Tabel 1. Variatie per firma in uitvoer van rasterpercentages.
Rasterpercentage Gemeten percentage
met densitometer
Firma A
Firma B
5
7
5
10
12
9
20
24
20
40
47
39
60
65
60
80
86
79
Zelfs bij een vluchtige analyse van tabel 2 is te zien,
dat er een grote variatie is in de gemeten densiteiten.
Dit wordt veroorzaakt door vele faktoren, die betrek-
king hebben op het gebruikte papier, de gebruikte pers,
de gebruikte inkten en de zuiverheid daarvan en de
dikte van de inktlagen. De variatie is het grootst voor
de hoge percentages en wanneer men de gedrukte kleu-
renschema's zou bekijken is dit heel duidelijk te zien in
de gedrukte reeks grijzen.
Ondanks het gebruik van moderne computergestuurde
vierkleurenpersen is er ook kans op enige variatie in
densiteit binnen een druk.
Het is in elk geval duidelijk, dat de zorg, die besteed
zou worden aan het produceren van de tintrasters met
de Macintosh, voor niets zou zijn, als ook niet eenzelf-
Tabel 2. Metingen met de densitometer van gedrukte 'grij
zen bestaande uit gelijke percentages van geel, magenta en
cyaan. De densitometer is op nul gesteld bij wit papier.
Percentage tint
druk 1
druk 2
druk 3
druk 4
druk 5
10
G-filter
0.11
0.10
0.11
0.13
0.08
M-filter
0.13
0.10
0.12
0.12
0.09
C-filter
0.12
0.09
0.10
0.09
0.08
20
G-filter
0.23
0.23
0.23
0.27
0.21
M-filter
0.24
0.20
0.22
0.23
0.22
C-filter
0.20
0.16
0.16
0.16
0.19
35
G-filter
0.40
0.39
0.39
0.47
0.35
M-filter
0.42
0.36
0.37
0.40
0.35
C-filter
0.39
0.30
0.29
0.30
0.29
50
G-filter
0.61
0.61
0.59
0.77
0.50
M-filter
0.65
0.56
0.57
0.63
0.47
C-filter
0.67
0.49
0.46
0.48
0.41
70
G-filter
0.85
0.84
0.76
1.10
0.72
M-filter
0.90
0.83
0.73
0.87
0.70
C-filter
0.91
0.71
0.60
0.68
0.64
100
G-filter
1.11
1.14
0.88
1.47
1.02
M-filter
1.21
1.24
0.93
1.29
1.01
C-filter
1.15
1.05
0.85
1.07
1.14
de zorg wordt besteed aan een gestandaardiseerd druk-
proces. Maar het is tevens ook onrealistisch om volledi-
ge beheersbaarheid van het drukproces te verwachten.
Metingen van gedrukte kleuren en Munsell-
kleuren met de densitometer
Voor de produktie van een kleurenschema voor kaar-
ten, te gebruiken met de Macintosh, is het noodzake-
lijk om exakt te weten hoe de uiteindelijk gedrukte
kleuren er uit zullen gaan zien. Tevens is het noodzake-
lijk om een hoge mate van konsistentie te hebben bij
het drukken.
Allereerst werd een proef-kleurenschema geproduceerd
(met DiN-inkten), meegedrukt met druk 3 uit tabel 2.
Dat kleurenschema bestond uit rasterpercentages van
magenta en cyaan, geproduceerd met behulp van de
Macintosh (zie tabel 1, firma B). De rasterpercentages
hebben stappen van 5% beneden en stappen van 10%
boven de 70°7o. Door tijdgebrek zijn de percentage-
rasters voor geel (10%, 19%, 37% en 60%) op konven-
tionele wijze geproduceerd. Het proef-kleurenschema
bevatte meer dan 2100 kleuren. Meer dan 1000 van
deze kleuren zijn gemeten met de densitometer. De me-
tingen zijn zodanig verricht, dat een zo dicht mogelijke
spreiding van waarden ontstond, opdat de densiteiten
voor geel, magenta en cyaan voor alle mogelijke kleu
ren (1.030.300 kleuren bij een interval van 1%) geschat
konden worden. Het werd al snel duidelijk dat deze
taak, het interpoleren, hoewel mogelijk met behulp van
een rekenmachine, het best uitgevoerd kan worden door
de Computer.
De interpolaties resulteren in densiteit-drietallen (geel,
magenta en cyaan), die op een unieke wijze gekoppeld
zijn aan bepaalde rasterpercentages voor de drie druk-
kleuren. Het is belangrijk, dat elke gekozen kombinatie
van percentages voor geel, magenta en cyaan er hetzelf-
de uitziet op de gedrukte kaart als op het gedrukte
kleurenschema. Wanneer de drukker hetzelfde papier,
dezelfde inkt en dezelfde drukpers gebruikt als voor
het kleurenschema, kan de kwaliteit van de gedrukte
kaarten nagenoeg konstant en dus beheersbaar zijn.
Het was al besloten om de nieuw te maken kleuren
schema's te baseren op het Munsell-kleurensysteem. De
volgende stap was om de gedrukte kleuren van het
proef-kleurenschema te relateren aan de Munsell-
kleuren. Het Munsell-kleurenboek ('Matte Fi
nish'-kollektie) is gebaseerd op 40 van de 100 Munsell-
tinten. Voor elke tint zijn er acht grijswaarde-stappen
(2,5 en verder 3 tot en met 9) en maximaal zeven
verzadigings-stappen (2, 4, 6, 8, 10, 12, 14), met de toe-
voeging van verzadigingswaarde 1 voor 20 tinten (mun-
sell book of color, 1976). Deze Munsell-kleuren zijn
gemeten met de densitometer. Tabel 3 toont enkele
meetresultaten voor de Munsell-kleur 10B, welke kleur
dicht bij de cyaan-inkt komt, die gebruikt is voor het
proef-kleurenschema.
De gemeten densiteiten voor geel, magenta en cyaan op
het proefkleurenschema overschrijden nooit de respek-
KT 1989.X V.3
42
