et et 11 Iv 1111UIH111 k t11
1 I
q tri f-| %j> H i fTi f*l CS P T*l
oplage en dan zo mogelijk met Engelse
in plaats van Spaanse tekst zou velen
welkom zijn.
F.J. Ormeling sr
Geschichte der Photogrammetrie,
Band I. Samenstellers Teodor J. Bla-
chut en Rudolf Burkhardt. Sonderheft
Nachrichten aus dem Karten- und Ver
messungswesen. Frankfurt am Main:
Verlag des Instituts für Angewandte Ge
odäsie, 1988. 188 pp.84 afbeeldingen
8 tabellen. ISSN 03445879.'
Dit eerste deel over de geschiedenis
van de fotogrammetrie is samengesteld
in opdracht van de Internationale Ver-
eniging voor Fotogrammetrie en Remo
te Sensing, en is ook in het Chinees en
Spaans versehenen; uitgaven in het En
gels, Pools, Tsjechisch en Japans zijn
in voorbereiding. Behandeid worden
'De beginperiode van de fotogramme
trie (tot de uitvinding van het vlieg-
tuig)' door Blachut en 'Analoge metho-
den en instrumenten' door Burkhardt.
De auteurs hebben hun gegevens onder
meer verkregen uit niet minder dan 275
boeken, artikelen enzovoort welke in
de literatuurlijst zijn opgenomen.
Blachut noemt Aime Laussadat de 'Va-
der van de fotogrammetrie' omdat deze
met een 'camera lucida' de vesting
Vincennes kaarteerde in 1850. De ca
mera lucida bestond uit een prisma dat
boven een planchet was aangebracht,
waardoor de waarnemer gelijktijdig het
beeld van het landschap en de punt van
het potlood op het planchet zag; op die
manier konden topografische details
worden ingetekend.
De fotografie was in opkomst en Laus-
sadet liet een topografische camera
ontwikkelen waarmee hij in 1861 het
dorp Buc bij Versailles opnam en ver-
volgens uitwerkte. Ongeveer gelijktijdig
ontwierp Porro, de uitvinder van het
tele-objectief, een camera welke een
groot deel van de horizon kon fotogra-
feren. Dit apparaat gaf een belangrijke
impuls tot het gebruik van panorama-
opnamen voor wat genoemd wordt kar-
tografische en landmeetkundige doel-
einden. Eenvoudige stereoscopische in
strumenten werden in dezelfde tijd
ontwikkeld (Wheatstone 1838, Brewster
1849 en Helmholtz 1857). De eerste
luchtopnamen werden door Nadar in
1858 vanuit een ballon boven het dal
van de Bievre gemaakt. Interessant is
ook dat in het laatse kwart van de 19e
en het begin van de 20e eeuw opna-
men werden gemaakt met vliegers
waaraan een camera was opgehangen.
Met de intrede van het vliegtuig veran-
derden de opname-technieken en moge-
lijkheden drastisch.
Het is fascinerend weer eens te lezen
hoe toch nog relatief kort geleden
(mijn grootvader is geboren in 1857)
onze voorouders hebben geworsteld
met al die problemen.
Burkhardt behandelt de analoge metho-
den en instrumenten en geeft daarbij
overzichten van de niet-fotografische
onthoeking (tot en met de Bausch en
Lomb uit 1970), de fotografische ont
hoeking en de ontwikkeling van ont-
hoekingsinstrumenten (tot en met de
SEG 6 van Zeiss uit 1978) en de diffe-
rentiele onthoeking met orthofotosco-
pen. De laatste hoofdstukken gaan in
op de ontwikkeling van stereokarteer-
apparaten voor terrestrische en luchtfo-
tografie (tot en met de Topocart Jena
uit 1966, de Zeiss Planimat D3 uit
1967 en de Wild Autograph A10 uit
1968).
Gezien de vele feiten en gegevens in
dit boek is het een zeer nuttig naslag-
werk over de ontwikkeling van de be-
handelde fotogrammetrische onderwer-
pen. De uitgebreide literatuurlijst ver-
wijst de lezer voor verdere Studie.
A.J. Kers
ICA-publikaties
Uitgave: Elsevier Science Publ. 1988.
Basic Cartography for Students and
Technicians Vol. II
Het eerste deel van deze uitgave ver-
scheen met medewerking van de
UNESCO in 1984. In deel II komen de
volgende onderwerpen aan de orde: To
pografische kartografie, Kaartcompila-
tie en generalisatie, Thematische
kartografie en Computerkartografie.
Compendium of Cartographic Tech-
niques.
Ook deze uitgave is het resultaat van
internationale samenwerking en wel
door drie leden van de iCA-kommissie
Map Production Technology. Voortbou-
wende op een onvoltooid koneept ma-
nuscript van Spiess hebben diverse
kommissieleden dit werk afgemaakt.
Thematic Mapping from Satellite
Imagery.
Samengesteld door de ICA-kommissie
Thematische karteringen op basis van
satellietbeelden onder leiding van de
Fransman Denegre. Hij geeft een over-
zicht van de grote verscheidenheid van
toepassingen en van de methoden en
technieken daarbij gebruikt.
Vöör het afsluiten van dit overzicht ont-
vingen wij de Proceedings van het in
1988 door de ICA-kommissie Education
in Cartography te München georgani-
seerde seminar over het onderwerp
Teaching Computer Assisted Map
Design. De bijeenkomst werd gespon-
sord door Siemens Data Systems AG
die tevens bijdroegen in de drukkosten
van de Proceedings. De publikatie
werd geredigeerd door Dahlberg (USA)
en Ormeling jr (Nederland). Zolang de
voorraad strekt zijn de Proceedings
gratis verkrijgbaar bij F.J. Ormeling jr.
Inventory of World Topographie
Mapping dat uit drie delen van elk
circa 150 pagina's zal bestaan, waarvan
deel I zijn voltooiing nadert. Deze in-
ventaris, waaraan auteur Böhme jaren-
lang heeft gewerkt en waarvan de
samenstelling mogelijk was door de ve
le internationale kontakten die de
schrijver onder meer als ica-
bestuurslid kon opbouwen, belooft een
uniek werk te worden. AchtereenvoT
gens zullen alle souvereine staten en
hun afhankelijke gebieden de revue
passeren, waarbij van elk land aan de
hand van kaartfragmenten informatie
wordt gegeven over karteringsdiensten,
stand der karteringen, karteringspro-
gramma's enz.
F.J. Ormeling sr
KT 1988. XIV. 3
65
