kan het.maar zo kan lief ook!
Er is in deze rubriek nogal wat aandacht besteed aan de
keuze van de kaartsymbolen. Daarbij is het doel steeds
geweest de lezer van de kaart snel en duidelijk een beeld
te geven van de informatie die in de kaart wordt weerge-
geven. De keuze van de typografie en de toepassing ervan
is nog niet aan bod geweest. Vanzelfsprekend heeft dit
ook invloed op efficient kaartlezen.
Figuur 1. Kaartje van Spanje en Portugal uit Reizen, okt.
1988; een voorbeeld van siechte typografie.
De typografie van een kaart dient een harmonieus geheel
te vormen met de overige kaartsymbolen en dient in over-
eenstemming te zijn met de eigen belangrijkheid als
kaartsymbool.
In het maandblad Reizen van de anwb vond prof.
EJ. Ormeling sr een aantal kaarten die verkeerd gebruik
van de typografie duidelijk illustreren. Een ervan is hier
als voorbeeld gebruikt (figuur 1). De volgorde van belang
rijkheid van de namen in het kaartje blijkt niet uit de
keuze van de lettergrootte en/of dikte. Zo is voor de lan-
dennamen 'Spanje' en 'Portugal' dezelfde lettergrootte en
-dikte gebruikt als voor de gebergtenamen 'Sierra Ne
vada' en 'Extremadura'De plaatsing van de namen ge-
tuigt van weinig inzicht in de kartografische typografie.
Nergens worden namen gespatieerd. In figuur 2 is een po-
ging ondernomen om een betere topografie toe te passen.
Wie gei'nteresseerd is in dit, vooral in de geautomatiseerde
kaartvervaardiging nogal siecht bedeelde onderwerp, raad
ik aan in Kartographische Geländedarstellung van E. Im-
hof het betreffende hoofdstuk er eens op na te slaan. Ver-
der is er in 1976 een speciaal nummer van het Kartogra-
fisch Tijdschrift versehenen over typografie waarin vooral
de bijdrage van J.E. Romein aandacht verdient. En dan is
er natuurlijk ook nog de PBNA-kursus Technisch Karto-
graaf die hieraan een aantal lessen wijdt.
Wanneer de kartograaf de juiste keuzes heeft gemaakt en
een goede kaart bij de reproduktie aflevert, kan er toch
nog van alles mis gaan. Figuur 3, ook afkomstig uit Rei
zen is hier een voorbeeld van. De kartograaf vervaardigde
een tweetal deeltekeningen: een voor de kontouren van het
afgebeelde gebied en het grijze raster voor (onder andere)
de rivieren en de zee, en een voor de wegen, de plaatsen
en de namen. De laatstgenoemde deeltekening is in de
juiste stand afgedrukt, de eerstgenoemde Staat op z'n
kop! U ziet wat het resultaat kan zijn als de kartograaf
niet wordt betrokken bij de eindkontrole. Figuur 4 geeft
het juiste beeld. De schaal van de kaart, die er nogal flink
naast zat, is hier eveneens gekorrigeerd.
G.W.J. van Omme
Figuur 2. Kaartje van Spanje en Portugal met betere typo
grafie.
66
KT 1989.XV.1
FRANKRIJK
MADRID
LISSABON
Granada
Sevilla
km
300
^Merida
Badajoz
G
Uj
Badajoz
PORTUGAL
MADRID
SPANJE
ItttRIDA
Badajoz
Granada
SIERRA NEVADA
Sevilla
FRANKRIJK
