den. Ons advies is niet te werken op de manier, zoals
jullie die je voorstellen, maar misschien kunnen andere
instanties iets meer verteilen. Neem eens kontakt op
met de technische universiteiten."
Dat laatste advies hebben we ter harte genomen en be-
halve bij een technische universiteit is ook informatie
ingewonnen bij installateursbedrijven en bedrijven die
elektromotoren vervaardigen. Aanvankelijk had men
ook daar hetzelfde antwoord, maar na wat doorvragen
werd men toch iets voorzichtiger: "Het zou misschien
kunnen, maar we weten het niet zeker, omdat dit soort
Problemen bij ons nooit is onderzocht." Een sprankje
hoop begon te ontstaan. Na hernieuwd beraad is er
aan de rrc-technici opdracht gegeven om samen met
ons te onderzoeken wat die effekten dan uiteindelijk
zouden zijn.
Speciaal voor het onderzoek heeft de Technische
Dienst van het itc een legergenerator aangekocht, zo-
dat we in Staat waren om bestaande en gebruikte appa-
ratuur te testen. De generator kan hoge Vermögens op-
wekken en bovendien verschillende voltages en
frekwenties produceren. Gemonteerd op een aanhanger
kan de generator overal neergezet worden, zodat appa-
ratuur ter plekke kan worden getest.
De op dat moment bij ons bekend zijnde firma's, die
handelen in gebruikte apparatuur, werden benaderd en
wij stelden ons garant voor de eventueel nadelige gevol-
gen van onze experimenten.
Er is niet over een nacht ijs gegaan. De apparatuur is
op alle specifieke vraagpunten getest. Bovendien is er
nog gekeken naar de Staat van totaal funktioneren, de
algehele konditie en uiteraard de aanschafprijs.
En wat door de skeptici aanvankelijk werd vermoed,
bleek in de praktijk in het geheel niet waar te zijn:
Er was geen noemenswaardig grotere warmte-
ontwikkeling in de motoren en warmte-elementen
bij 110 Volt en 60 Herz.
Overige elektronische en elektrische apparatuur of
onderdelen funktioneerden normaal bij dit voltage
en deze frekwentie.
De draaisnelheid van de motoren en Ventilatoren
bleek hoger te zijn bij 110 Volt/60 Herz, maar daar
waar een specifieke rotatiesnelheid belangrijk was
kon er gebruik worden gemaakt van op de appara
tuur aanwezige regelweerstanden, zodat de exakte
snelheid gekontroleerd kon worden.
Daar waar de technische Staat van een apparaat te
wensen overliet, bleek het zeer goed mogelijk deze
te verbeteren en/of tot revisie over te gaan, mits
goede technici aanwezig zijn om dit te realiseren.
De aanschafprijs bleek in alle gevallen aanzienlijk
lager dan de nieuwprijs, soms maar een tiende daar-
van (zie tabel 1).
Slechts een enkel onderdeel van een instrument werkte
siecht: het vacuümventielklepje van de kontaktkast. Bij
nadere Studie bleek dat een 60 Herz-frekwentie moei-
lijkheden oplevert bij elektromagnetische apparatuur,
of onderdelen daarvan, gemaakt voor 50 Herz. Echter,
een ander voor de juiste frekwentie geschikt ventiel kon
makkelijk worden aangeschaft en gemonteerd.
Het eindoordeel in het gemaakte rapport was duidelijk:
het onderzoek bleek op nagenoeg alle vragen een posi-
tief antwoord op te leveren en het mondde dan ook uit
in een voorstel, dat uiteindelijk moest leiden tot het
vrijmaken van een budget voor mogelijke aanschaf van
gebruikte apparatuur voor de inrichting van een karto-
grafische reproduktie-afdeling.
Fase 3: De aanschaf van apparatuur
Het rapport werd gunstig ontvangen en na goedkeuring
van het voorstel werd toestemming verleend voor het
aanschaffen van instrumenten. Om te weten te komen
welke instrumenten noodzakelijk waren, moest aller-
eerst worden nagegaan welke praktische oefeningen
werden opgenomen in de kursus. Vastgesteld kon wor
den, dat alleen de meest essentiele kartografische
reproduktie-apparatuur nodig was en dat het formaat
niet groter dan 40 x 50 cm hoefde te zijn. Bovendien
hoefde de apparatuur niet te zijn voorzien van allerlei
extra's, omdat in principe soms overbodige onderdelen
of toevoegingen vaak eerder nadelig dan voordelig wer
ken bij de uitvoering van praktische instrukties in een
kursus.
Na de inventarisatie van de aan te schaffen instrumen
ten kon worden overgegaan tot de koop. Dit bleek in
het geheel niet moeilijk. Zoals thans nog steeds, is er
voldoende aanbod van apparatuur op de gebruikte gra
fische markt. Dusdanig veel zelfs, dat alle instrumen
ten, die gekocht moesten worden, binnen een dag kon-
den worden 'besteld' en naar het itc getransporteerd.
Op het itc werd gezocht naar eventuele verborgen tech
nische mankementen en werden, zo nodig, reparaties
verricht. Deze 'nazorg' bleek wel degelijk waardevol,
Tabel 1. De voor de kursus kartografie op het igac in Co-
lombia aangeschafte kartografische reproduktie-apparatuur.
Instrument
Formaat
(cm)
Prijs
Bouwjaar
Konditie
Ontwikkelproc. A
42
1000
1981
redelijk
UV-kontaktkast
40x50
3000
1984
goed
Kontaktkast
50x60
0
1971
goed
Diazolichtdruk.
120
2000
1982
goed
Montagetafels,
divers
100
goed
Ontwikkelkuvette
80x120
2000
goed
Spoelmeubelen
60x80
100
redelijk
Snijmes
120
100
goed
Kompaktkamera
40x50
9000
1989
(nieuw)
Ponsregisterapp.
30x40
100
redelijk
Diverse art.
(maatbekers,
schalen,
lampen enz.)
1000
1989
(nieuw)
64
KT 1989.XV.3
