Weergave van remote-sensingbeelden op een personal
Computer
R. van der Schans kartografische programma's
Inleiding
beitel is een twee jaar geleden door de Vakgroep
Landmeetkunde en Teledetectie van de Landbouwuni-
versiteit Wageningen ontwikkeld programmapakket
voor beeldbewerking op Olivetti PC's. De naam is een
afkorting van BEeld-Integratie TELedetectie. Het pak-
ket is voornamelijk bedoeld voor onderwijsdoeleinden,
niet voor produktie, en is zeker geen partij voor Syste
men als Dipix, ContextVision of Erdas.
beitel kan beeiden algoritmisch bewerken en
weergeven.
Bewerkingen zijn onder andere filtering (gradient, la-
place, mediaan en dergelijke), klassifikatie en kombina-
tie van verschillende, via remote sensing (teledetectie)
of uit andere bron verkregen, beeiden in rasterformaat.
Hoe die beeiden zijn verkregen en wat de verschillende
bewerkingsmogelijkheden in beitel allemaal zijn, komt
in dit artikel niet aan de orde, want het gaat verder al-
leen over de weergave.
'Weergave van beeiden' zal kartografen waarschijnlijk
wat vreemd en misschien zelfs pijnlijk in de oren klin
ken. Mij ook.
Beeiden zijn toch al zichtbaar, waarom moeten ze dan
nog worden weergegeven? Hier wreekt zieh het door
Van der Schans (1988a) gesignaleerde ongelukkige taal-
gebruik bij de beoefenaren van gis, kartografie en re
mote sensing. Het woord 'beeld' is hier de vertaling
van 'image'. Dit wordt in de beeldbewerking gehan-
teerd in twee niet voldoende onderscheiden betekenis-
sen, namelijk die van het nog onzichtbare, digitale be
stand in rasterformaat van stralingswaarden, en die van
de zichtbare afbeelding van dit bestand op scherm of
papier. Om verwarring te voorkomen zal ik daarom on-
derscheid maken tussen de beeldmatrix en de
beeldprent.
De beeldmatrix kan tot stand zijn gekomen door scan-
ning en digitalisatie van bijvoorbeeld een foto, maar
ook door voorbewerking van gemeten stralingswaar
den, die met een in een vliegtuig of satelliet gemonteer-
de Scanner zijn opgenomen. Er is niets op tegen om
een beeldmatrix (of verzameling beeldmatrices) met
stralingsgegevens afkomstig van de aarde ('pixelwaar-
den') een Gis-database te noemen. Dit is ook de reden,
waarom in figuur 1 de beeldmatrix terecht is gekomen
op een piek die ik normaal voor Gis-databases reserveer
(van der schans, 1988b). Het woord beeldprent is ge-
kozen om aan te geven dat deze zichtbare afbeelding
als het wäre een afdruk is, op scherm of op papier, van
de beeldmatrix of beter, van een uit de beeldmatrix ge-
konstrueerde bit map. En omdat zo'n beeldprent aan
alle definities van het begrip 'kaart' voldoet, kan ik
met Brunet (1987, pp. 32 en 133) tot de konklusie kö
rnen dat de beeldprent een kaart (in rasterformaat) is.
Daarmee hoort dit verhaal in dit tijdschrift thuis.
beeld-
Figuur 1. Een fragment van het verwerkingsproces van geo-
grafische gegevens verkregen met remote sensing. Alleen het
deel tussen beeldmatrices en beeldprenten wordt in dit artikel
behandeld. (LUT=Look Up Table)
Hoe geschiedt nu de omzetting van beeldmatrix naar
beeldprent?
Ik heb in de figuren 1 en 2 het proces kort geschetst, in
abstracto en meer konkreet, met de eraan voorafgaan-
de stappen.
Het wordt in de volgende paragrafen toegelicht, met de
procedure MaakBeeldPrent die voor de omzetting van
beeldmatrix naar bit map zorgt. Het proces is goed
vergelijkbaar met de vertrouwde toepassing in de
kartografie van deeltekeningen en drukplaten.
De zichtbaar te maken gegevens (hier: de beeldmatrix)
worden eerst in een bepaalde grafische symboliek afge-
beeld op deeltekeningen. Deze worden gekopieerd naar
drukplaten (hier: de bitplanes van de bit map). De
drukplaten worden vervolgens van kleur voorzien door
KT 1989.XV.1
59
PRENTEN
weergeven
via LUT
BIT
MAPS
algoritmische
bewerkingen:
filtering
classificatie
combinatie
transformatie
omzetten
via OmzetTabel
BEELD
MATRICES
opslaan in
rasterformaat
MEET-
CIJFERS
TERREIN
METEN
MET SCANNER
