en beperkt gebleven tot de eerste
3 ordes omdat vanaf de 4e orde normaliter de rivier-
selektie bijna totaal is (90 tot 100 voor de ach-
tereenvolgende generalisatiestappen vanaf 1 50. 000
tot en met 1 250. 000. Met 'rivieraanzet' wordt de
oorsprong of de bron van elke eerste-orde-rivier
bedoeld.
De evolutie van de selektieresultaten voor de achter-
eenvolgende gegeneraliseerde kaartschalen op
1 100. 000 (1 126. 720 voor het Verenigde Koninkrijk),
1 200. 000 of 1 250. 000 per land is eveneens in
dichtheidscijfers weergegeven in de figuren 2 en 3 en
in de tabellen 2 en 3. Tabel 4 geeft ook de schomme-
lingen weer van de selektieresultaten voor telkens
een tiental subgebieden, die op basis van geomorfo-
logische en hydrogeografische kenmerken werden on-
derscheiden. Tevens worden de effektieve meetge-
gevens (aantal rivierbronnen of -aanzetten en totale
rivierlengte per oppervlakte-eenheid) vergeleken met
berekende normen afkomstig uit de literatuur.
Over het algemeen mag men uit de literatuur afleiden
dat de beste resultaten bij de generalisatie van de
topografische kaart verkregen worden door een traps-
gewijze en degressieve verdichting van de kaartge-
gevens tot op een schaal van ongeveer 1 1. 000. 000.
De formules die daarbij gebruikt worden zijn hierop
gebaseerd en houden ook rekening met een aantal
faktoren als: typische kenmerken van het geografisch
milieu (CUENIN, 1973), evenwicht tussen de ver-
schillende topografische elementen (TOPFER en
PILLEWIZER, 1966) of ook met de grafische verte-
kening van de afzonderlijke topografische elementen
die opgedrongen wordt door de minimale leesbaar-
heid van kaartsymbolen bij de reduktie (schaalver-
kleining) van het beeld (SRNKA, 1970). Uitgaande
van het feit dat we in deze beperkende Studie van de
oro-hydrografie enerzijds alleen het selektiepro-
bleem (hier slechts enkelvoudige lineaire grafische
elementen) benaderen en anderzijds bij een vorige
gelegenheid (DEPUYDT, 1984) vrij goede resultaten
verkregen werden wanneer de selektieformules van
Cuenin werden toegepast op de rivieraanzetten, is
de vergelijking hier beperkt gebleven tot de bereken
de resultaten uitgaande van deze laatste formules.
Konkreet wordt het aantal rivieraanzetten (bron van
le orde - rivieren) op 1 50. 000 bij overgang naar
1 100. 000 uitgedund, uitgaande van de vergelijking
TVTq
Nf Na (1) of Nf 0, 5 Na. Bij verdere selektie
1 100. 000 naar 1 200. 000 of 1 250. 000 past men
de formule Nf n4/(^j-)^'(2) toe, wat respektieve-
lijk neerkomt op Nf 0,35 Na of Nf 0, 25 Na. In
(1) en (2) betekenen de Symbolen:
Na het aantal rivieraanzetten op de te generalise-
ren kaart; hier dus op de kaart 1 50. 000 (1)
en 1 100. 000 (2).
Ma schaalgetal of modulus van de te generalise-
ren kaart; weerom 1 50. 000 en 1 100. 000
respektievelijk.
Nf geselekteerd aantal rivieraanzetten op de ge
generaliseerde kaart, hier respektievelijk op
schaal 1 100. 000 (1) en 1 200. 000 of
1 250. 000 (2).
Mf schaalgetal van de gegeneraliseerde kaart:
1 100. 000 (1) en 1 200. 000 of 1 250. 000
(2).
Als men voor elke selektiestap Nf berekent t. o. v. Na
op de oorspronkelijke kaartschaal van 1 50. 000, dan
verkrijgt men als aantal geselekteerde rivieraanzet
ten voor elke herleide schaal 50 (1 100. 000),
17, 5 (1 200. 000) en 12, 5 (1 250. 000). Deze
waarden vindt men in tabel 4 terug, net als de bere
kende selektiewaarden voor de Britse kaartreeksen
44 en 16 voor de omzetting van 1 63. 360 naar
respektievelijk 1 126. 720 en 1 250. 000.
aantal rivieraanzetten /cm2 kaartoppecvlakte
Figuur 2. Dichtheid van de rivieraanzetten op basis-
en afgeleide gegeneraliseerde topografische
kaarten bij opeenvolgende selektiestappen
(zie voor de cijfergegevens tabel 2).
Terwijl tabel 1 de uitgangssituatie weergeeft op de
basiskaart voor de verschallende rivierorden en hun
totaal, uitgedrukt in terreindichtheden (km/km^),
beeiden de figuren 2 en 3 deze dichtheden (respektie
velijk rivieraanzetten en totale rivierlengte) tevens
af voor elke afgeleide kaart op kleinere schaal, dit—
maal logischerwijze uitgedrukt in grafische kaart-
dichtheden (cm/cm^), zoals ook op de overeenkom-
stige tabellen 2 en 3.
Resultaten en hun bespreking
In tabel 1 kan men makkelijk zien dat de dichtheid van
het riviernet op de uitgangskaart heel verschallende
waarden aanneemt en dat de verhouding van de hoog-
ste tot de laagste waarden ongeveer 3 tot 1 is. In de
meeste gevallen, op de B. R. D. na, komen de hoogste
rivierdichtheden ook overeen met het grootste aantal
rivieraanzetten en omgekeerd. Nu echter, is de ver
houding van de hoogste tot de laagste dichtheidswaar-
de van de rivieraanzetten aanmerkelijk groter. In
figuur 2 en 3 stelt men vast dat de verhoudingscijfers
KT 1986. XII. 1
33
