De geologisch-geomorfologische kaart van de
Bommelerwaard, schaal 1 50.000
H.J.A. Berendsen
Hb
Hb
Hb
De geologisch-geomorfologische kaart van de Bomme
lerwaard op de schaal 1 50. 000 is onlangs versehe
nen als bijlage 1 bij BERENDSEN, H. J. A. Red.
(1986). Hetboekje, getiteld 'Het landschap van de
Bommelerwaard' bestaat uit een reeks artikelen die
zijn samengesteld ter gelegenheid van de Nederlandse
Geografendagen in Utrecht. Het beoogt een overzicht
te geven van de huidige kennis van en het inzicht in de
ontstaanswijze en ontwikkeling van het landschap in
dit gebied.
De kaart is gemaakt op grond van een kartering op
schaal 1 10. 000 (uitgevoerd in 1984 en 1985), door
eerstejaars Studenten in de fysische geografie aan de
Rijksuniversiteit te Utrecht. In totaal hebben in de
Bommelerwaard 101 Studenten aan het veldonderzoek
deelgenomen. Daarbij werden meer dan 10. 000 borin-
gen uitgevoerd tot een diepte van tenminste 2 3 m-mv.
Gemiddeld betekent dit een boordichtheid van 65 borin-
gen per knb. Circa 2000 boringen zijn uitgevoerd tot
op het pleistocene zand, dat in dit gebied ligt op een
diepte variSrend van circa 2 m NAP (Im - mv) in het
zuidoosten, tot 8 m - NAP (9 m- mv) in het noordwes-
ten.
De boringen werden uitgevoerd met behulp van Edel-
man-boor, guts, Dachnowski-sonde en Van der Staay-
boor. Naast de boringen werd gebruik gemaakt van
gegevens uit luchtfoto's en van topografische kaarten
uit de vorige eeuw.
Produktieschema
De (geomorfologische) kartering door de eerstejaars-
studenten op schaal 1:10. 000 volgens de legenda van
BERENDSEN (1982) werd beBindigd op 6 September
1985.
In de periode tussen 6 September en 1 december 1985
werd de legenda ontworpen en werd de kaart volgens
deze legenda getekend, waar nodig gekorrigeerd op
grond van aanvullende veldgegevens. Vervolgens vond
generealisatie plaats en verkleining tot schaal
1 50. 000. De kaart werd,getekend op betekenbare
film van de topografische kaart, aangeboden bij het
Kartografisch Laboratorium van het Geografisch In-
stituut te Utrecht. M. H. W. van Elk en T. Lekker-
kerker hebben in de periode van 10 februari tot 19
maart 1986 de noodzakelijke kartografische en repro-
grafische werkzaamheden verricht. De betekenbare
films werden overgebracht op graveerfilms met een
diazo4aag. Tevens werd een met kleurpotlood inge-
kleurde lichtdruk vervaardigd, die diende als gids bij
het pellen van de pelfilms.
De kleuren voor de kaart zijn gekozen uit een kleuren-
schema van de Stichting voor Bodemkartering te
Wageningen. Dit kleurenschema bestaat uit kombina-
ties van de drie standaard-drukkleuren geel, magenta
en eyaan in 9 trappen van 0 tot 100% dekking.
De Symbolen en teksten die in de kaart voorkomen,
werden met behulp van een CRTronic-100 fotozet-
apparaat op papier gezet en omgecontact naar strip-
pingfilm, waarna ze werden gemonteerd en inbelicht
in de eindfilm voor zwart.
Het rel atief eenvoudige produktieproces is schema
tisch weergegeven in figuur 1. Het pellen van de voor-
komende tinten gebeurde per percentage, waardoor er
22 pelfilms nodig waren. Indien per kaarteenheid zou
FILM
FILM
BETEKEN
BARE FILM
GRAVEER-
FILM
TOPO
GRAFIE
OB P
TOPO
GRAFIE
LB N
TOPO-
GRAFIE
KL KON-
TOUREN
OB P
KLEUR-
KON
TOUREN
LB N
MONTAGE
FILM
EINDFILM
KLEUR
KON
TOUREN
KLEUR
KON-
GRIJS
TOUREN
SYM
BOLEN
PELFILMS
PELFILMS
PELFILMS
TEKST
MAGENTA
CYAAN
BOLEN
EINDFILM
EINDFILM
EINDFILM
EINDFILM
ZWART
GEEL
MAG.
CYAAN
OB P
OB P
OB P
OB P
GEDR
KAART
LB=Leesbaar
OB=Onleesbaar
P =Positief
N =Negatief
=Uit kontakt
Figuur 1.
42 KT 1986. XII. 2
