y
w
Figuur 4. Een virtuele bitmap gekopieerd naar het videoge-
heugen. Hier is alleen bitplane 4 afgedrukt. De twaalf kleine
beeldprenten (formaat 128*128 punten, in 16 kleuren) tonen
de uitkomsten van de in het filtermenu opgenomen filterbe-
werkingen.
inhoud van dat virtuele bitplane met perceelsgrenzen
(figuur 5).
Wanneer dat gebeurt met de XOR-konstruktie (exclusi-
ve OR: 1 XOR 1 0) is direkt daarna weer de oude
toestand te herstellen. Deze werkwijze is aantrekkelij-
ker dan het ook mogelijke direkt in het videogeheugen
tekenen van de perceelsgrenzen. In dat geval wordt de
reeds aanwezige beeldprent onherstelbaar beschadigd,
4
h'ii
Figuur 5. Een topografische overlay (in vektorformaat) ge-
kombineerd met een teledetectiebeeld uit de omgeving van
Zieuwent in de Achterhoek (opgenomen met de Daedalus-
scanner). De geometrie van de perceelsgrenzen is door middel
van een facettransformatie in overeenstemming gebracht met
de zwaar vervormde geometrie van het remote-sensingbeeld.
De kombinatie geschiedt door een XOR-operatie op
bitplane 4 met het van te voren op een virtuele bitplane aan
gebrachte lijnenbeeld. Hierdoor past de kleur van de lijnen
zieh aan bij de omgeving en is de oorspronkelijke inhoud
van bitplane 4 direkt te herstellen door nog eens XOR toe te
passen.
en moeten de lijnen steeds weer opnieuw worden gete-
kend, wat bij een overlay met veel details relatief veel
tijd kost. Wanneer de lijnen een keer op een virtuele
bitplane worden gezet zijn deze telkens weer te kombi-
neren met een beeldprent en maakt het niets uit hoe-
veel lijnen er op het bitplane staan. Dit is een van de
vormen van integratie die in beitel is te realiseren, na-
melijk een grafische integratie. De topografische over
lay wordt slechts samen met de beeldprent geprojek-
teerd in het videogeheugen, zonder dat er verder een
verband wordt gelegd tussen de beeldmatrix en het be
stand waarin de topografische gegevens zijn opgesla-
gen. In beitel is echter ook een numerieke integratie
mogelijk. Daarbij worden de vektoren van het perceels-
grenzenbestand eerst omgezet in een beeldmatrix in
rasterformaat. Via een algoritmische bewerking, bij-
voorbeeld een AND-operatie, worden de gerasterde per
ceelsgrenzen dan gekombineerd met bijvoorbeeld een
remote-sensingbeeld. Van de uitkomst wordt tenslotte
een beeldprent vervaardigd.
beitel is ontwikkeld voor de Olivetti PC (M24 en
M28). Zoals ik al in de inleiding heb aangegeven wordt
de grafische insteekkaart met 640*400 punten niet
meer ondersteund (nog wel geleverd tegen een bui-
tensporig hoge prijs!). De programmatuur wordt nu
omgewerkt naar VGA-kaarten, met 640*480 punten in
16 kleuren. De geheugenorganisatie is hiervan iets an
ders (alle bitplanes hebben merkwaardigerwijs hetzelf-
de geheugenadres) maar het principe van de weergave
blijft hetzelfde. Een nadeel is, dat de beeldprent niet
meer nagenoeg vierkant is maar de verhouding 4:3
aanneemt, doordat hier de horizontale afstand tussen
de punten op het scherm gelijk is aan de vertikale af
stand. Daarentegen geven de 80 lijnen extra wat meer
ruimte voor allerlei randinformatie, en kan beitel nu
ook draaien op PC's van ander fabrikaat.
Bij meer professionele beeldbewerkingsapparatuur en
-programmatuur (die wel veel meer kost) is het video
geheugen anders georganiseerd. Per puntje op het
scherm zijn daar vaak 24 of meer bitplanes beschik-
baar in plaats van 4. Een groep van 8 bitplanes is dan,
via een lut, aan een basiskleur (Rood, Groen of
Blauw) gekoppeld die dan 256 (28) verschillende inten-
siteiten kan aannemen. De waarden uit de beeldmatrix
kunnen dan ook direkt in de bitplanes worden opgesla-
gen waardoor de noodzaak van een aparte beeldmatrix
en OmzetTabel vervalt.
Beeldmatrix en bit map zijn hier identiek. Op deze wij-
ze kan het videogeheugen worden gevuld met de gege
vens van drie of meer beeiden (meestal 'banden' van
remote-sensingopnamen), die dan tegelijk kunnen wor
den bekeken. Door verandering via joystick of muis
van de, nu veel längere, lut is de weergave kontinu bij
te stellen. In beitel is een vergelijkbaar resultaat veel
moeizamer te bereiken door een kombinatie van bewer-
kingen op beeldmatrices, keuze van OmzetTabel en, in
zeer beperkte mate, speien met de lut. Maar de didak
tische voordelen zijn bepaald niet te verwaarlozen: de
Studenten zien veel duidelijker dat er verschil is tussen
de wijze waarop gegevens worden vastgelegd en nume-
KT 1989.XV.1
63
FILTEBMENU
Originee1
LouPrtSS
HighPass
BergDa1
HorGrad
UerGrad
[8 LaplaceOrg
|B 0i-gMinMed5*5
1 Gri g inee 1
2 LowPass
3
HighPass
4
BergDa 1
5
HorGrad
6
VerGrad
7
Lap1ace
8 LaplaceOrg
9
Med. i aan
A
OrgMi »Med
B Orgtf i nMed£*5
c
Prew i 11
S top
8 'V ah
