- puntsymbolen sec,
- puntsymbolen in situ,
- lijn- en vlaksymbolen sec,
- lijn- en vlaksymbolen in situ.
Elke enquöte is voorgelegd aan een andere groep van
40 respondenten. De in totaal 160 respondenten zijn
gezocht onder de leden van vier harmonie-orkesten.
Hamonie-orkesten schijnen over het algemeen qua leef-
tijd en opleidingsniveau als een redelijke doorsnee
van de Nederlandse bevolking beschouwd te kunnen
worden. Wel zijn er meestal wat meer mannen dan
vrouwen. Tabel 1 geeft een overzicht van kenmerken
van de respondenten.
Tabel 1. Geslacht, leeftijd en opleidingsniveau van
de respondenten.
kenmerk aantal percentage
geslacht:
mannelijk 95 59
vrouwelijk 65 41
leeftijd:
15 t/m 30 jaar 91 57
31 t/m 50 jaar 46 29
ouder dan 50 jaar 23 15
opleiding/beroep
maximaal lbo 88 55
hoger dan lbo 72 45
Puntsymbolen sec
De puntsymbolen zijn uit legenda's van de VVV-kaart
van Noord-Drenthe geknipt. Er is niet gekopieerd om
eventueel kwaliteitsverlies door dichtlopen van de
Symbolen te voorkomen. Vervolgens zijn boekjes sa-
mengesteld met op elke pagina (A5) 66n symbool om
onderlinge bei'nvloeding te voorkomen. Omdat de
Symbolen wat verloren op de pagina's stonden is er
een dun kader van 2x2 cm omheen gezet. Onder elk
symbool is ruimte gelaten om een referent naar vrije
keuze in te vullen. De volgorde van de pagina's was
willekeurig om mogelijke effekten van een bepaalde
opeenvolging van Symbolen te vermijden. Gezien het
feit dat alle respondenten op hetzelfde tijdstip en in
dezelfde ruimte aan hun taak moesten werken, is voor
elk boekje afzonderlijk een willekeurige volgorde be-
paald.
Puntsymbolen in situ
Symbolen die in de sec-test niet aan het criterium van
tenminste 50% goede antwoorden voldeden zijn, voor
zover aanwezig op het kaartblad Noord-Drenthe, aan
een begrijpelijkheidstest in situ onderworpen. Voor
de Symbolen is nagegaan welke de meest gebruikelij-
ke context is, waarin ze op de kaart voorkomen.
Vervolgens zijn de Symbolen met hun meest gebrui-
kelijke context uitgesneden, en wel zo dat er kaart-
vierkantjes van 25 cm2 ontstonden met in het cen-
trum daarvan het te testen puntsymbool. Er zijn test-
boekjes gemaakt met op elke pagina zo'n kaartvier-
kantje. Een willekeurige volgorde van de pagina's is
voor ieder boekje afzonderlijk bepaald. Verder is er
ruimte gelaten om een referent naar vrije keuze in te
vullen. Loodrecht op het midden van elke zijde van de
kaartvierkantjes zijn hulplijntjes van circa 1 cm ge-
tekend. Voor elk boekje is een losse transparante
overlay gemaakt. Daarop stonden eveneens vier hulp
lijntjes en een cirkel met een diameter van 5 mm.
Als de respondent de hulplijntjes op de overlay liet
samenvallen met die rond een kaartvierkantje, dan
viel het puntsymbool waarom het ging binnen de cir
kel. Op die manier is voorkomen dat het kaartbeeld
belast zou worden met een pijl of een cirkel om het
symbool in kwestie aan te wijzen.
Lijn- en vlaksymbolen sec
Voor de begrijpelijkheidstest met beperkte keuze uit
referenten zijn eveneens boekjes samengesteld. Uit
de legenda van de VVV-kaart zijn de vlaksymbolen
van elkaar losgeknipt. De Symbolen zijn aan de lin-
kerzijde van een pagina geplakt. Voor elk boekje
afzonderlijk is een willekeurige volgorde voor de
Symbolen bepaald, maar met de restriktie dat de
twee Symbolen met lijnraster (afgesloten voor pu-
bliek en afgesloten voor motorvoertuigen) niet op el
kaar mochten volgen. Dit omdat de gelijkenis tussen
de Symbolen een aanwijzing kan vormen voor de be-
tekenis. Naast de Symbolen is ruimte gereserveerd
om het bij een gekozen referent behorende nummer
in te vullen. Aan de rechterzijde van de pagina zijn
de genummerde referenten gegeven. De volgorde
was willekeurig maar voor alle boekjes gelijk. Op
een andere pagina zijn op overeenkomstige wijze
lijnsymbolen en de bijbehorende referenten aangebo-
den. Voor de drie grenssymbolen is de restriktie
gehanteerd dat ze niet op elkaar mochten volgen.
Hetzelfde was van toepassing op de kombinaties
'autosnelweg' met 'autosnelweg in uitvoering' en
'hoofdverkeersweg' met 'hoofdverkeersweg in uitvoe
ring'.
Lijn- en vlaksymbolen in situ
Lijn- en vlaksymbolen die in de sec-test niet aan het
criterium van tenminste 50% goede antwoorden heb-
ben voldaan zijn, voor zover aanwezig op het kaart
blad Noord-Drenthe, eveneens aan een begrijpelijk
heidstest in situ onderworpen. De Symbolen zijn met
hun meest gebruikelijke context uit de kaart gesne-
den. Ook hier zijn kaartvierkanten van 25 cm2 ge-
bruikt. Eerst zijn de vlaksymbolen op aparte pagina's
in de testboekjes geplakt, daarna de lijnsymbolen.
Voor beide groepen Symbolen is de volgorde per
boekje willekeurig bepaald. Voor de vlaksymbolen is
wederom de restriktie gehanteerd dat de twee Sym
bolen met lijnraster niet op elkaar mochten volgen.
Voor de lijnsymbolen was die restriktie er ten aan-
zien van de grenssymbolen. Op elke pagina is tevens
ruimte gereserveerd om een referent in te vullen.
Achterin het boekje zijn op uitklapbare pagina's de
referenten waaruit de respondenten een keuze moes
ten maken opgenomen: een lijst voor de vlaksymbolen
en een aparte lijst voor de lijnsymbolen. De volgorde
van de referenten is willekeurig bepaald, maar was
voor alle boekjes dezelfde. De overlays, die al voor
KT 1986. XII. 3
37
