de voorkeur voor een bepaalde afmeting, inhoud, uit-
voering en prijs. Zo is er gelet op voorkeur voor een
al of niet gebonden uitvoering, verder op vouwwijze,
opbergmogelijkheden en het acceptabele prijsbereik
voor de verschillende uitvoeringen. In verband met de
inhoud is gelet op voorkeursonderwerpen en de be-
hoefte aan begeleidende teksten en illustraties;
de distributiekanalen en wijze van aanschaffen, zoals
rechtstreekse verkoop via de boekhandel of door voor-
intekening.
De resultaten gaven onder meer aan dat de meningen
over de inhoud nogal sterk uiteen lagen. Boekwinkels en
kaartverkopers gaven de voorkeur aan een losbladige uit
voering omdat men aannam dat een losbladige atlas goed-
koper zou zijn dan een gebonden atlas. Bibliotheken
prefereren gebonden atlassen met het oog op betere houd-
baarheid, groter opberggemak en voordelen bij het katalo-
giseren. Als nadeel werd echter gezien de beperkte
mogelijkheid om fotokopieen van kaarten te maken en de
verwerking van herzieningen.
Uit een steekproefsgewijs onderzoek van het koopgedrag
onder 700 Canadezen bleek het volgende:
61% van de huishoudens was in het bezit van een
atlas;
47% bleek redelijk tot zeer gei'nteresseerd in een vijfde
editie van de Nationale Atlas, het liefst in gebonden
vorm;
32% had 100 Canadese dollars over voor een komplete
set kaarten, maar slechts 6% voor een atlasuitvoering
van die prijs.
Een nader onderzoek onder vakgericht publiek leverde
het volgende beeld op:
onder 'atlas' verstand het merendeel een wereldatlas;
het bewustzijn van aard en gebruiksmogelijkheden van
thematische kaarten lag laag;
gebonden atlassen hadden de voorkeur;
de Vierde editie genoot weinig bekendheid. Voor ge-
bruik in het onderwijs werd voornamelijk de nadruk
gelegd op de atlas als basis voor de korrekte spelling
van geografische namen.
Op basis van deze onderzoekingen kwam men tot de kon-
klusie dat massale produktie voor de algemene markt niet
gerechtvaardigd was. De publikatie van losse bladen, op
te bergen in een kassette zou algemeen geaccepteerd wor
den door specialistische gebruikers. Voor het algemene
publiek kon volstaan worden met een selektie van specia
le kaarten om aan de behoefte aan geografische basisin-
formatie over Canada te voldoen.
Australie
In het kort nu een overzicht van de marketingaktiviteiten
van de Central Mapping Authority of New South Wales
(CMA) (URBAN GÄRTNER, 1984).
De cma houdt zieh bezig met middel- en grootschalige
topografische en kadastrale kartering in de Staat New
South Wales.
De verkoop in Australische dollars van de cma kaartpro-
dukten heeft over zes jaar tijd een toename te zien gege-
ven van 43%, dankzij toegenomen marketingaktiviteiten.
De verkoop vindt plaats via onder meer 'newsagents',
sporteentra, cafe's, Winkels, officiele verkoopunten,
VVV's, makelaarskantoren en boekwinkels. Met al deze
verkooppunten houdt cma geregeld kontakt. Via seminars
houdt cma kontakt met diverse kategorieen kaartgebrui-
kers in de vrijetijdssektor.
cma's marketingaktiviteiten bestaan uit:
Reklame via de media: advertenties in landelijke en
regionale dagbladen, vaak vergezeld van bestel-
coupons;
Advertenties in specialistische vakbladen voor pianolo
gen, makelaars, het onderwijs en de rekreatie. Er
vindt zelfs reklame via de televisie plaats!
Met reklame op kartonnen melkverpakkingen had men
in 1982 veel succes. Via een uitknipcoupon kon men
de katalogus bestellen. Als gevolg hiervan verdubbelde
de verkoop van kaarten gedurende de twee maanden
na de kampagne, mede onder invloed van de op han-
den zijnde zomer;
In 1981 werden gedurende drie maanden 500 posters
geplaatst in spoorwegwagons in het stadsgebied van
Sydney;
cma produeeerde autostickers met wervende teksten;
Tweemaal is er een landelijke 'Map Week' georgani-
seerd met displays en Stands in winkelcentra, biblio-
theken, universiteiten en andere officiele gebouwen.
Het positieve effekt op de verkoop bleek duidelijk
merkbaar;
Op jaarlijks terugkerende evenementen houdt cma ten-
toonstellingen waarbij ook verkoop plaatsvindt. Op de
ze wijze tracht men een normaliter onbereikbaar
marktsegment aan te boren;
Aan verkopers verstrekt men gratis displays voor kaar
ten, posters en stickers, inklusief plastik draagtassen
om aangekocht materiaal in op te bergen;
Verouderde kaarten worden op ministeries en officiele
instellingen gebruikt als enveloppen waarop wordt
doorverwezen naar het recente cma kaartmateriaal!;
cma geeft verschillende brochures uit met alle beschik-
bare diensten voor specialistische gebruikers;
De cma kaartkatalogus is een belangrijke informatie-
bron met een lijst van verkopers en bestelformulieren.
Groot-Brittannie
De ontwikkelingen op het gebied van de produktie van
topografische kaarten in samenhang met het 'marketing-
bewustzijn', lopen in Groot-Brittannie ongeveer parallel
met de Australische situatie (marles, 1984a en b;
TREVELYAN, 1984).
De Britse Ordnance Survey (O.S.) produeeerde tot de jaren
zestig voor een vaste kring van gebruikers. Door de toene-
mende vraag van gespecialiseerde gebruikers naar aange-
past kaartmateriaal op geschikte schalen, werd men er zieh
bij de O.S. van bewust dat men zieh in planning en pro
duktie meer moest richten op de behoeften van het grote
publiek. Er werden initiatieven genomen die ertoe leidden
dat men regelmatiger in kontakt trad met de niet tot het
traditionele marktsegment behorende konsumenten. Tevens
ging men over tot het zelf uitvoeren van marktonderzoek
waarbij nieuwe produkten werden getest (drewitt, 1975).
In 1970 werd een marktonderzoek verricht waarbij infor-
matie beschikbaar kwam over de marktomvang en de
voorkeur van konsumenten ten aanzien van kaartinhoud
en schaal. De belangrijkste resultaten waren:
circa 60% van de huishoudens was in het bezit van
minstens 1 kaart van de O.S.; 25% bezat meer dan
vijf kaarten;
de groep kaartkopers bleek voor 88% te bestaan uit
29
