Sowjet-Landkarten
absichtlich verfälscht
fobid in 1982 is versehenen bij het
NBLC in Den Haag.
Elke kursusdag zal bestaan uit 6 lesu-
ren en aan het eind van de kursus
wordt een getuigschrift van de nvk uit-
gereikt.
De kosten van deze zomerkursus zullen
waarschijnlijk 250,- bedragen.
Belangstellenden wordt verzocht kon-
takt op te nemen met de sekretaris van
de Werkgroep Kaartbeheer K.W.B. Gie
bel, p/a KIT, Mauritskade 63, 1092 AD
Amsterdam, tel. 020-5688312.
Vervaisingen in Sovjetkartografie:
Glasnost zegeviert
Drs G.F. Willems vertaalde voor
'Kaartbulletin' no. 28 (januari 1972)
een artikel dat verscheen in de 'Milita
ry Engineer' (vol. 62, no. 410, nov.-
dec. 1970) onder de titel 'Vervaisingen
in de Sovjetkartografie'. Dit artikel be-
handelde de veranderingen die de Sov-
jetkartografen bewust zouden hebben
aangebracht in hun kaarten, mogelijk
om potentiele vijanden te misleiden
over de wäre lokaties van militaire doe-
len. Hiervoor is een enorm grootscha-
lig desinformatieprogramma nodig
geweest. Het artikel in de 'Military
Engineer' was mede gebaseerd op een
anoniem ciA-rapport dat in 1969 circu-
leerde. De bevindingen uit Willem's
vertaling werden op hun beurt overge-
nomen in een artikel over de Sovjetkar
tografie in 'Kartografie, Mededelingen
van de Kartografische Sectie van het
KNAG' no. 59 (Geografisch Tijdschrift
1972-4), getiteld 'Kartografische impli-
katies van de planekonomie - 50 jaar
KT 1988.XIV.4
Sovjetkartografie', dat later werd ver-
taald en opgenomen in respektievelijk
de 'Nachrichten aus dem Karten- und
Vermessungswesen' en de 'American
Cartographer'. Dat gebeurde niet al te
lang voor het iCA-kongres in Moskou
(1976), en het iCA-bestuur was bepaald
niet gelukkig met deze vöörpubliciteit.
In de Giessener Allgemeine Zeitung
van woensdag 31 augustus 1988 heeft
een klein berichtje gestaan (zie illustra-
tie) waarin die beschuldigingen uit de
jaren zeventig worden toegegeven door
het hoofd van de GUGK, de centrale
karteringsorganisatie van de Sovjetunie.
In het bedoelde artikeltje wordt een
programma in het vooruitzicht gesteld
om al die bewuste fouten te korrigeren.
F.J. Ormeling jr
Kartografen proberen Khartoum te
redden
Dat kartografen niet altijd 'backroom
boys' zijn (zie verslag paneldiskussie
NVK-lustrum eiders in dit nummer,
red.), maar soms de wereldpers halen
blijkt uit het artikel 'Twee paar handen
proberen Khartoum te redden' in de
Sydney Morning Herald van 24 au
gustus 1988; deze krant had het bericht
weer overgenomen van de Washington
Post.
Twee Britse overheidskartografen gewa-
pend met draagbare hoogtemeters, een
gedetailleerde stadsplattegrond en een
terreinwagen meten op veel plaatsen in
de stad de hoogte. Een komplikatie is
dat het gebied van Khartoum zeer vlak
is, zodat de twee kartografen, Pickard
en Smith, hoogteverschillen niet groter
dan 15 cm trachten op de sporen.
(Welke hoogtemeters geven dat zo
nauwkeurig aan? red.). De hoogtelij-
nenkaart (overstromingskaart genoemd)
op basis van de gemeten hoogten zal
door de Soedanese regering worden ge-
bruikt om te bepalen of, wanneer, waar
en hoe de inwoners van de hoofdstad
moeten worden geevacueerd in geval
van nieuwe overstromingen.
Het werk is een race tegen de klok
omdat zware regenval in Ethiopie het
water van de Blauwe Nijl sterk zal
doen stijgen en er als gevolg daarvan
opnieuw grote overstromingen worden
verwacht.
Tot nu toe was er geen behoefte aan
zo'n overstromingskaart. Vreemd is dat
niet als men bedenkt dat in 1987 de
totale regenval in Khartoum slechts
2,5 cm bedroeg.
A.J. Kers
Agenda
8 en 9 maart 1989 - AM/FM Regiona
le Nederlandse konferentie. Thema:
Automatische kaartvervaardiging en be-
drijfsmiddelenbeheer. Plaats: Congres-
gebouw Den Haag. Inlichtingen:
AM/FM International, Postbus 8038,
3503 RA Utrecht, tel. 030-334322
(mw Lidy Pörtzgen).
20 en 21 april 1989 - Lustrum Werk
groep Kartografische Reproduktie. The
ma: De kartografische reproduktie
blijft zieh ontwikkelen.
30 mei-2 juni 1989 - International
Symposium on Hydrogeological Maps
as tools for economic and social devel-
opment. Plaats: Hannover, West-
Duitsland.
25 juni-1 juli 1989 13e Internationale
Konferentie voor de Geschiedenis van
de Kartografie. Plaats: Amsterdam,
Leiden en 's-Gravenhage.
17-24 augustus 1989 - 14e ica-
konferentie. Plaats: Budapest, Honga-
rije. (Zie bericht eiders in dit
nummer.)
September 1989 - Zomerkursus Werk
groep Kaartbeheer. Thema: Titelbe-
schrijven Kartografische Materialen,
met accent op meerniveau-technieken,
collatie en mathematisch veld. (Zie be
richt eiders in dit nummer.)
Oktober 1989 - Kartografendag. The
ma: Auteursrecht/Beeldrecht.
Nadere informatie over de genoemde
aktiviteiten is, voor zover niet anders
vermeld, verkrijgbaar bij de sekretaris
van de nvk, respektievelijk van de
werkgroepen (voor adressen zie
pagina 2).
15
Moskau (AP). In sowjetischen Landkar
ten sind nach Angaben des Leiters des Amtes
für Kartographie und Landvermessung über
50 Jahre lang Straßen, Flüsse und Städte an
falscher Stelle eingezeichnet oder einfach
weggelassen worden. Viktor Jaschtschenko
sagte in einem Interview der Tageszeitung
»Iswestija«, die Verfälschungen seien in den
30er Jahren unter der Regierung Stalins vom
Geheimdienst angeordnet und diese Praxis
bis vor kurzem beibehalten worden.
»Den Kartenzeichnern wurde befohlen, Or
te wegzulassen oder mit anderen zu vertau
schen«, sagte Jaschtschenko. Selbst Stadt
pläne für Touristen seien bis in jüngste Zeit
entstellt worden. Viele Moskau-Besucher be
nutzten einen vom US-Geheimdienst CIA ge
zeichneten Stadtplan, um sich in der sowjeti
schen Hauptstadt zurechtzufinden. Wie
Jaschtschenko weiter berichtete, sollen bald
neue Landkarten und Atlanten mit genauer
Ortseinzeichnung erscheinen.
Uit: Giessener Allgemeine Zeitung, 31-8-1988.
