trt
Folders
Van de hierboven beschreven kaartsoorten verschijnen
de meeste in foldervorm. Een aparte foldersoort treft
men onder andere in Engeland aan waar een bepaalde
busroute is uitgelicht. Längs deze busroute staan niet
alleen de kerken en Scholen weergegeven maar ook de
pubs met naam vermeld. Dat is nou eens Service (fi-
guur 4).
Ook (tijdelijke) wijzigingen in het netwerk worden
veelal in strooi- of scheurfoldervorm uitgegeven. In Ge-
neve geeft men deze wijzigingen op een heel charmante
manier weer in vorm en formaat van een visitekaartje.
Beleidskaarten
Deze kaartsoort wordt meestal niet zichtbaar voor het
publiek. Toch speelt zij een belangrijke rol in de funk-
tie van het openbaar-vervoersysteem. Aan de hand van
pianologische studies worden modellen en plannen uit-
gewerkt in rapporten die, sterk ondersteund door kaar-
ten, dienen te worden voorgelegd aan de politieke
bestuurders. Omdat bestuurders doorgaans bedolven
raken onder het aantal te lezen rapporten en de aan-
dacht voor de tekst niet alle pagina's meegaat, dienen
de kaarten en illustraties niet alleen de tekst aan te vul-
len maar ook zo goed mogelijk samen te vatten.
Met de körnende vernieuwde taakstelling voor het
openbaar vervoer dienen alle plannen getoetst te wor
den door de betrokken instanties. Aan deze plannen,
waaronder Rail 21 (zie bijlage) en 'OV MAAL
TWEE', wordt daartoe de nodige zorg besteed en ze
worden voorzien van kaartmateriaal dat de toekomstige
ontwikkelingen in beeld brengt. Het is juist in deze
kaarten dat de meeste verbeeldingskracht gelegd moet
worden, teneinde de plannen de werkelijkheidswaarde
mee te geven die zij moeten krijgen.
Bovendien moeten aan de kaarten ook grafisch ver-
nieuwende aspekten worden toegevoegd waardoor het
totale kaartbeeld verfrissend en aantrekkelijk moet
worden voor de lezer. In deze opzet is men ook
geslaagd bij het plan 2000 van de Deense Spoorwegen.
Met meer dan twintig kaarten die, met een zelfde basis-
opzet, kontinu varieren door nieuwe kleurstellingen,
het gebruik van verlooprasters, verspringende patronen,
trekt iedere kaart afzonderlijk, opnieuw de aandacht
van de lezer.
Stijlvormen
Naast de reeds besproken 0-45-90 graden kaarten zijn
ook nog andere stijlvormen in de vervoerskaarten te
ontdekken. Deze stijlvormen hebben in de eerste plaats
een nationaal karakter. Zo worden in veel Engelse
kaarten de buslijnen niet als afzonderlijke lijn ver-
toond maar krijgt het stratenplan een verschillende
kleurkodering mee voor Straten met en zonder busver-
voer. Doorgaans wordt hier de kleur geel gebruikt voor
de Straten met buslijnen waarlangs de nummers van de
buslijnen worden weergegeven. Dit principe werd voor
het eerst toegepast in de buskaart voor Londen. In de
34
602
40
lane
34.40.411
t42.+43 ~J
51-BIP^
602 g
5>
GS>
3^
Figuur 4. Een typisch voor beeld van de 'Engelse stijl' met de
vermelding van pubs längs de route. De Straten met buslijnen
worden in een andere kleur weergegeven dan de overige Stra
ten. Het routeverloop van de bussen kan enkel worden afge-
lezen aan de hand van de zijdelings geplaatste nummers.
Londense City opereert een zeer fijnmazig netwerk,
waarbij de weergave en benoeming van alle bereden
Straten bepalend is voor de orientatie van de reiziger.
Het ruimtegebrek werd daardoor doorslaggevend voor
wat anders een onmogelijke zaak zou worden om Stra
ten, straatnamen alsook kleurgekodeerde buslijnen in
dezelfde kaart op te nemen. In veel andere Engelse Ste
den is dit principe overgenomen, maar het blijft na-
tuurlijk lastig om de eigen busroute op een kaart te
vinden en te volgen (zie ook figuur 4).
Duitse kaarten vertonen onderling een Sterke overeen-
komst in kleurstelling. Er bestaat een grote voorkeur
voor het gebruik van voltinten van de elementaire kleu-
ren cyaan, magenta en zwart, waaraan volgroen of
knaloranje worden toegevoegd. Er mag met andere
woorden geen twijfel over de signaalfunktie van de
kleuren bestaan. Een ander terugkerend element in
Duitse kaarten is de volledigheid van de ondergrond.
Hierbij wordt soms uitgegaan van een komplete
stadsplattegrond (van bijvoorbeeld Falkplan), maar
doorgaans maakt men gebruik van de topografische
kaart.
In deze drang naar volledigheid staan de Duitse kaar-
tenmakers niet alleen. De kaarten van Japan gaan in
hun kwantitatieve informatie-overdracht zo mogelijk
nog verder. Op een topografische ondergrond in grijs-
druk met volledige beschrifting worden vervolgens in
hierarchische lagen lijnen en tekst in bijvoorbeeld
zachtrood, cyaan en zwart aangebracht waardoor geen
Vierkante millimeter van de kaart onbenut blijft.
In Frankrijk zijn het voornamelijk de kartografische
bedrijven Lineale en Topo Nord die kaarten vervaardi-
gen voor het openbaar vervoer. Alhoewel de stijl tussen
de twee bedrijven verschillend is, zijn er ook Sterke
overeenkomsten. De ondergronden worden door beide
bedrijven geabstraheerd weergegeven in verschillende
pasteltinten. Alle vervoerslijnen krijgen voorts een ei
gen kleurkodering en, bij Lineale, een eigen lijnsym-
KT 1989.X V.4
25
CO
'THE 0LD j
CROW'
rlN
LIBRARY AND
COLLEGE
<T> ST. MARY'S
SCH00L AN
'•e
