Automatisering bij de Dienst der Hydrografle
L.H. van Opstal
Digitale technieken voor kaartvervaardiging
Bij de Dienst der Hydrografle werd in 1970 een aanvang
gemaakt met automatisering. Höge prioriteit werd toen
gegeven aan automatisering van het lodingwerk, het meet-
werk op zee. Dit werk omvat, eenvoudig gezegd, het kon-
tinu meten van tijd, plaats en diepte, waarbij diepte op
een later tijdstip moet worden gekorrigeerd voor het getij
en de deining.
Het was de tijd waarin werd overgegaan naar een kleiner
type schip voor de Noordzee met een kleinere be-
manning.
In diezelfde tijd kreeg de Dienst de beschikking over pre-
cisie plaatsbepalingssystemen waarmee ook 's nachts ge
werkt kon worden. Dit was alleen maar mogelijk door
geautomatiseerde opslag en verwerking van de meetge-
gevens.
Aanvankelijk vond de verwerking van de gegevens plaats
bij het Bureau Hydrografle in Scheveningen. Met het hui-
dige Hydraut-II systeem kan de verwerking en kwaliteits-
kontrole weer geheel aan boord gebeuren.
Op het Bureau werd voor kartografisch werk voorlopig
volstaan met een Aristo tekenautomaat voor lijnwerk en
het plotten van posities (van bijvoorbeeld boeien, wrak-
ken enzovoort). Vooral het automatisch berekenen en te-
kenen van de Decca hyperbolen gaf een enorme
tijdsbesparing.
In 1984 werd begonnen met de bouw van een zogenaamd
gekwalificeerd gegevensbestand met posities en karteerge-
gevens van boeien, wrakken, lichten, obstrukties, offshore
installaties, pijpleidingen enzovoort.
Om ervaring op te doen voor verdere besluitvorming
werd tevens een kleine serie kaarten bij de firma Repro-
cart door middel van rasterscanning gedigitaliseerd. Dit
kaartenbestand wordt jaarlijks, op aanwijzing van de kar-
tografen, gekorrigeerd, waarna met een laserplotter de
eindfilms voor de nieuwe editie geproduceerd worden.
Reproduktie dus.
In 1986 kreeg de Dienst der Hydrografle de beschikking
over het bijzonder geavanceerde interaktieve karterings-
systeem caris. Dit is een Canadees systeem, ontwikkeld
door de universiteit van New Brunswick in samenwerking
met de Canadese Hydrografische Dienst. Tegelijkertijd
werd begonnen met het automatiseren van de uitgave van
de Berichten aan Zeevarenden (B.a.Z.), de korrekties
voor kaarten en boeken, en het geautomatiseerd plotten
van de B.a.Z.-korrekties op nieuw te verstrekken kaarten.
De week- en kwartaaleditie van de B.a.Z. rolt nu automa
tisch en drukgereed van de printer. De korrekties op de
voorraad-kaarten worden voor een groot deel geautomati
seerd aangebracht.
In 1987 werd, als gevolg van opgelegde personeelsreduk-
ties, besloten tot versneide automatisering. Dit betekent
onder meer dat produktie van de jaarlijkse editie van de
serie Hydrografische kaarten voor Kust- en Binnenwateren
zo snel mogelijk geautomatiseerd wordt. Omdat automati
sche konversie van raster naar vektor nog onbevredigend
is worden de kaarten handmatig gedigitaliseerd.
Tegelijkertijd wordt doorgegaan met de opbouw van het
kartografische gegevensbestand, waaruit in de toekomst
alle kaarten en een deel van de overige hydrografische
uitgaven gepubliceerd zullen worden. Op dit moment is
het gehele bestand van wrakken, obstrukties, betonning,
offshore installaties en herkenbare punten met hun karte-
ringskenmerken ingevoerd. Binnenkort krijgt de Dienst de
beschikking over een AO-rasterplotter waarmee de nodige
eindfilms vervaardigd kunnen worden. Voorlopig wordt er
nog gewerkt met een soort mengvorm van interaktieve
kaartkompilatie en reproduktie van het gedigitaliseerde
grafische produkt.
Tot zover de toepassing van digitale technieken voor het
grafische produkt.
Digitale kaartprodukten
Völop in ontwikkeling is ook het digitale produkt. Binnen
afzienbare tijd zal de klassieke wijze van navigeren met
kaart, passer en driehoek plaats maken voor interaktieve,
digitale, navigatie-informatiesystemen. In deze Systemen
wordt de digitale of elektronische kaart gei'ntegreerd met
plaatsbepaling, log, kompas en mogelijk ook radar.
Reeds geruime tijd wordt er in internationaal verband ge
werkt aan specifikaties op grond waarvan de papieren
kaart aan boord van schepen door een elektronische kaart
kan worden vervangen. Omdat de aan boord te gebruiken
kaartinformatie vaak van vele verschillende hydrografische
diensten afkomstig is, moeten die specifikaties zeer gede-
tailleerd zijn. Het zal dan nog wel even duren voor er
volledige overeenstemming zal zijn over een 'officieel'
kaartvervangend systeem, en zeker voor alle benodigde
hydrografische informatie in de juiste digitale vorm be-
schikbaar zal zijn. Tot zolang zal het ook duren voor de
grote scheepvaart van zulke Systemen gebruik zal gaan
maken. Er verschijnen echter steeds meer kleinere Syste
men op de markt: vooral voor vissersschepen en voor de
rekreatievaart.
Tot nu toe maken de fabrikanten van die Systemen zelf
hun digitale kaart. Dit is een ontwikkeling die zeker niet
in het belang is van een veilige navigatie. Om die reden
is de Dienst der Hydrografle voornemens om samen met
het bedrijfsleven en de anwb een digitaal nautisch infor-
matiesysteem voor de Noordzee uit te geven. Naast een,
voorlopig beperkte, elektronische kaart zal het systeem
KT 1988.XIV.4
39
