Figuur 4. Opstelling van Disc Navigation.
palen. Het systeem was ten tijde van de demonstra-
tie niet geintegreerd met radar.
Offshore Systems uit Canada liet een systeem zien,
dat al gebruikt wordt op enkele hydrografische on-
derzoeksschepen en de grote handelsvaart. Het is
een gebruikersvriendelijk systeem, dat geschikt is
voor routeplanning. Het systeem is geintegreerd met
plaatsbepalingssystemen, maar nog niet met radar.
Op het scherm ziet men de kaartinformatie weerge-
geven met kleurvlakvulling. Rondom het grafische
deel is ruimte voor alfanumerieke informatie.
Alle Systemen vertoonden bij de overgang van het Dec-
ca plaatsbepalingssysteem naar Hyperfix een posi-
tiesprong op het scherm. Dit hangt samen met een
nauwkeurigheidsverschil tussen Decca en Hyperfix.
Opmerkingen en vragen
Na het bekijken van de Systemen aan boord van de
Lance blijken diverse zaken nog niet kartografisch ver-
antwoord te zijn. Een aantal vragen zal nog beant-
woord moeten worden.
Is het wel mogelijk om op een beeldscherm aan de
minimale afbeeldingseisen volgens mo-specifikaties
voor een zeekaart te voldoen1? Bij alle Systemen aan
boord werd uitgedunde informatie getoond, omdat an
ders informatie over elkaar afgebeeld zou worden.
Hiermee samen hangt de vraag of de huidige Symbo
len van de papieren zeekaart wel geschikt zijn voor
beeldschermafbeelding. Misschien moet in een aantal
gevallen voor meer abstrakte Symbolen worden geko-
zen. In ecdis kan men vaak wel het 'kale' symbool af-
beelden en de bijbehorende informatie apart opvragen.
Bij koppeling met radar blijkt dat het noodzakelijk is
om radar-kenbare punten in de elektronische zeekaart
op te nemen, zodat het inpassen van het radarbeeld op
het kaartbeeld wordt vergemakkelijkt. Dit radarbeeld is
belangrijker dan de kustlijn, die op de papieren zee
kaart wordt weergegeven.
In een papieren zeekaart wordt betonning met een
bepaalde nauwkeurigheid weergegeven, afhankelijk van
het gebruikte plaatsbepalingssysteem. Bij ecdis heeft
men behoefte aan meer nauwkeurige gegevens.
Is het voldoende om alleen punt- en lijninformatie
weer te geven op het scherm, zoals een aantal Systemen
doet, of is het noodzakelijk om vlakken gekleurd weer
te geven?
Sommige Systemen geven te sterk gegeneraliseerde
kaarten weer, of blazen een zeekaart op tot een schaal
die groter is dan de schaal waarop deze gedigitaliseerd
was. Wat is nog verantwoord? Overigens geeft een aan
tal Systemen een waarschuwing als de schaal te veel
wordt opgeblazen.
Naast deze vraagtekens voor kartografen zijn er alge-
mene Problemen:
Men zal tot een standaard voor ecdis moeten komen.
Wie heeft de aansprakelijkheid voor de inhoud van
de ecdb en wie voor het funktioneren van de
hardware?
Hoe betrouwbaar is het funktioneren van de appa-
ratuur?
Hoe snel kan het systeem reageren?
Hoe kan ecdis aktueel worden gehouden (her-
ziening)?
Hoe wordt het Copyright geregeld?
Hoe zullen de kosten zieh ontwikkelen?
Pas wanneer deze Problemen zijn opgelost zal ecdis in
de praktijk kunnen funktioneren.
Noten
M. de Graaf is werkzaam als kartograaf bij de afdeling Zee-
kaarten van de Dienst der Hydrografie in Den Haag. Hij ver-
tegenwoordigt Nederland in het 'North Sea Project'.
Drs. K. Witteveen is werkzaam als kartograaf bij de afdeling
Kust- en binnenwateren van de Dienst der Hydrografie.
1. De mo heeft een aantal dementen gespeeifieeerd, die mi-
nimaal weergegeven moeten worden op een ecdis, name-
lijk: kustlijn en droogvalling, kritische dieptelijnen en
dieptecijfers, alle gevaren, vaste en drijvende navigatiemer-
ken, VSS (verkeersscheidingsstelsels) en route-
aanduidingen, radar-kenbare punten, verboden gebieden,
waarschuwingen, eenheid van diepte, schaalaanduiding.
Literatuur
Buis, B., E.G. Greven en G.G. Spoelstra (1986), De elektroni
sche zeekaart. Kartografisch Tijdschrift XII, nr. 2, pp. 36-42.
International Hydrographie Bureau (1988), Draft Specificati-
on for Electronic Chart Display and Information Systems
(ecdis). Special Publication no. 52, third draft, October 1988.
Marintek A/S (1988), Integrated Bridge System, North
Sea Project. (Noorwegen, Publikatie uitgedeeld tijdens de de-
monstratie.)
Norwegian Hydrographie Service (1988), The North Sea Pro
ject, a lest project for the Electronic Navigational Chart.
(Publikatie uitgedeeld tijdens de demonstratie.)
Opstal, L.H. van (1988), De zeekaart in bits en bytes, een
Elektronisch Navigatie Systeem als vervanger van de zee
kaart. N.T.T./De Zee, jaargang 16, december 1988.
KT 1989.X V.l
42
