en de kaartelementen kunnen hun definitieve uiterlijk
krijgen. De dementen kunnen eenvoudig voorzien wor
den van kleur (in percentages geel, magenta, cyaan en
zwart) en/of patronen. Men hoeft slechts de grafische
kenmerken van een legendablokje te wijzigen en alle
dementen, behorend bij die legenda-eenheid, verande
ren ook. Figuur 2 laat een grondwatertrappenkaart zien
vervaardigd volgens de hier beschreven procedure. Deze
kaart is gedigitaliseerd in Arc/Info en het volledige
kaartontwerp heeft plaats gevonden in Illustrator op de
Macintosh.
De ontwerpfase kan afgesloten worden met een test-
uitvoer op een PostScript-laserprinter.
De reproduktiefase van het produktieproces is vergele-
ken met manuele kaartvervaardiging zeer kort. De fase
begint met het opsturen van de PostScript-bestanden
naar een fotozetbedrijf. Fotozetbedrijven kunnen de
bestanden uitvoeren op film met een nauwkeurigheid
van 1200 tot 2400 punten per inch. De kaart in figuur
2 is uitgevoerd op film met een resolutie van 1270 dots
per inch. Eventueel kan van de vervaardigde films een
kleurproef worden gemaakt. Daarna kunnen drukpla-
ten worden vervaardigd en kan het drukken van de
kaart beginnen.
Evaluatie van de kaartproduktielijn
Naast het hier beschreven ontwerpgemak biedt het pro-
gramma Illustrator nog een aantal andere voordelen.
Ten eerste behoudt men kontrole over het eindresultaat
door de zogenaamde 'preview'mogelijkheden van het
programma. Het tweede voordeel is dat men vertrou-
wen kan op de kleurscheidingsmogelijkheden van het
programma. Bestanden worden probleemloos geschei-
den in de kleurseparatie-files. Door het rechtstreeks
uitvoeren van de eindfilms vindt een aanzienlijke
besparing plaats in tijd en in materiaalkosten. Het uit
voeren van vier kleurseparaties (met een formaat van
30 X 40 cm) op de fotozetter kost ongeveer 225,-.
Natuurlijk dient de investering in de Electronic-
Publishing-apparatuur ook meegerekend te worden.
Voor een volledig systeem, inklusief laserprinter, is men
een bedrag kwijt van rond de 40.000,-.
Het hangt sterk af van de produktiehoeveelheid of de
aanschaf zieh loont.
De problemen bij het gebruik van Electronic-
Publishing-technieken dienen hier ook vermeld te wor
den. Door de snelle ontwikkeling van de techniek lij-
ken een aantal van de volgende problemen echter van
tijdelijke aard.
Het eerste probleem is dat het werken met grote
bestanden (meer dan 500 Kbyte) op een microcomputer
langzaam verloopt. Om het interaktieve werk met grote
bestanden snel te laten verlopen is een krachtige micro
computer nodig met een groot intern geheugen (4
Mbyte). Tevens is een modern of een verwijderbare
harddisk voor gegevenstransport zeer gewenst. AI deze
eisen ten aanzien van apparatuur maken de konfigura-
tie extra duur.
Aan de zijde van het uitvoerapparaat is een van de
Problemen het beperkte formaat. De meest gebruikte
fotozetapparatuur voert de bestanden uit op maximaal
A3-formaat (30 X 42 cm). Uitvoer op groter formaat
(max. 50 x 60 cm) is technisch al mogelijk. Er zijn
echter nog zeer weinig bedrijven die bestanden op zul-
ke formaten kunnen uitvoeren.
Een ander probleem bij de uitvoer is dat men geen in-
vloed heeft op de stabiliteit van het fotozetproces. Al
leen bij een voortdurende bewaking van het fotozet- en
ontwikkelproces is de kwaliteit van de uitvoer konstant.
Bij onvoldoende kwaliteitsbewaking kunnen er afwij-
kingen optreden in de rasterpercentages. Het vinden
van een fotozetbedrijf dat strenge kwaliteitsnormen
hanteert kan daarbij een probleem zijn.
Tenslotte
Gekonkludeerd kan worden dat het gebruik van
Electronic-Publishing-technieken op dit moment voor
de produktie van kleurenkaarten op klein formaat (A3)
zeer aantrekkelijk is. Indien men de beschikking heeft
over Arc/Info kan de hier geschetste produktielijn di
rekt gebruikt worden voor kaartvervaardiging. Wanneer
men over een ander geografisch informatiesysteem be-
schikt is het basisidee, het gebruik van Electronic-
Publishing-technieken, nog steeds bruikbaar. Er dient
dan echter wel tijd geinvesteerd te worden in het ont-
wikkelen van konversie-programmatuur. De investering
in tijd en apparatuur loont zieh zeker, daar de produk
tie in het vervolg sneller kan geschieden en de reeds
aanwezige bestanden optimaal gebruikt kunnen
worden.
Noten
Ing P.W.M. Schokker is praktijkdocent bij de Vakgroep Kar-
tografie van het itc te Enschede.
Het artikel werd in augustus 1989 gepresenteerd op het 14e
internationale iCA-kongres, dat in Budapest (Hongarije) werd
gehouden.
62
KT 1989.XV.3
