H
1
u
kI
r[
Ch
JS
De grootste rechthoek (Sc+Se) stelt het totale geogra-
fisehe milieu voor, zoals dat wordt waargenomen
door de mensheid. Een deel van het milieu wordt kor
rekt waargenomen (Sc), een ander deel foutief (Se).
De rechthoek A stelt de opvatting voor die de kaart -
maker (kartograaf) heeft van het geografisch milieu.
De rechthoek B weerspiegelt de opvatting van het geo
grafisch milieu van de kaartgebruiker. Zoals uit de
figuur blijkt is het begrip van het milieu voor zowel
de kartograaf als de kaartgebruiker voor een deel
juist en voor een ander deel onjuist. Op basis van zijn
kennis vervaardigt de kartograaf een kaart M van een
deel van het geografisch milieu. Ook de kaart ligt
voor een deel in Se: hij bevat onjuistheden. M is ver-
der onderverdeeld in vier lagen. Ml is de informatie
in de kaart die al bekend was aan de kaartgebruiker.
M2 geeft aan dat de kaart nieuwe informatie toevoegt
aan de kennis van de kaartgebruiker. M3 is dat ge-
deelte van de informatie in de kaart dat niet door de
kaartgebruiker wordt waargenomen (het verschil tus-
sen input en Output in een kommunikatiesysteem).
Tenslotte stelt U een toename van de kennis van de
kaartgebruiker voor die niet door de kartograaf was
bedoeld ('afgeleide kennis').
voorgestelde struktuur van de kartografie. Het was
vooral de overdracht van de informatie ('cartographic
transmission') die van belang was voor zijn model. In
figuur 5 is te zien hoe de struktuur van de nieuwe we-
tenschap in twee delen uiteenvalt: 1. de toegepaste
kartografie ('applied cartography') die alle deelgebie-
den van de praktische kartografie beslaat en 2. 'carto-
logy' dat door hem omschreven wordt als 'the science
that studies the expression and transformation of
chorological information by means of a map' (de we-
tenschap die de expressie en transformatie bestudeert
van chorologische informatie door middel van een
kaart). In mijn ogen beperkt het woord 'chorological'
(dat wil zeggen ruimtelijk, door grenzen omgeven) het
werkterrein van de kartografie te veel (het doet name-
lijk te veel aan fysische grenzen denken). Ondanks
deze bedenkingen is het de eerste keer dat kartografi-
sche theorieen en methoden in een model zijn samen
gebracht. De 'map knowledge' kan gezien worden als
de universele achtergrond van de twee deelgebieden
en kan het beste als historische kaartkennis omschre
ven worden. De verbinding tussen 'cartology' en toe
gepaste kartografie wordt in dit model door middel
van de kartografische methoden tot stand gebracht.
Een theoretische struktuur
Herkomst
De kommunikatietheoriebn, met name die van Kolaöny,
hadden een grote invloed op de door Ratajski (1973)
De lezer zal zieh bij het bekijken van figuur 5 waar-
schijnlijk afvragen waar al die kartografische theorie-
CARTOQRAPHY
THEORY OF
CARTOLOQY
TMEORY OF
CARTOQRAPHICAL
TRANSMISSION
■4
Theory ol chorological
Information source
Theory of funetioning of
cartogrophical transmission
Theory ol elhciency ol
corloarOphical trommiition
Theory ol pereeption
o 1 corlogrophicol Information
cortogrophieol generahzatic
Theory of r
Theory ol map form
(CorlogfophiC0i lemioNcil
Thaory ol map conlents
Inlormolipnol lund ol map)
MAP KNOWLEOQE
General Problems of
evaluation
History of cortogrophy
«Chionolog. mop-knowledgc)
HiHory ol theory,
Hulory ol corlogrophicol
^HilJor^^ltCKfogrophifo^5
'iffiooli ond i
logr oph
ogrophy ol corlogrophicol
pnd vorher!
Melhodtcol problemi ol mop
I hemohcol problemi ol map
Systhemoticol
mop-knowledge
Problemi ol I
ränge ol niopi
Methqds of mop-moking
Mathods of
map raproduetion
Method» of
cartogrophical outomotio
Mathods of mop I J
onalysis and Interpretation I
Mathods of aducolion
in cortogrophy
Mop compiling ond ediring L
Map raproduetion
Editoriol and others aids
CARTOQRAPHICAL
PROOUCTION
Data transformation
APPLICATIONS OF
AUTOMATION
IN CARTOQRAPHY
Map use for didactico
-edwcational purpose
r
pu,p°«* 1
for professional purpose
Working out of bibliogra
^ilji^ond^dislnbution^
QATHERINO OF
CARTOQRAPHICAL
WORKS
Orgamiation and process
of education
Working Out and pro
duetion of dydoctic oid
APPLIED
CARTOQRAPHY
Figuur 5. Ratajski's (1973) model voor de kartografie als wetenschap. De verschallende onderdelen van het
vak zijn hier geplaatst tussen de polen van de 'cartology' of kaartwetenschap en de 'applied cartography' of
toegepaste kartografie.
KT 1986 XII. 4
29
