DIERCKE UNIVERSAL ATLAS.
Braunschweig: Georg Westermann
Verlag GmbH, 1984. 448 pp.
30 x 24 cm. ISBN 3 14 50 8852 1.
Prijs DM 98, -.
De Diercke Universal Atlas is
door Westermann volgens een
nieuw concept ontwikkeld en be-
stemd voor een groot publiek. De
keuze van de onderwerpen, de be-
geleidende tekst en ook het bijzon-
der handzame formaat zijn daar op
afgestemd.
De atlas is verdeeld in negen ru-
brieken, te beginnen met 16 pa-
gina's over 'Die Erde im Weltall'.
Hier is vooral gemikt op effekt
door de fraaie foto's van melkweg,
zon en planeten soms pagina-groot
af te drukken. Indrukwekkend,
maar daardoor niet meer informa-
tie biedend.
'Die Erde aus dem Weltraum ge
sehen' bevat 28 pagina's Landsat-
opnamen van de BRD en de DDR op
schaal 1 1 miljoen en van het
Alpengebied op schaal 1 600. 000.
Een körte tekst geeft heldere in-
formatie over de verschijnselen
die te zien zijn op dubbel pagina
grote foto's.
Een beknopte cultuurgeschiedenis
van de kartografie komt aan bod
in 'Der Wandel des Weltbildes',
waarin met behulp van afbeeldin-
gen van historische kaarten en
körte beschrijvingen de ontwikke-
ling van het wereldbeeld tot op
heden geschetst wordt. Aanslui-
tend volgt een uiteenzetting hoe een
moderne kaart tot stand komt, en
uit welke elementen deze is opge-
bouwd. Een aantal kaarttypen wordt
besproken.
In deel vier van de atlas, 'Die
Erde - Thematischen Ubersichten'
worden dertien verschillende the-
ma's in kaart gebracht. Bij de
keuze van de thema's houden de
samenstellers vast aan traditione-
le onderwerpen als bevolking,
klimaat, plantengroei, bodemschat-
ten en dergelijke. Items die min-
stens even belangrijk zijn voor het
voortbestaan van de mens als
honger, armoede en milieu zal
men hier vergeefs zoeken.
'Die Kontinente - Physische und
Politischen Karten' is een deel
dat geheel nieuw is opgezet. De
goedgekozen kaartuitsneden bevat-
ten een groot aantal topografische
namen. De kleur van de bladen
wordt bepaald door hoogtetinten
die lopen van donkergroen (laag)
naar lichtgeel (hoog). Vooral het
groen is op veel kaarten te over-
heersend, daardoor knallen de
autowegen (geel) er nog al uit, en
het roze van de aaneengesloten
bebouwing doet in kombinatie met
dit groen een beetje pijn aan de
ogen.
De kaarten in 'Die Kontinente -
Wirtschaftskarten' zijn van het
bekende Diercke recept: de onder-
grond is een bodemgebruikskaart
met hoogte-schaduwering waarop
met puntsymbolen het voorkomen
van bodemschatten en industribn
is aangegeven. Voor deze uitgave
zijn de gebruikte rasters en de
drukkleuren aangepast. Daar waar
lichte kleuren in de kaart over-
heersen voldoet de ondergrond het
best (vgl. Australie).
De veelheid aan Symbolen is op
sommige kaarten nogal störend.
Het deel 'Kultur und Reisen in
Europa', dat nieuw is opgezet, is
het minst geslaagde onderdeel
van de Universal Atlas. In de in-
leiding willen de auteurs doen ge-
loven dat de dertien kaarten
(meest op de schalen tussen 1 2
miljoen en 1 3 miljoen) bij de
voorbereiding van de vakantie ge-
bruikt kunnen worden. Dat is ech
ter twijfelachtig: daarvoor is de
legenda te globaal en te subjektief.
Wat moet je je voorstellen bij
'Besonderes sehenswertig' en
'Malerisch Ortsbild'. Onder de
laatste kategorie valt bijvoorbeeld
wel Leeuwarden, maar niet het
Limburgse plaatsje Thorn
Nieuw is ook 'Groszstädte der
Erde'. Van vijftien wereldsteden
zijn of meer plattegronden en
kleurenfoto's opgenomen. In de
begeleidende tekst worden de ge-
schiedenis van de betreffende stad,
de struktuur en de belangrijkste
bezienswaardigheden behandeld.
De kriteria voor de keuze van de
Steden is niet duidelijk: het door
de Duitsers veel bezochte Amster
dam komt in de rij niet voor.
Beknopt, maar erg goed, met dui-
delijke kaarten, is het deel 'Uni
versalgeschichte'. De 29 pagina's
kaarten zijn zo gekozen dat zij de
belangrijkste momenten uit de
europese en de wereldgeschiede-
nis weergeven. In dit deel wfel een
pagina met drie kaartjes met als
thema 'Arme en rijke landen',
Analfabetisme' en 'Levensver-
wachting'.
Twee pagina's met statistische ge-
gevens van de landen en 95 pagi
na's register sluiten de atlas af.
De Diercke Universal Atlas, die
een kartografische prestatie van
de eerste orde is, biedt de bezit-
ter een schat aan bruikbare infor-
matie, zowel in kaarten als in be
geleidende tekst. Toevoegen van
een aantal thema's die erg in de
belangstelling staan, en een ande
re opzet van de toeristische kaart-
ten, kunnen die bruikbaarheid al-
leen nog maar verhogen
G. W. J. van Omme
PHILIP'S CERTIFICATE ATLAS
for secondary Schools, London:
George Philip Son, Ltd. Second
Edition 1983, 143 pp. waarvan
91 pp. kaarten, 23 pp. register
met 11. 000 namen, 28 pp. ency-
clopedisch gedeelte met een voor-
woord door Mr. H. Fullard,
ISBN 0 540 05445 3. Prijs E 3. 70
De Philip's Certificate Atlas for
46
KT 1986. XII. 2
