Honderdjarige National Geographie Society als
kaartproducent
F.J. Ormeling sr
Inleiding
Voor het jaar 1988 ten einde spoedt, dient toch ook in
het Kartografisch Tijdschrift aandacht te worden besteed
aan het honderdjarig bestaan van de National Geographie
Society (ngs) in de Verenigde Staten, een feit onlangs ge-
memoreerd in de nrc onder de titel 'Het stralend opti-
misme van een honderdjarige'. Voor kartografen is het
jubilerend genootschap in de eerste plaats van belang als
grootproducent en werelddistributeur van kaarten met een
regelmaat en op een schaal die hun gelijke niet kennen.
De Society werd in 1888 te Washington D.C. opgericht
met het doel om door verspreiding van relevante informa-
tie de geografische kennis van haar leden te vergroten.
Een van de middelen hiertoe was de uitgave van een tijd
schrift het National Geographie Magazine (ngm), dat on
der leiding van president, tevens hoofdredakteur Gilbert
Grosvenor, die 66 jaar lang de koers bepaalde, een wäre
zegetocht over de wereld maakte en thans maandelijks
over bijna elf miljoen leden, verdeeld over 170 landen,
wordt gedistribueerd. Voor ieder die ook maar enigszins
vertrouwd is met tijdschriftexploitatie een prestatie om
even bij stil te staan.
Begin der kaartproduktie
In feite is de kaartproduktie van jonger datum dan het
Genootschap zelf. Het eerste kartografische dokument dat
door de Society onder haar leden werd verspreid dateert
immers pas van 1899. Het was een kaart van de Filipij-
nen, verworven door de Verenigde Staten in de oorlog te-
gen Spanje (1899), gedrukt op drukplaten geleend van de
overheid. Naarmate in het begin van de 20e eeuw het le-
denaantal groeide en de inkomsten toenamen nam de ngs
allengs de vervaardiging van kaarten zelf ter hand. Onder
leiding van een reeks bekwame 'chief cartographers', on
der wie de legendarische Albert H. Bumstead, diens zoon
Newman en in recenter tijd James M. Darley, groeide de
Cartographic Division uit tot een huidige bezetting van
meer dan 100 man. In het nieuwe hoofdkwartier van de
Society op de kruising van 17th M-Streets, Washington
D.C., waar elke ontwerper, dokumentalist en tekenaar
over een eigen ludieke, afgeschermde werkruimte be-
schikt, zijn zij weihaast ideaal gehuisvest.
Dienstverlening in de Tweede Wereldoorlog
Er dient aan herinnerd te worden dat met name de Twee
de Wereldoorlog tot de reputatie van de ngs als kaartpro
ducent heeft bijgedragen. Vooral in de beginjaren toen de
Amerikaanse overheidsdiensten zoals de Army Map Ser
vice en de Hydrographie Office nog niet op volle toeren
draaiden, bewees het kaartmateriaal van de Society on-
schatbare diensten. Op alle oorlogsterreinen zijn voor-
beelden te vinden van gebruik van haar kaarten voor
orientatie, planning en voorlichting. In een artikel in de
NGS-publikatie The round Earth on a flat Paper, kort na
de oorlog versehenen, geeft president Grosvenor aan de
hand van getuigenissen van civiele en militaire
autoriteiten, onder wie president Roosevelt, Eisenhower
en tal van andere generaals, admiraals en politici, een
overzicht van deze dienstverlening. Hij wijst er op hoe de
Society in de jaren 1939-1945 grote orders voor zowel
Amerikaanse als Britse strijdkrachten uitvoerde en in to
taal ruim 37 miljoen kaartbladen drukte. Kaarten van de
Society werden gebruikt op ambassades en consulaten, op
redaktiebureaus en radiostations, op Scholen, universitei-
ten en bedrijven, in honderdduizenden huisgezinnen en in
de militaire sektor waar geen hoofdkwartier kompleet
werd geacht zonder kaarten van het Genootschap. Grosve
nor herinnert er onder andere aan hoe dadelijk na Pearl
Harbour (1941) vlooteenheden in de Pacific door zijn or-
ganisatie van kaarten werden voorzien, hoe de 'Persian
Gulf Command', belast met de ravitaillering van de Rus
sen via Iran, de kaarten van het Genootschap van het Na-
bije Oosten gebruikte, hoe de piloten die de verbinding
onderhielden van India 'over the hump' met het gei'soleer-
de nationalistische China, op NGS-kaarten vlogen, hoe de
ze werden gebruikt bij de planning van het eindoffensief
tegen Japan, hoe zij dienden als voorlichtings- en infor-
matiemateriaal voor de strijdkrachten in legerkranten en
informatiebulletins en hoe het 'Corps of Engineers'
20.000 vergrotingen van NGS-kaarten opstelde längs de
aan- en afvoerwegen in het bevrijde Frankrijk ter orien
tatie voor konvooirijders en ambulancechauffeurs. Op de
ze wijze groeide de National Geographie Society in de
oorlogsjaren uit tot een waarlijk nationaal instituut, wiens
aktiviteit door de New York Times in 1945 werd geprezen
als 'probably the most ambitious cartographic undertaking
on record'.
Huidige kartografische aktiviteiten
De huidige aktiviteiten van de Cartographic Division
strekken zieh uit over een aantal terreinen. Allereerst is
daar de kaartproduktie ten behoeve van het National Geo
graphie Magazine, hetgeen een jaarproduktie van zes
kaarten betekent, die als losse bijlagen in elke tweede
tijdschriftaflevering worden gedistribueerd, en vervolgens
van circa 60 tekstkaarten ter illustratie van de artikelen.
Sedert lang is het ngm een van de weinige tijdschriften
KT 1988.XIV.4
21
