m.w.h. van Eik kartografische programnia's
FreeHand, een tekenpakket ook voor kartografen
De geautomatiseerde kaartvervaardiging kent nog
steeds een groot aantal hindernissen die onder andere
te maken hebben met de mate van manipuleerbaarheid
van de software-pakketten, de gebruikersvriendelijkheid
van de apparatuur en de kwaliteit van de uitvoer. Er is
wel gebruikersvriendelijke apparatuur, maar deze was
tot voor kort niet koppelbaar met anderssoortige Syste
men en ook was het niet mogelijk om er met de be-
staande software-pakketten kaarten mee te vervaardi-
gen. Sinds enige tijd is voor de Apple Macintosh - een
zeer gebruikersvriendelijke personal Computer - het te
kenpakket FreeHand beschikbaar, waarmee het aanma-
ken en manipuleren van Symbolen eenvoudig is, en
waarvan de uitvoer via een laserbelichter aan zeer hoge
eisen voldoet. In dit artikel wordt een beschrijving ge-
geven van de wel zeer uitgebreide mogelijkheden.
Het kenmerkende van programma's die PostScript ge-
nereren is dat de tekening wordt opgebouwd uit opake
Objekten die over elkaar worden gelegd. Dit is te verge-
lijken met het uitknippen en op elkaar plakken van ge-
kleurde of grijze stukjes papier.
Het vervaardigen van een dubbele lijn in FreeHand
gaat als volgt. We kreeren een 'päd' en kennen dit een
bepaalde dikte toe, en we geven deze lijn de kleur
'zwart'. Vervolgens kopieren we de lijn zonder deze te
verplaatsen ('klonen' heet dit in FreeHand). Deze ge-
kloonde lijn maken we iets smaller en geven deze de
kleur 'wit'. Er ontstaat zo een wit lijntje geplaatst bo-
venop een iets bredere zwarte lijn; resultaat: een dubbe
le lijn (figuur 2).
FreeHand en PostScript
FreeHand is een krachtig tekenpakket dat ontwikkeld
is door Aldus Corporation voor gebruik op de Apple
Macintosh. Het pakket is niet speciaal voor kartografi-
sche toepassingen ontworpen, maar blijkt in het ge
bruik zeer geschikt te zijn om kleinschalige themati
sche kaarten op een snelle en doeltreffende wijze te
ontwerpen en uit te voeren.
De in FreeHand vervaardigde figuren worden uitge-
voerd in PostScript, een paginabeschrijvingstaal, ont
wikkeld door Adobe Systems Inc. Tekenpakketten die
de figuren in PostScript opleveren werken in principe
anders dan bijvoorbeeld CAD-systemen.
Als voorbeeld nemen we het vervaardigen van een dub
bele lijnsignatuur, een veel voorkomend kartografisch
symbool. In een CAD-programma wordt deze gekreeerd
door een enkele lijn te kopieren met een bepaalde af-
stand tot die lijn. Dit kun je vergelijken met het ver-
schuiven ten opzichte van elkaar van twee transparante
films die op elkaar liggen en elk hetzelfde lijnenbeeld
vertonen. Achteraf moeten de kruisingen vrij gemaakt
worden van lijntjes (figuur 1).
Figuur 1. Dubbele lijnen, vervaardigd met een CAD-systeem.
Figuur 2. Dubbele lijnen, vervaardigd met Freehand.
De uitvoer
We hebben niets aan een tekenpakket als het alleen
maar op het scherm mooie plaatjes produceert. Be-
langrijk is dat dit mooie plaatje overgebracht kan wor
den op papier of film.
Het beste resultaat wordt verkregen met een laserbe
lichter die uiteraard PostScript moet kunnen 'lezen'.
Laserbelichters zijn in Staat een resolutie te bereiken
van 1000 lijnen per centimeter. Door deze hoge resolu
tie kunnen vlakrasters worden geproduceerd tot 60
rasterpunten per centimeter. Elke rasterpunt is dan nog
opgebouwd uit voldoende beeldpunten (figuur 3).
Ook lijnen worden op deze manier opgebouwd. Door
de hoge kwaliteit van het eindprodukt is het mogelijk
om in FreeHand op diverse manieren lijnen aan te slui-
ten (figuur 4). Dit is zeker handig als we dikke lijnen
moeten plaatsen, maar dezelfde kwaliteit wordt ook
behouden bij een lijndikte van 0,1 millimeter.
54
KT 1989.X V.l
