De nauwkeurigheid waarmee deze geometrische korrektie
werd uitgevoerd Staat in tabel 2 aangegeven. Door gebruik
te maken van de nog beschikbare spektrale Signaturen van
de negen landgebruiksklassen konden de klassifikatieresul-
taten opnieuw verkregen worden in de vorm van 20 m
beeldpunten.
Voor het aktualiseren van de topografische kaart en het
verbeteren van de satellietbeeldklassifikatie werd de vol-
gende methode gevolgd.
Er zijn twee bestanden verkregen die pixel voor pixel op
elkaar passen en betrekking hebben op hetzelfde gebied.
Het ene bestand vertegenwoordigt de visie van de Topogra
fische Dienst op de situatie van 1980, het andere de visie
vanuit de ruimte van 1986.
Een kombinatie van beide bestanden geeft uitsluitsel over
wederzijdse onvolkomenheden (zowel de verandering in de
tijd als betreffende de klassifikatienauwkeurigheid). Uitge-
gaan is van de themafile van de topografische kaart met
acht klassen en die van de klassifikatie van het satelliet-
beeld met negen klassen. Aan iedere klasse in beide
bestanden werd een kode toegekend. Door deze bestanden
vervolgens op te teilen, kon aan elke nieuwe pixel een
unieke waarde worden toegekend. In tabel 4 staan deze ko-
des in de linkerbovenhoek van elk vakje aangegeven en de
oppervlakte (in ha) die door elke nieuwe klasse wordt in-
genomen in de rechteronderhoek van elk vakje.
Elke kombinatie van kodes uit 1980 en 1986 in tabel 4
heeft een zekere betekenis, die al of niet zinvol kan zijn.
De zinvolheid van de verschillende kode-kombinaties kan
worden bepaald door kennis over het proces van verande-
ringen dat zieh in het betreffende gebied afspeelt en door
kennis over de manier waarop een topografische kaart en
een satellietbeeldklassifikatie tot stand komen.
Interpretatie van de kodes
Een uitgangspunt bij de interpretatie van de kode, is de
wens om veranderingen in het landschap te kwantificeren.
In tabel 4 worden de oppervlakten voor elk van de kodes
Tabel 4. Kombinatietabel van pixelwaarden van de themafiles
van de topografische kaart uit 1980 (TOP1) en de klassifikatie
van het Thematic Mapper beeld uit 1986 (THEM) en de resulte-
rende oppervlaktes in hectaren.
afzonderlijk gegeven. De bepaling hieruit van zuivere op
pervlakten voor gewenste klassen dient met enige zorgvul-
digheid te gebeuren. Er bestaan namelijk vrij grote
verschillen tussen de definitie van 'dezelfde' klassen op de
topografische kaart en in de klassifikatie. De belangrijkste
verschillen hebben betrekking op wegen, bos en menselij-
ke bebouwing.
Op een topografische kaart staan drie soorten wegen aan
gegeven: oranjegekleurde wegen (verharde wegen buiten en
hoofdwegen binnen de bebouwde kom), rood aangegeven
hoofd- en snelwegen, en blanco aangegeven wegen (onver-
harde wegen buiten en niet-doorgaande wegen binnen de
bebouwde kom).
Vrijwel alle wegen behalve de snelwegen staan op de
1:50.000 kaart en in de gedigitaliseerde versie aangegeven
met een sterk overdreven breedte van 0,4 of 0,6 mm. Dit
komt op een schaal van 1:50.000 neer op 20-30 m. De
breedte van blanco en oranje wegen en van rode hoofdwe
gen is in werkelijkheid meestal 48 m, dus een faktor 3-5
kleiner. De oppervlakte van snelwegen is redelijk goed
weergegeven.
De overschatting van de oppervlakte van de meeste wegen
met een faktor 3-5 betekent dat van de 7079 ha die als we
gen aangegeven staan in tabel 4, slechts ongeveer 2000 ha
inderdaad door wegen ingenomen wordt. Dat wil zeggen
dat de nauwkeurigheid waarmee de oppervlakte van andere
klassen bepaald kan worden alleen al door dit effekt ge-
middeld niet groter kan zijn dan 90%.
