regels gebonden, waardoor met deze techniek in de
praktijk slechts langzaam ervaring kan worden opge-
daan.
In het hierna volgende wordt ingegaan op de technische
mogelijkheden van satellietopnamen en hun toepassin-
gen.
Aardobservatiesatellieten
Nederland wordt steeds vaker en met toenemend detail
waargenomen door satellieten. Naast de meteorologi
sche satellieten zijn de belangrijkste remote sensing
satellieten die van het Amerikaanse LANDSAT-pro-
gramma en de Franse SPOT. De satellieten uit het
LANDSAT-systeem cirkelen sinds 1972 om de aarde,
waarbij ze een baan beschrijven die over de polen
voert. Het bekendste instrument aan boord van de
eerste LANDSATs is de zgn. MSS, een lijnscanner
waarvan de afmetingen van de beeldelementen of
pixels 80x80 meter zijn (zie figuur 2). Van ieder
beeldelement werd de reflektie in vier golflengtege-
bieden ('kleuren') gemeten, vandaar de afkorting
MSS: multi-spectrale Scanner.
ter in zwart/wit en 20x20 meter bij multispektraal
gebruik. Een van de eerst ontvangen beeiden van deze
satelliet is weergegeven in figuur 3.
gemeten reflectie in
diverse golflengte gebieden
groen
blauw
scanliin
oppervlak v.d aarde
Figuur 2. Multi-spectrale lijnscanner aan boord van
satellieten.
Beeidelement of pixel afmetingen:
- LANDSAT MSS 80x80 meter
- LANDSAT TM 30x30 meter
- SPOT Z/W 10x10 meter
- SPOT MSS 20x20 meter
Een soortgelijk instrument bevindt zieh aan boord van
LANDSAT 4 en 5, met het verschil dat deze Scanner,
Thematic Mapper geheten, in 7 in plaats van 4 golf-
lengtegebieden het door de aarde gereflekteerde licht
meet en dat de pixelgrootte is teruggebracht tot
30x30 meter.
De eerste opnamen met dit instrument van Nederland
dateren van januari 1983. De nu operationele Thema
tic Mapper van LANDSAT passeert iedere 16 dagen
längs dezelfde trajekten over Nederland en registreert
dan gebieden met een afmeting van 185x185 km.
Op 22 februari 1986 is een nieuwe aardobservatiesa-
telliet gelanceerd, de SPOT-1. Deze SPOT-1 heeft
een aantal zeer waardevolle karakteristieken, waar-
onder het toegenomen oplossend vermögen: de pixels
van SPOT-opnamen hebben afmetingen van 10x10 me-
4
Figuur 3. Een van de eerste opnamen van SPOThet
kustgebied bij Nice op 26. 02.1986 (de opname is
eigendom van SPOT IMAGE).
De gegevens van LANDSAT en SPOT worden in digita
le vorm in Europa ontvangen en gearchiveerd door
respektievelijk het Earth-net grondstation nabij
Fucino in Italic of in Toulouse in Frankrijk.
Satellietopnamen
Een selektie van voor Nederland belangrijke opnamen
wordt gearchiveerd door het Nationaal Lucht- en
Ruimtevaartlaboratorium in Amsterdam. Gebruikers
kunnen hier de door hen gewenste opname bestellen in
digitale vorm of als fotoafdruk.
KT 1986 XII. 4
41
