Het kartografisch gezicht van een databank
B.J. Beers, C.A. van den Boogert en P. Mills
Automatische vervaardiging van regiokaarten bij een afstandengids
Inleiding
Het vinden van de juiste route door een land als Ne-
derland, met een komplex wegennetwerk dat vele plaat-
sen verbindt, is van groot ekonomisch belang voor een
veelheid van bedrijven en overheidsinstellingen. Tele
Atlas in 's-Hertogenbosch levert hiervoor een skala aan
Produkten, die gebaseerd zijn op databanken (door een
Computer beheerde bestanden) met de nodige gegevens
over het wegennet. Tele Atlas bouwt, onderhoudt en
exploiteert dergelijke databanken zelf. Met de gegevens
van dit soort databanken worden bijvoorbeeld ook
autonavigatiesystemen van informatie voorzien, een on-
derwerp dat nogal eens in het nieuws komt.
Een ander, minder bekend produkt van zo'n databank
is bijvoorbeeld de Afstandengids van Nederlandeen
produkt van Tele Atlas, dat in 1987 al weer zijn derde
druk beleefde. In deze gids worden de afstanden tussen
ruim 6100 plaatsen en lokaties (industrieterreinen, ha-
vens, ziekenhuizen, P R-stations en dergelijke) aange-
geven. De afstandengids, die veel wordt gebruikt bij
het beroepsgoederenvervoer, is gebaseerd op een data
bank. De inhoud en detaillering van de gegevens is te
vergelijken met een wegenkaart op schaal 1:200.000.
De afstandengids is een lijvig boekwerk. In de gids
staan niet alleen afstanden tussen diverse plaatsen,
maar ook een grote hoeveelheid kaartjes, die het ge-
bruik van de gids vergemakkelijken en behulpzaam zijn
bij het plannen van een route.
Voor een uitgave in gedrukte vorm zou de weergave
van individuele routes een onhandelbaar boekwerk
opleveren. Daarom is de kombinatie van afstanden en
routes uitsluitend in digitale (elektronische) vorm be-
schikbaar, enerzijds via Viditel en anderzijds als een
PC-programma.
In het nu volgende gedeelte wordt besproken, hoe de
Afstandengids als boekwerk is opgezet en hoe de pro-
duktie van de 3e editie ter hand genomen is. Vooral
gaat daarbij de aandacht uit naar de produktie van de
totaal 414 kaartjes, die in de gids zijn opgenomen. Op
de technische realisatie van de automatische kaartver-
vaardiging met behulp van Intergraph- en Scitex-
apparatuur wordt uitgebreid ingegaan.
De Afstandengids
Wanneer 6100 lokaties in een afstandentabel worden
ondergebracht, levert dit een matrix met ruim 37 mil-
joen posities op. Dit is geen gebruikersvriendelijke ma-
nier van presenteren. Daarom is in de Afstandengids
gekozen voor een indelingsmechanisme per regio.
Daarbij zijn in Nederland totaal 414 regio's onder-
scheiden, die gekozen zijn aan de hand van belangrijke
verkeersknooppunten en wegaansluitingen. In iedere re
gio bevindt zieh een hoofdknooppunt met daaraan ver
bünden een aantal plaatsen en lokaties. Het kriterium
dat bepaalt bij welk hoofdknooppunt een plaats of lo-
katie behoort luidt: de plaats of lokatie moet vanuit
het hoofdknooppunt bereikbaar zijn längs 'de meest
logische weg' zonder een ander hoofdknooppunt te
passeren.
Door het hanteren van deze definitie zullen de regio's
elkaar vanzelf in meer of mindere mate gaan overlap-
pen; dit is afhankelijk van de keuze van de hoofd-
knooppunten.
In de Afstandengids van Nederland zijn de afstanden
tussen de 414 hoofdknooppunten weergegeven door een
afgeleide matrixvorm. Daarin worden allereerst per
hoofdknooppunt de afstanden naar de andere 413
hoofdknooppunten aangegeven. Bij ieder van de
hoofdknooppunten behoort vervolgens een kaartje van
de regio. Onder dat kaartje staan dan de afstanden tus
sen het hoofdknooppunt en de bijbehorende plaatsen
en lokaties. Voor ieder knooppunt is een aparte pagina
geprodueeerd.
Naast de afstanden worden, in voorkomende gevallen,
ook nog de bijzondere Objekten (tunnel, toi, veerpont
en dergelijke) vermeld, die gepasseerd moeten worden.
Deze informatie is voor bijzonder vervoer, zoals ge-
vaarlijke Stoffen, uitermate belangrijk.
Het voorgaande wordt met een voorbeeld, als bijlage
bij dit KT-nummer gevoegd, geillustreerd.
Waarom automatisering?
Het zal duidelijk zijn dat het produceren van 414 regio-
kaartjes, die elkaar vele malen overlappen, maar waar-
bij de inhoud (de regioplaatsen en -lokaties) telkens
verschillend is, een zeer tijdrovende en moeilijk fout-
loos te volbrengen taak is. De ervaringen met de, qua
omvang meer beperkte, tweede druk van de afstanden
gids Spraken voor zieh. Daar alle relevante gegevens in
principe in digitale vorm beschikbaar waren, lag het
voor de hand voor de vervaardiging van de gids ge-
bruik te maken van geautomatiseerde Processen.
Voor de hoofdknooppunten-pagina's was een en ander
KT 1989.XV. 4
15
