nieuwen handmatig ofwel per Com
puter te gaan uitvoeren. In een in
tern onderzoek dat resulteerde in
een rapport werden faktoren zoals
beschikbare interne mankracht, ge-
wenste produktietijd en een verge-
lijking van de produktiekosten
nauwkeurig gewogen. Naar aanlei-
ding van de konklusies van dit on
derzoek viel de beslissing, mede
uit beleidsoverwegingen, ten gunste
uit van geautomatiseerde kaartver-
vaardiging voor dat deel van het
kaartenpakket dat dringend aan
vernieuwing toe was. Bovendien
zouden de kaartbladen van de serie
teoristenkaarten niet alleen op-
nieuw anders worden ingedeeld maar
ook in aantal verder worden uitge-
breid naar 14 bladen, teneinde een
flink deel van BelgiB en de Nord
Eifel op de kaarten te kunnen weer-
geven. De nieuw in kaart gebrachte
gebieden komen voor op de kaart
bladen 12, 13 en 14.
Na het scannen van de bestaande
originelen werden de kaarten in
rastervorm in een bestand opge-
slagen, waarna de updating op het
beeldscherm geschiedde aan de
hand van korrektiemodellen. De
plotter produceerde vervolgens in
een vrij grove resolutie een zestal
eindfiims per kaartblad, waarna
een kleurproef werd gemaakt. Na
het uitvoeren van de korrekties
werd nog een cromalinproef ver-
vaardigd en tenslotte werden de
definitieve eindfiims in de gewenste
fijne resolutie uitgeplot.
De kaartbladen 12, 13 en 14, waar-
voor volledig nieuwe redaktiemodel-
len vervaardigd moesten worden,
werden in een vectorbestand opge-
nomen. Het resultaat bij deze drie
nieuwe bladen is een uit perfekt
lijnwerk opgebouwd kaartbeeld;
bovendien is er het voordeel van
körte korrektietijd in de toekomst
bij herziening. In april van dit
jaar was de gehele serie kompleet.
Ook de routekaarten, de kaarten
welke route-informatie per land
geven en die aan de balies van alle
ANWB-kantoren voor de leden gra
tis beschikbaar zijn, waren hard
aan vernieuwing toe. Besloten werd
de kaarten geheel nieuw op te zet-
ten door het vernieuwen van de
legenda, lijnsignatuur en symbo-
liek en het wijzigen van de kleur-
stelling. Van elk kaartblad werd
een redaktiemodel vervaardigd en
werden de teksten vernieuwd. De
nieuwe kleuren maken de route
kaarten zeer overzichtelijk. Negen
van de elf kaartbladen zijn nu be
schikbaar. De kaartbladen 10
(DDR/Polen) en 11 (Tsjechoslowa-
kije-Hongarije-RoemeniB-Bulga-
rije) zullen in januari 1987 ver-
schijnen.
Het gehele automatiseringsprojekt
werd uitbesteed aan de firma
Reprocart in Rotterdam.
M. A. G. Bos
ENSCHEDE IN KAART
In verband met de sluitingsdatum
voor de kopij kon in het vorige
nummer slechts kort melding wor
den gedaan van de tentoonstelling
'Ensehede in Kaart' die in de
maanden mei en juni in Enschede
viel te bewonderen. De Organisa
toren van de tentoonstelling - mede-
werkers van de gemeentelijke Afde-
ling Landmeten en Kartografie -
verdienen echter meer aandacht.
Op de tentoonstelling kon namelijk
niet alleen een goede indruk wor
den verkregen van de groei en
ontwikkeling van Enschede, maar
vooral ook van de (gern jentelijke)
kartografie.
In de afgelopen 500 jaar werd de
stad Enschede maar liefst drie
maal door een grote brand getrof
fen, waarbij alle oude kaarten,
tekeningen en documenten verloren
zijn gegaan. Mede daarom is er
maar weinig authentiek kaartmate-
riaal van voor 1900. De oudste
kaart waarop Enschede staat af-
gebeeld en waarvan het origineel
nog bestaat is de kaart uit om-
streeks 1560 van Jacobus van
Deventer. Het origineel is in
Madrid, op de tentoonstelling hing
een in 1886 gemaakt afschrift.
Ook werden een aantal in 1946 ge-
konstrueerde kaarten getoond, die
aangeven hoe Enschede eruit moet
hebben gezien in vroegere tijden.
Interessante tentoongestelde kaar
ten waren zeker ook de eerste
1 1250 kadasterkaart uit 1826,
een wandelkaart uit 1910 en de
eerste plankaart uit 1913, het jaar
waarin ook de eerste komplete
grootschalige basiskaart op schaal
1 1000 gereed kwam.
Tussen 1930 en 1960 kwam de ge
meentelijke kaartvervaardiging
in Enschede in de verdrukking,
maar tegen het eind van de vijfti-
ger jaren werd de behoefte aan
goede basiskaarten toch zo groot
dat een zelfstandige 'meetdienst'
werd geformeerd. Deze bracht
eerst een basiskaart 1 500 tot
stand om als ondergrond te dienen
voor het ontwerpen en uitvoeren van
de uitbreidingsplannen en voor be-
stektekeningen bij wegenaanleg of
-verbetering. In de loop der jaren
versehenen vervolgens ook steeds
meer kaarten op kleinere schaal
(bijvoorbeeld 1 1000, 1 2500,
1 5000, 1 10. 000, 1 12. 500,
1 25. 000, 1 50. 000 en 1 70. 000).
Maar 'Enschede in Kaart' was niet
alleen een kaartententoonstelling.
Er was een extra dimensie aan
toegevoegd doordat ook inzicht werd
geboden in de wijze van vervaardi-
ging van kaarten. Niet alleen werd
een beeld gegeven van de meest
moderne methoden van kaartpro-
duktie met behulp van de Computer,
maar ook meer traditionele en in-
middels verouderde technieken
kwamen aan bods voor een deel
aanschouwelijk gemaakt door het
tonen van oude en nieuwe teken-
instrumenten en -materialen,
drukplaten enz. Daarnaast werden
ook het gebruik van luchtfoto's en
Chef Afd. Landmeten en Kartografie, B. Coelman (1.geeft uitleg aan de
wethouder Ruimtelijke Ordening, W. van Egmond, en de direkteur Dienst
Openbare Werken, H. G. Gossink.
12
KT 1986. XII. 3
