De Wadatlas kaartgebl'uik
M.A. Damoiseaux, C.A. de Kuyper en M.G. Vroom
De Wadatlas bevat 81 kaarten in kleur, die informatie
geven over zaken als getijbeweging, planten en dieren,
scheepvaart, rekreatie en beheer van de Waddenzee,
maar ook over de verontreiniging van water, bodem en
lucht in het Waddengebied. De atlas is op 22 januari
1990 officieel aan de minister van Verkeer en Wa
terstaat aangeboden en een dag later aan de diverse
Waddenzee-instanties en de regionale pers gepre-
senteerd.
Voorgeschiedenis
In 1986 had de Rijkswaterstaat behoefte aan een over-
zichtelijke bundeling van de kennis over de Waddenzee.
Deze behoefte kwam voort uit de nieuwe aanpak van
het waterbeleid in Nederland, zoals omschreven in de
notitie Omgaan Met Water (1985). Centraal hierbij
Staat het integraal waterbeheer, op basis van de water-
systeembenadering. Dit betekent enerzijds meer aan-
dacht voor de kwaliteit van het water en voor het sa
menspei met de andere beleidsterreinen, zoals
ruimtelijke ordening en milieu. En anderzijds betekent
dit meer aandacht voor de samenhang van het water
met zijn omgeving. Dit beleid is recentelijk verder uit-
gewerkt in de Derde Nota Waterhuishouding (1989).
Voor een integrale aanpak van het beheer van de Wad
denzee is het daarom nodig dat medewerkers van de
betrokken overheden een goed inzicht hebben in alle
zaken die in het gebied speien; ook zaken die buiten
hun eigen deskundigheid liggen.
Om bestaande kennis voor niet-deskundigen toeganke-
lijk te maken, leek een bundeling in atlasvorm het
meest geschikt. Als voorstudie is toen een eerste
koncept-Wadatlas samengesteld: ruim 150 bladzijden
heterogeen kaartmateriaal, zonder verdere bewerking
uit allerlei bronnen bijeen gekopieerd en verdeeld over
16 hoofdstukken. In januari 1987 is deze bundel in be-
perkte oplage binnen de Rijks waterstaat verspreid om
de diskussie te stimuleren. Kort daarop werd het besluit
genomen om een echte Wadatlas te produceren en werd
een projektteam samengesteld.
Redaktie
Het projektteam ging medio 1987 van Start en bestond
uit zeven mensen, allen afkomstig uit Rijkswaterstaats-
diensten. De afdeling Watersysteem Wadden van de
Dienst Getijdewateren leverde de projektleider en twee
projektleden. De Direktie Groningen leverde een be-
heerder uit de dienstkring, de Direktie Friesland een
bioloog en de Direktie Noord-Holland een hydrauli-
cus/morfoloog als projektlid. De verschillende discipli-
nes in het projektteam werden aangevuld met een kar-
tografisch medewerker van de Meetkundige Dienst.
Als eerste werd de doelstelling van het projekt Wadat
las geformuleerd: het overzichtelijk bundelen van infor
matie in atlasvorm voor met name beleidsmakers in het
Waddengebied. Voor beheerders van de Waddenzee die
behoefte hebben aan meer gedetailleerde informatie
moest de atlas verwijzen naar grootschaliger kaarten en
andere meer uitvoerige bronnen. Op grond van deze
doelstelling werd de inhoud en vormgeving van de atlas
globaal vastgesteld. Het opzetten van een geografisch
informatiesysteem (GIS) is uiteraard wel overwogen,
maar afgewezen uit vrees dat dit veel meer tijd zou
kosten en dat de gebruikers hier ook nog niet klaar
voor waren. Bovendien schoten bestaande GIS-
programma's tekort in met name de presentatiemoge-
lijkheden.
Voor de inhoud werd een indeling in vijf hoofdstukken
gemaakt. Deze werden onderverdeeld in meerdere para-
grafen, met elk een of meer kaarten. Elke kaart kreeg
een daarvan afgeleid nummer: zo was '1.3b' kaart b
(geologie) in paragraaf 3 (bodem/geologie) van hoofd-
stuk 1 (geografie) (figuur 1). Deze kodering maakte het
mogelijk om nagekomen onderwerpen op de juiste
plaats tussen te voegen. En dat was nodig, want vol-
gens een voorzichtige schatting aan het begin van het
Projekt moesten er minimaal 50 kaarten worden ge
maakt, maar het bleken er uiteindelijk 81 te worden.
Deze nummering is tijdens de gehele redaktiefase strikt
aangehouden, om problemen bij verwijzing naar ande
re kaarten in de tekst te voorkomen.
Voor de atlas is het liggend A4-formaat gekozen. Het
A3-formaat werd afgewezen, omdat dit weinig winst in
de detaillering zou geven en meer problemen bij de
produktie en verzending, maar ook bij de hantering.
Voor een maximale grootte werd de Waddenzee niet
noord-zuid maar scheef afgebeeld, met een schaal
1:690.000. De kaart werd geprojekteerd op de bovenste
helft van een pagina; de onderste helft bevatte de toe-
lichtende tekst, de gebruikte bronnen en de datering
van de informatie. Alle kaarten zouden aanvankelijk,
omwille van de snelheid en de kosten, uitsluitend in
zwart-wit worden uitgevoerd en gebonden in een
ringband.
KT 1990.XVI.1
31
