Satelliet themakaarten, een nieuw hulpmiddel in
planning en beheer
R. Beck en J.W. van den Brink
In het beheer en de inrichting van Nederland speelt
informatie een rol van toenemend belang. De laatste
jaren zijn er op het gebied van verzameling en beheer
van informatie interessante ontwikkelingen gaande,
waaronder de sterk toegenomen mogelijkheden van
remote sensing-technieken.
In dit artikel wordt ingegaan op toepassingsmogelijk-
heden van remote sensing-technieken in het takenpak-
ket van de centrale overheid, provincie, waterschap
en gemeente.
In het algemeen kan worden gesteld dat een groeiende
vraag bestaat naar efficiente manieren van informa-
tievergaring. Kan informatie verkregen met remote
sensing-technieken een waardevolle aanvulling vor-
men op informatie uit bestaande bronnen of zelfs
daarmee konkurreren? Belangrijke kriteria zijn hier-
bij de prijs, de kwaliteit en de betrouwbaarheid van
de informatie.
Wij hopen in het onderstaande een overzicht te geven
van de mogelijkheden alsmede een indikatie van de
efficibntie en kosten die behoren bij het werken met
remote sensing-technieken, waarbij de nadruk zal
liggen op het gebruik van satellietopnamen.
Wat verstaan we onder remote sensing?
Remote sensing of teledetektie staat voor het waarne-
men op afstand, middels een groot aantal verschillen-
de technieken. Dit zijn bijvoorbeeld waarnemingen in
het zichtbare of nabij-infrarode licht die met foto- of
videocamera's verricht worden of met behulp van
Scanners tot stand komen. Echter ook waarnemingen
in het thermische en microgolf gedeelte van het elek
tromagnetisch Spektrum behoren tot de remote sensing
De opnamen worden doorgaans gemaakt uit vliegtuigen
en satellieten, waarbij opgemerkt wordt dat ook de
ultra-lichte vliegtuigen zieh gaandeweg een volwaar-
dige plaats verwerven als goedkoop platform voor
remote sensing instrumenten (zie figuur 1).
De meest bekende remote sensing-techniek is de ver
tikale luchtfotografie die vervaardigd wordt met de
bekende fotogrammetrische camera's met het
23x23 cm negatief in zwart/wit, kleuren of kleuren-
infrarood. Deze zeer waardevolle techniek heeft
echter belangrijke nadelen. In de praktijk blijkt dat
het vaak te kostbaar of te moeilijk is om vertikale
luchtfotografie te laten maken. De interpretatie en
uitwerking van deze luchtfoto's is een tijdrovende en
dus kostbare aangelegenheid. Met name geldt dit wan-
neer opnamen van verschillende momenten met elkaar
vergeleken moeten worden om veranderingen op te
sporen. Om deze reden is luchtfotografie minder ge-
schikt voor 'monitoring'.
Zijn er nu remote sensing-technieken die goedkoper
en praktischer in het gebruik zijn dan voornoemde
luchtfotografie
Wij zijn van mening dat zulks inderdaad het geval is
en dat enerzijds een mogelijkheid kan worden gevon-
den in het gebruik van ultra-lichte vliegtuigen en
anderzijds in het gebruik van satellietopnamen.
Met het gebruik van ultra-lichte vliegtuigen is door de
DHV ervaring opgedaan in buitenlandse projekten.
Hierbij is gebleken dat de met foto- en videocamera's
uitgeruste ultra-lichte vliegtuigen uitstekende moge
lijkheden bieden om snel, kwalitatief goede en goedko-
pe waarnemingen te verrichten. In Nederland is het
gebruik van ultra-lichte vliegtuigen aan zeer strenge
meteorologische satellieten
Meteosat, N O O A-8-9
aardobservatie satellieten
Landsat SPOT
geostationaire baan
36.000 km hoogte
bijna polaire baan
600-900 km hoogte
straalviiegtuigen
lichte vliegtuigen
3-10 km hoogte
300 m 3 km hoogte
ultra lichte vliegtuigen
tot 300 m hoogte
Figuur 1. Instumentdragers voor remote sensing
(naar Buiten et al, 1983).
40
KT 1986 XII. 4
