Variant 3
variatie in kleur:
'te handhaven' in zwart, 'aan te leggen' in kleur.
Problemen:
kaartbeeld wordt erg saai, door veelvuldig gebruik
van zwarte lijn- en vlaksymbolen;
variatie in zwarte lijnsymboliek is beperkt;
funktioneel kleurgebruik voor 'te handhaven' on-
derdelen vervalt door weergave in zwart;
beschrifting in kleur;
beeldvorming ten aanzien van landschappelijke een-
heid tussen 'te handhaven' en 'aan te leggen' on-
derdelen vervalt.
Variant 4
variatie in grijswaarde:
'te handhaven' in lichte tint, 'aan te leggen' in volle
kleur.
Problemen:
meer drukkleuren of gebruik van rasters noodzake-
lijk, mogelijk Problemen op technisch en financieel
vlak;
licht kaartbeeld kan door gebruikers als saai worden
betiteld.
Om een goede afweging te maken tussen de voor- en
nadelen van elk ontwerp, werden ze voorgelegd aan
deskundigen binnen de dienst. Op deze manier werd te-
vens bewerkstelligd dat al in een vroeg Stadium de
kartografische, voorlichtings- en juridische konsequen-
ties van de Varianten konden worden afgewogen.
De Varianten zijn getoetst op hun technische konse-
quenties. De produktie van de nieuwe legenda-va-
rianten mocht niet (veel) duurder zijn dan de huidige
legenda. Problemen op dit gebied deden zieh alleen
voor bij variant 4. Immers, de produktie van pasteltin-
ten in de plankaarten zou betekenen dat er ofwel extra
drukkleuren nodig waren ofwel met rasterkleuren ge
werkt diende te worden. Nadeel van deze laatste optie
was het feit dat veelvuldig met zeer dünne lijnen (0,25
mm) gewerkt wordt, waardoor de lijnkwaliteit in raster
te wensen overlaat.
Kaarten speien een belangrijke rol bij de presentatie van de
plannen.
Ook dreigde het aantal deelcalques (elk met een eigen
kleur of rastertint) zodanig toe te nemen, dat het te-
kenwerk werd bemoeilijkt. Deze technische Problemen
werden niet onoverkomelijk geacht en hebben dus niet
de doorslag gegeven in de besluitvorming.
De vier alternatieven en het huidige kaartbeeld over-
ziend, kon een aantal konklusies worden getrokken:
Invoering van een andere legenda-opzet, met daarin
meer nadruk op de werkzaamheden van de Landin-
richtingsdienst, geeft een verrassende wending aan
het kaartbeeld.
Naast een Sterke nadruk op de werkzaamheden van
de Dienst, moet de kaart ook nog leesbaar blijven.
Variant 3 is daar een goed voorbeeld van: een te
Sterke nadruk op de werkzaamheden (kleur), waar
door de bestaande, 'te handhaven' dementen (weer
gave in zwart) siecht te onderscheiden zijn en de
orientatie sterk wordt belemmerd.
De orientatiemogelijkheden zijn ook gering in vari
ant 1. Oorzaak hiervan is de geringe lijndikte, waar-
mee de 'te handhaven' dementen (belangrijk bij
orientatie) worden aangegeven.
Variant 2 kan getypeerd worden als een 'omkering
van het huidige kaartbeeld', waardoor op eenvoudi-
ge wijze de gewenste verschuiving in de hierarchie in
het kaartblad kan worden gerealiseerd. De weergave
van de vele 'te handhaven' elementen door körte
lijnsegmenten levert echter een erg onrustig kaart
beeld op, met moeizame orientatie.
Het overwegend gebruik van lichte tinten in variant
4 geeft een rüstig kaartbeeld. De tweedeling van wel
(volle kleur) of geen (pasteltint) verandering in het
kader van de landinrichting is duidelijk uit de kaart
af te lezen. De zwarte beschrifting wordt beter zicht-
baar, waardoor de orientatiemogelijkheden op de
kaart wellicht verbeterd worden. Deze laatste
overwegingen gaven uiteindelijk de doorslag om
deze variant 4 als meest geschikt te karakteriseren.
Ook de vormgeving van de legenda is veranderd. De
huidige (oude) legenda kenmerkt zieh door een veelvul-
dige herhaling van de driedeling: 'te handhaven', 'te
verbeteren' en 'aan te leggen' (zie kaartbijlage). Hier-
door is veel ruimte nodig en wordt de overzichtelijk-
heid van de legenda (en daarmee de leesbaarheid) be
lemmerd. Om verandering te brengen in deze situatie
zijn alle legendavarianten uitgevoerd in matrixvorm.
Het idee voor een matrixlegenda bij landinrichtings-
kaarten is niet nieuw. Bij een oefening legenda-ontwerp
voor landinrichtingskaarten voor deelnemers aan de
NVK-studiedagen 1982 leverde ruim de helft van de
aanwezigen een matrixlegenda in. Deze oplossing is
toen niet overgenomen, uit vrees dat de kaartgebruikers
hiermee niet zouden kunnen werken (hoogendoorn,
1983).
Echter, weergave van de informatie in een matrixlegen
da maakt de systematiek binnen de legenda duidelijk,
levert een ruimtebesparing op en bevordert de leesbaar
heid van kaart en legenda. Deze mogelijkheid is daar-
om nu toch meegenomen bij het leesbaarheids-
onderzoek.
38
KT 1990.XVI.1
1.
