zodra we een keertje 'inzoomen' of 'scrollen'. Wat we
eigenlijk nodig hebben zijn dokumentkoördinaten. De
lokatie van een gedigitaliseerd punt willen we vastleg-
gen als bijvoorbeeld 5 cm uit de linkerkant en 7 cm
vanaf de bovenkant van het dokument. Volgens verko-
pers van digitaliseertablets wordt er aan gewerkt om
dat ook voor Macintosh Computers te realiseren.
Enkele merken: Summagraphics (ca /3.000,- voor tab-
let op A3-formaat), CalComp 2300 Series DrawingBo-
ard Digitizers, Bit Päd Plus (ca 1.590,- voor 12x12
inch dus ca A4-formaat), Digitizer Päd, IS/Penmouse,
Kurta Series One, MacCadizer, Macintizer, PenMac.
Laserprinter (die ook PostScript-bestanden kan prin-
ten). De meeste laserprinters maken afdrukken met een
resolutie van 300 dpi (dots per inch). De kwaliteit van
het resultaat komt overeen met die van een goede foto-
kopie. Voor een hogere grafische kwaliteit zal het
PostScript-bestand met een hogere resolutie moeten
worden afgedrukt op een fotozetter. Bijvoorbeeld de
Linotron300 heeft als maximum resolutie 2540 dpi.
Een laserprinter is een handig hulpmiddel om vooraf
goedkope proefprintjes te maken.
De LaserWriterll NT van Apple kost ca 12.000,-; de
iets luxere LaserWriter NTX kost ca 14.400,-. Een in
eigen beheer geprint A4-formaat kost ca /0,25
Scanner. Een Scanner is een apparaat dat in Staat is
een dokument af te tasten en het 'gelezen' beeld digi-
taal op te slaan voor verdere computerverwerking. Het
maakt als het wäre een elektronische kopie die zicht-
baar wordt op het beeldscherm of die als een
(raster)bestand wordt opgeslagen.
Enkele voorbeelden: Apple Scanner, 300 dpi 5.000,-
(inkl. MacScan Software), Agfa Scanner, 800 dpi, 64
grijswaarden 13.000,- (inkl. McView Software), Sharp
JX-450 kleurenscanner, 300 dpi, 64 grijswaarden per
kleur (RGB) en daarmee 260.000 kleurnuances
22.900,-.
Programma's
Voor de Apple Macintosh zijn ruim 3900 verschillende
programma's beschikbaar. Deze zijn voor het meren-
deel ontworpen voor zakelijke toepassingen zoals tekst-
verwerken, boekhouden, projektplanning en grafische
toepassingen. De volgende soorten grafische program
ma's kunnen worden onderscheiden: teken- en schilder-
programma's, business-graphics, desktop Publishing,
CAD-programma's en speciale kartografische pro
gramma's.
Ook is een groot aantal hulpprogramma's beschikbaar
om het werk op de Macintosh te stroomlijnen. Voor
grafische toepassingen zijn bijvoorbeeld de grafische
konversieprogrammas van belang. Deze hulpprogram
ma's zorgen ervoor dat tekeningen, die in een bepaald
'format' zijn opgeslagen, vertaald kunnen worden in
een ander 'format'. Enkele namen: DrawOver (hulp-
programma bij Illustrator88); cadmover; McCAD Ger
ber View/Translator; The Curator; Postility;
DXF-> Script, The Graphics Interpreter.
Teken- en schilderprogramma's
Er is een groot aanbod aan programma's voor tekenen
uit de vrije hand op de Apple Macintosh. Deze kunnen
worden onderverdeeld in raster-tekenprogramma's en
vektor-tekenprogramma's. Bovendien zijn er enkele ge-
mengde tekenprogramma's.
Raster-tekenprogramma's 'PAINT' ('bitmaps')
Het eerste algemeen bekende voorbeeld voor raster-
tekenprogramma's op de Macintosh was het program-
ma MacPaint (figuur 2) (MacPaintll en Fullpaint zijn
verbeterde versies van hetzelfde soort tekenpro-
gramma).
Dankzij de grotere rekenkracht van de Macintosh II
zijn de nieuwe tekenprogramma's in Staat om met
kleur te werken en om ingewikkelde bewerkingen toe te
passen, zoals retoucheren, aanpassen van kontrast en
helderheid van afzonderlijke gedeelten van de tekening,
randversterking, diffuus maken, negatief maken,
'posterization', 'pseudocolor', roteren en vervormen.
De mogelijkheden van deze nieuwe raster-
tekenprogramma's om een tekening achteraf bij te wer
ken doen niet onder voor de mogelijkheden van een
fotografisch laboratorium. Een van de professionele
raster-tekenprogramma's noemt zieh dan ook 'Digital
Darkroom', de digitale donkere kamer.
In het afgelopen jaar zijn professionele raster-
tekenprogramma's van groot belang geworden, zoals de
programma's ImageStudio, Digital Darkroom en Pixel-
paint. Enkele andere raster-tekenprogramma's zijn:
DeskPaint, DrawItAgain, Sam, Macimage, ModernAr-
tist en NuVision. Daarnaast zijn er tegenwoordig nog
vele andere programa's voor de Macintosh waarin het
mogelijk is om eenvoudige rastertekeningen te maken,
bijvoorbeeld in Hypercard, in vele spelletjesprogram-
ma's en in scannersoftware.
De adviesprijzen zijn 350,- tot ca /2.000,- per teken-
programma.
We spreken hier van raster-tekenprogramma's omdat de
voltooide tekening in rastervorm wordt opgeslagen. In
het computerbestand wordt van elk beeldschermpixeltje
vastgelegd welke kleur het heeft. Als we bijvoorbeeld
een rechthoek hebben getekend of een tekstje hebben
geplaatst zal dat in het computerbestand niet als een
rechthoek of een tekst worden vastgelegd. Een rasterte-
kening wordt in het computerbestand vastgelegd als
een verzameling zwarte en witte pixels; dit is de zoge-
noemde 'bitmap'. Omdat het mogelijk is om de afzon
derlijke pixels een andere kleur te geven kan de teke-
naar zijn tekening pixel voor pixel bijwerken. Een
nadeel is dat de resolutie van de tekening naderhand
niet meer gewijzigd kan worden. Bijvoorbeeld in het
programma MacPaint wordt getekend in resolutie 72
dpi, dezelfde grove resolutie als het oorspronkelijke
beeldscherm van de Macintosh. Ongeacht de kwaliteit
van de printer zal de resolutie van de afdruk dan niet
hoger dan 72 dpi kunnen zijn. De tekening zou vergele-
ken kunnen worden met een mozai'ek of met een af-
beelding in borduursteekjes.
KT 1989.X V.l
49
