grenzen van de weergave van het aardoppervlak. We be
vinden ons in een tijdperk van nieuwe ontdekkingsreizi-
gers, die niet over de oceanen en kontinenten zwerven,
maar die de struktuur van ons fysisch en sociaal
ekonomisch milieu onderzoeken en er gegevens over ver-
zamelen. Zij hebben het druk met het vergaren van infor-
matie met betrekking tot de ondergrond, de atmosfeer,
bevolkingen en sociaal-ekonomische aktiviteiten. De
waarde van deze informatie neemt toe met de over de he-
le wereld toegenomen druk van de mensheid op het mi
lieu, de ontwrichting van het aardse ecosysteem, de
stedelijke groei en de dreigende afbraak van onze natuur-
lijke hulpbronnen. Deze informatie moet echter georgani-
seerd, geanalyseerd en geinterpreteerd worden, om
bruikbaar te kunnen zijn voor de planoloog, de beheerder
van hulpbronnen of de politikus. Een wezenlijk deel van
dit 'verteringsproces' vindt plaats via de visuele analyse
van ruimtelijke informatie, weergegeven in de vorm van
kaarten. In dit opzicht worden de kartografen gekonfron-
teerd met twee uitdagingen:
Hoe moet er op ekonomische en efficiente wijze ge-
reageerd worden op de behoefte aan kaarten, in zinvol-
le overeenstemming met de buitengewoon snelle groei
van de digitale gegevensbestanden?
Hoe moet er een optimaal antwoord verschaff worden
op de behoefte aan snelle herzieningen, in een tijdperk
waarin de levensduur van sociaal-ekonomische en mi-
lieugegevens vaak korter is dan de duur van het proces
van de kaartvervaardiging?
Figuur 2. Thematische kaart met als funktie het overbrengen
van informatie over de kenmerken van plaatsen (bron: Bijlage
bij de oratie van F.J. Ormeling, Rijksuniversiteit Utrecht,
18 april 1986).
Demokratisering van de besluitvorming
In demokratische samenlevingen kan het principe van het
delegeren van macht en besluitvorming alleen ten uitvoe-
ring worden gebracht als er sprake is van een vrije toe-
gang tot informatie. Dit vereist een gespreid net van
informatiebronnen en een kommunikatienetwerk, die ter
beschikking staan op de verschillende overheidsniveau's.
De moderne technologie verschaff de middelen voor data-
kommunikatie via telefoonlijnen, kabels of glasvezelkabels
voor de kortere afstanden. Bovendien bieden op micro-
computers gebaseerde geografische informatie en karte-
ringssystemen nu de mogelijkheid om gegevens te
analyseren en kaarten te produceren op het laagste ge-
zagsniveau, waar de interaktie tussen de informatieleve-
rancier en de gebruiker op de meest efficiente wijze kan
plaatsvinden.
Het is een uitdaging voor de geödeten en kartografen om
de richtlijnen te kunnen verschaffen, die benodigd zijn
voor een doelmatige uitwisseling en kommunikatie van
gegevens. Het probleem van de standaardisering van kar-
tografische gegevens is uitgebreid besproken op verschil
lende vakkongressen, met inbegrip van de aspekten
nauwkeurigheid, digitale kodering, topologie en struktuur
zowel als kartografische terminologie en weergave. Een
andere uitdaging is het delegeren van de verantwoorde-
lijkheid voor het onderhouden van de gegevens. Van
oudsher zijn de nationale karteringsdiensten verantwoor-
delijk geweest voor het creeren en instandhouden van na
tionale karteringsprogramma's. Provinciale en gemeente-
lijke overheden hebben nu ook de zorg voor hun eigen
kaarten. Moeten zij alleen gelaten worden bij het zeker
stellen van de aktualisering en het beheer van hun eigen
gegevens? Hebben ze de financiele middelen om dat te
doen? Er moeten regels gemaakt worden die een goede
kontröle op nationaal niveau verzekeren van de integriteit
en het beheer van de gegevens, met daarbij ook de nood-
zakelijke delegatie van macht en verantwoordelijkheid op
het lokale niveau.
Een ander aspekt van het demokratiseringsproces is de
toegenomen verantwoordelijkheid van lokale overheden
voor het beheer van hun eigen hulpbronnen. Het gezegde
luidt: "lokale problemen kunnen het best lokaal worden
opgelosfDe recente verbreiding van geografische infor-
matiesystemen op gemeentelijk niveau vormt een illustra-
tie van deze trend. De duidelijke funktie van kaarten in
de Gis-gereedschapskist is van bijzonder belang voor de
kartografie. Voor de eerste keer in de lange geschiedenis
van de kartografie wordt de kaart op stelselmatige wijze
erkend als een procedureel werktuig voor het simuleren,
modelleren en interpreteren van ruimtelijke processen.
Sommige onderzoekers zijn zover gegaan om de opkomst
van een nieuw tijdperk voor kaarten voor de geest te roe-
pen: de algebra van kaarten of parametrische kartografie.
Kaarten zijn variabelen, weergegeven als georganiseerde
verzameling getallen, en kunnen, zoals in de traditionele
algebra, worden opgeteld, afgetrokken en geexponeerd en
logisch met elkaar in verband worden gebracht in wis-
kundige vergelijkingen. De ruimtelijke vergelijking van
waarden tussen en binnen kaarten leidt tot nieuwe Opera
toren, zoals nabijheid, ruimtelijke coincidentie en optima
le routes (berry, 1987). De Gis-technologie heeft een
ommekeer teweeg gebracht in de manier waarop we kaar-
KT 1988.XIV.2
Loodemissie t.g.v. het wegverkeer
30