Op beeiden van de Thematic Mapper (met een grondreso-
lutie van 30 x 30 m) kunnen wegen die smaller zijn dan
10-12 m helemaal niet worden gedetekteerd5. Slechts van
hoofdwegen en snelwegen kan worden verwacht dat ze tot
op zekere hoogte in het klassifikatieresultaat tot uitdruk-
king komen, en dan niet als speciale klasse maar als on-
derdeel van de klasse 'bebouwing'.
Op een topografische kaart wordt bos als vlakelement aan
gegeven wanneer de breedte bij de inplant van de stam
meer dan 3 m is. Met een klassifikatie van TM-beelden
worden alle loof- en naaldbospatronen vanaf een kroon-
breedte van ongeveer 12-15 m gedetekteerd.
Ook kan er op een satellietbeeld (spektraal) geen verschil
gemaakt worden tussen een houtwal in een weiland en een
laan met bomen.
Tussen wegen, gebouwen en bijvoorbeeld parkeerplaatsen
kan in een klassifikatieproces meestal geen eenduidig on-
derscheid worden gemaakt. Dit valt allemaal binnen de
klasse 'kale, sterk reflekterende oppervlakten zonder vege-
tatiebedekking'. Op een topografische kaart 1:50.000 wor
den wegen, losstaande huizen en wijken binnen de
bebouwde kom apart aangegeven. Echter, erven rond boer-
derijen, parkeerplaatsen en bijvoorbeeld spoorwegemplace-
menten worden vaak niet apart aangegeven.
Verifikatie
De uitspraken die in dit artikel gedaan worden hebben de
status van 'logische waarschijnlijkheden', omdat ze geba-
seerd zijn op algemene kennis van het gebied en van topo
grafische kaarten en klassifikatieprocedures. Tot op het
moment van het tot stand komen van dit artikel zijn de
luchtfoto's van het gebied, die nodig zijn ter verifikatie van
het resultaat, nog niet ter beschikking gekomen. De ge-
melde resultaten moeten daarom vooralsnog als een hypo-
these beschouwd worden, die in een later Stadium getoetst
zal worden met de luchtfoto's. In het definitieve rapport6
72
KT 1988.XIV.2
THEM
TOPI 1986
1980 CODE
ongeklas
sifleeerd
0
maisland
9
grasland
18
27
koolland
36
45
naaldbos
54
63
mcnselijke
bebouwing
72
braakland
kale
81
totale
opper
vlakte
per klasse
(in ha)
landbouw 0
bouwterrein
restgebied
0
42
9
3685
18
2852
27
33
36
95
45
1334
54
187
63
200
72
1998
81
282
10708"
huizen/
20
10
25
19
184
28
33
37
46
216
55
71
64
130
73
3401
82
41
4121
verharde 2
wegen
2
8
11
136
20
664
29
16
38
47
570
56
141
65
38
74
1190
83
16
2779
waier 3
3
6
12
140
21
85
30
248
39
48
126
57
69
66
117
75
101
84
33
925
heide 4
4
13
22
57
31
40
49
126
58
122
67
997
76
117
85
16
1479
snelwegen 5
hoofd
5
3
14
8
23
40
32
16
41
50
40
59
34
68
264
77
453
86
858
bos 6
6
8
15
146
24
475
33
107
42
51
2850
60
3895
69
298
78
1190
87
44
9013
grasland 7
7
33
16
3619
25
9857
34
39
43
82
52
1556
61
53
70
200
79
1140
88
216
16795
onver- 8
gen en nie!
doorgaande
beb kom
8
10
17
180
26
454
35
44
44
53
810
62
428
71
158
80
1330
89
28
3442
totale oppervlakte
per klasse (ha) 130
7939
14668
580
177
7628
5000
2402
10920
676
50120'
waarvan 120 ha buiten kaartgebied
