leest vervolgens de entiteitscodes uit de boundaryfile,
zodat het aantal, de code en de volgorde van de entiteiten
te allen tijde daarmee overeenkomen.
Naast de mogelijkheid tot invoeren van data beschikt
DATAEDIT over een aantal andere funkties die het
gebruik van dit programma in kombinatie met ATLAS
zeer interessant maakt. Wanneer we een aantal kolom-
men met gegevens hebben mgevoerd, kunnen er met de
kolommen onderling rekenkundige en logische operaties
uitgevoerd worden. Het beste valt dit te illustreren aan
de hand van twee voorbeelden.
Voorbeeld 1.
We hebben twee kolommen ingevoerd, Kolom 1 (Abso-
luut Bevolkingscijfer) en Kolom 2 (Aantal gezinnen).
Vervolgens berekenen we
Kolom 3 (Gemiddelde gezinsgrootte) Kolom 1/Kolom
2
Voorbeeld 2.
We voeren nu een Kolom 4 (Gemiddeld Bruto Inkomen)
in en stellen de volgende vraag: 'In welke gebieden is de
gemiddelde gezinsgrootte hoger dan de waarde 2.7 en
het bruto inkomen lager dan 27.000,-?'
Om een antwoord op die vraag te krijgen dienen we het
programma de volgende logische operatie te laten uit-
voeren:
Kolom 5 (Vraag waar of niet waar?)
Kolom 3 2.7 en Kolom 4 27000-
In Kolom 5 verschijnen nu uitsluitend de getallen 0 en
1De rijen in de kolom die de waarde 1 bevatten vol-
doen aan de gestelde voorwaarde. We kunnen nu deze
kolom met ATLAS gaan karteren waarbij we twee klassen
onderscheiden: -1 - 0 en 0 -1Als we alleen de klasse
1-0 arceren worden uitsluitend die gebieden gearceerd
die aan de gestelde voorwaarden voldoen.
We zien hier dat we met deze faciliteit ATLAS AMP,
behalve als kartografisch systeem, ook kunnen inzetten
bij de analyse van geografische informatie. Wanneer de
bewerkingen die binnen DATAEDIT beschikbaar zijn te
beperkt zijn voor het uitvoeren van een bepaalde opera
tie bestaat er de mogelijkheid om gegevens over te heve-
len naar andere Software pakketten die de gegevensbe-
werking als hoofdtaak hebben. Vooringewijden noemen
we hier onder andere dBASE 11 en III, LOTUS 123, MULTI
PLAN, SPSS, FRAMEWORK, REFLEX en vele andere
spreadsheet- en database-managementsystemen voor de
PC.
Uiteraard is het na een dergelijk uitstapje naar een ander
programma mogelijk om de bewerkte informatie weer
binnen te halen. Ook informatie die rechtstreeks uit der-
gelijke bestanden komt kan natuurlijk worden binnenge-
haald in DATAEDIT In sommige gevallen moeten de
tabellen met getallen, afkomstig uit de verschillende pro-
gramma's, met behulp van een tekstverwerker in een
voor DATAEDIT leesbaar formaat gezet worden.
Media en dokumentatie: het kartografisch per-
spektief
ATLAS AMP wordt geleverd op zeven diskettes met,
behalve de benodigde programma's, een aantal boun-
dary- en datafiles zodat de gebruiker direkt aan de slag
kan.
De meegeleverde gebruikershandleidingen9 zijn zonder
meer goed verzorgd te noemen. De twee volumineuze
werken zijn goed leesbaar en doordacht gestruktureerd.
Naast een uitgebreid referentiegedeelte bevatten de
handleidingen een lesgedeelte dat de gebruiker stap voor
stap op weg helpt met de verschillende subprogramma's.
Bij deze instruktie wordt gebruik gemaakt van de meege
leverde boundary- en datafiles.
Ondanks de zeer uitgebreide en goed verzorgde techni
sche begeleiding van de gebruiker in de handleidingen
ontbreekt er iets essentieels: een inleiding in de theorie
van de kartografische beeldvorming. ATLAS AMP is een
softwarepakket dat is ontstaan in een niet-kartografische
omgeving. Evenals bij een pakket als GIMMS is dit direkt
te merken wanneer we de wervende folders bekijken. In
een oogopslag zien we verschillende kartografisch
onjuiste voorstellingen van afgebeelde thema's. Zo
wordt in de ATLAS AMP folder een voorbeeld gegeven
van een in kleur uitgevoerde kaart met daarop het abso
lute energieverbruik van de 'counties' van Californie.
Een schoolvoorbeeld van foutief gebruik van grafische
variabelen en expressierichtingen wat in iedere kartogra-
fiekursus als een van de eerste wordt getoond. Verder
wordt in hetzelfde kaartje een niet geordende kleuren-
schaal gebruikt. Het is daarom niet verwonderlijk dat de
dokumentatie op geen enkele manier rept over deze kar
tografische beginselen.
Wilde men vroeger een kwalitatief hoogwaardige kaart
produceren dan was daar uitsluitend een kartografisch
tekenaar die de verantwoording droeg voor het ontwerp
en de vervaardiging. Het produceren van kaarten met de
Computer werd tot dusver meestal ook centraal geregeld
op grote Computersystemen, vaak door kartografisch
geschoold personeel, waarbij de gebruiker aanzienlijk
minder invloed op het eindresultaat had. Door de ver-
plaatsing van computertaken, waaronder het automa
tisch vervaardigen van kaarten, naar de PC van de eind-
gebruiker ontstaat er een 'doe het zelf-kultuur. De eind-
gebruiker draagt in deze situatie zelf de verantwoording
voor de keuze van het aantal weer te geven klassen, de
toe te passen grijsschaal, de grafische dichtheid van het
kaartbeeld, een evenwichtige lay-out en nog een aantal
kartografische parameters die de weg naar een suksesvol
kaartontwerp begeleiden. Dan rijst de vraag 'Is de
gemiddelde gebruiker in Staat de weg tot een succesvol
kaartontwerp te bewandelen?'.
Doordat de eindgebruiker het heft in eigen handen
neemt, verliezen de kartografen hun grip op het kaart-
produktieproces. Dit impliceert dat de kwaliteit van de
geproduceerde kaarten achteruit kan lopen als gevolg
van de onbekendheid van veel gebruikers van kartografi
sche Software met de grammatika van de grafische beeld-
taal. Goede Software zou de eindgebruiker moeten lei-
KT 1987. XIII.2
50
