■l.lllJj lige laag (polymeer, of een metaalachtige laag), die dient om de gegevens te registreren; deze laag is ingebed tus- sen twee beschermlagen van glas of plastic. Met de DOR-plaat wordt de grotere schijf bedoeld (12 inch), waardoor de hoeveelheid gegevens die de schijf kan bevatten ook groter is dan in het geval van de cd. Voorts is een belangrijk verschil met de cd dat de dor niet is voorbeschreven of -gedrukt maar door de gebrui- ker zelf kan worden beschreven. De kapaciteit van de DOR Een manier om de grote kapaciteit van de 12 inch osi DOR-schijf aan te tonen is door deze dor te vergelijken met de bekende media, zoals magneetschijven en banden. Opslagmedium Kapaciteit (bits) Vergelijking met 1 DOR Tabel 1. Vergelijking tussen verschillende opslagmedia. Toch heeft men met de huidige technologie gepoogd om de kapaciteit, beschikbaar op DOR-schijven, nog verder uit te breiden door meerdere platen in een eenheid te plaatsen. In zo'n eenheid kunnen ook meerdere (tot maxi maal 4) draaitafels aanwezig zijn, waarmee de schijven kunnen worden gelezen. Men spreekt dan ook van een DOR-jukebox. Een 'automatische platenwisselaar' zorgt ervoor dat de juiste plaat op (een van) de draaitafel(s) komt te liggen. De werkwijze van de DOR-eenheden Een dokument wordt als informatiedrager beschouwd en bevat naast tekst ook vaak beeldinformatie, zoals grafie- ken en handgeschreven informatie. Beeldinformatie wordt door een systeem meestal als ongestruktureerd gezien. Voorts is het belangrijk om zieh te realiseren, dat het hier om een OROM-techniek (bij cd) of een worm- techniek (bij de dor) gaat, zodat eenmaal op zo'n schijf opgeslagen informatie niet meer gewist kan worden. Overigens behoeft dat niet altijd een nadeel te zijn: zo wordt juist de geschiedenis van een dokument bewaard! Dit soort opslag is vergelijkbaar met microfilm; de toe- gangssnelheid is echter veel hoger, terwijl de bewaartijd tenminste op 10 jaar wordt gegarandeerd, hoewel de ver- wachting is dat de gegevens nog zeker na 25 jaar van een plaat leesbaar zijn. De opslag kan op twee wijzen geschieden, namelijk in een digitale rastervorm en een digitale tekstvorm. De digitale rasteropslag op DOR Bij de digitale rastervorm van opslag wordt een beeld af- getast en binair opgeslagen op de dor (figuur 6). Daar- voor zijn speciaal ingerichte Scanners op de markt met een resolutie van ongeveer 0,1 mm. Bij het aftasten van ieder beeldelement (van ieder beeld) wordt de zwartings- graad vastgesteld, waarbij alleen de diskrete waarden zwart of wit binair worden opgeslagen (0 of 1). De Scanners lijken uiterlijk veel op fotokopieerapparaten. Zo hebben ze ook een doorvoersysteem voor dokumenten □□□■■■□□□□□□□■■■□□II □□□□□□□□■■■□□□□□□DDE Figuur 6. Digitale rasteropslag van een alfanumeriek teken. en zijn ze gebaseerd op A3- of A4-formaten; ook de snel- heid van scannen is vergelijkbaar met het maken van een fotokopie. Meestal wordt een afgetast beeld eerst op een magneet- schijf opgeslagen en pas na kontrole op de optische schijf overgebracht. Een beeld bevat vier miljoen beeldelementen en vereist daarom 0,5 Mbytes opslagruimte; dit kan echter worden gekomprimeerd door toepassing van de zogenaamde run- lengte code. Daarbij worden series beeldelementen (in een scanlijn) met dezelfde waarden tegelijk opgeslagen. Hierdoor is het mogelijk om ongeveer 28.500 A4-dokumenten op een schijf op te slaan, hetgeen neer- komt op 2 Gbytes per plaat. Een eenmaal op de DOR-schijf opgeslagen dokument kan binnen enkele sekonden worden afgebeeld op een beeld- scherm met een hoge resolutie. In een aantal gevallen is het haalbaar om door middel van het automatisch herkennen van tekens ('karakter her- kenning') gescande tekst, getypte informatie of zelfs handschriften door de Computer te laten converteren in bijvoorbeeld ASCii-code alvorens de gegevens op te slaan; dan spreken we van een digitale (alfanumerieke) tekstopslag. De digitale tekstopslag op DOR Bij deze vorm van opslag wordt elk karakter in volgorde op de schijf geplaatst (een teken per byte), zoals ze bij voorbeeld van de tekstverwerker komen. Op deze wijze kan een DOR-schijf ongeveer 500.000 vellen A4 volgetypt met tekst bevatten, maar natuurlijk kunnen op deze wijze ook koördinaten worden opgeslagen op de dor, zoals ook bij een magneetschijf of -band gebeurt. Het zal duidelijk zijn dat in alfa-numeriek opgeslagen tekstdokumenten ook gezocht kan worden naar de inhoud van het dokument; daarom is deze vorm van opslag op dor in het voordeel ten opzichte van de digitale raster- opslagvorm of de microfilm. 36 Optische schijf 20x109 1 300 MB magneetschijf 2,4xl09 13 1600 BPI magneetband 0,3xl09 107 6250 BPI magneetband 1,3x10" 25

Digitale Tijdschriftenarchief Stichting De Hollandse Cirkel en Geo Informatie Nederland

Kartografisch Tijdschrift | 1988 | | pagina 38