i vw i n i ts
PATIJNL. 'I
BENOORDENHOUlSEVLLt
bezuidenh<
4 1
„UYCHBOCKl-K^
LANOSCHE'D
v.n i mi n n i
Nrmi tS ri rt
n n i n m n
j .nVi m ro
Yrn n
S1 \?t i'S
,ftloeRsiv.
JAvASTR
WASSENAARSEV/EG
mauritskade
i EU
INSEGR. GROTE M
RKTSTR.
pb.öernhardviaduct JUL.VAN
4
FINNI
Aandachtsvelden
Een belangrijke zaak is het realiseren van goede
kaartleesprogramma's zodat mensen in kontakt
komen met kaarten en ze leren gebruiken. Daardoor
zal de leesvaardigheid toenemen. Verder kan ge-
traeht worden om zoveel mogelijk materiaal te pro-
duceren. In het ontwerp daarvan moet, meer dan
voorheen gebruikelijk was, bestaande kennis over
vormgevingsaspekten worden toegepast. Daartoe
kunnen richtlijnen opgesteld worden. Indien een ver-
zameling wordt aangelegd van tot nu toe met redelijk
succes gebruikte Symbolen kunnen daaruit de voor
een bepaalde situatie meest efficiSnte Symbolen wor
den gekozen (WIEDEL, 1983). In de verzameling
moet aangegeven worden welke kombinaties van Sym
bolen te gebruiken zijn, dat wil zeggen welke Sym
bolen goed van elkaar te onderscheiden zijn. De vraag
of voor blinden en slechtzienden aparte visueel te le-
zen of gekombineerde, van opdruk voorziene verhoog-
de kaarten moeten worden ontworpen, is nog niet
beantwoord. In gekombineerde kaarten worden for-
maat, schaal, mate van generalisatie en gedeeltelijk
de symboolkeuze gedikteerd door het ontwerp voor
blinden. Een voordeel is echter dat de kaart met
verschillende zintuigen tegelijk gelezen kan worden.
De relatieve leesbaarheid ervan in vergelijking met
speciaal ontworpen, uitsluitend visueel te lezen
kaarten, die veel eenvoudiger en goedkoper te pro-
duceren zijn, moet nog onderzocht worden.
De nederlandse situatie
In Nederland zijn in het verleden vooral eenvoudige
mobiliteitskaarten en sterk gegeneraliseerde kaarten
met een overwegend topografische inhoud ten behoeve
van het onderwijs gemaakt. De laatste jaren is er
een groeiende belangstelling voor stadsplattegron-
den. Zo zijn er onder andere plattegronden gemaakt
van Utrecht, Zeist, Abcoude en het centrum van
Rotterdam. Er bestaat ook een overzichtskaart van
Den Haag, bedoeld voor blinden en, door opdruk, ook
voor slechtzienden (2) (zie figuur 4).
Verder neemt de belangstelling voor thematische
kaarten toe, voornamelijk vanuit het aardrijkskunde-
en geschiedenis-onderwijs. Een bijzonder initiatief
is genomen door de Louis Braille School in Grave.
Daar wordt een geschiedenisatlas in twee delen ge-
produceerd; deel 1 is reeds versehenen. Uniek is dat
er naast de atlas voor blinden een afzonderlijke
editie voor slechtzienden uitkomt, gedrukt in zwart-
wit. Alle andere kaarten en atlassen (met uitzonde-
ring van de kaart van Den Haag) moeten met behulp
LAAN
STRAA
Figuur 4. Fragment van de overzichtskaart van Den Haag voor blinden en slechtzienden.
KT 1986. XII. 3
33
