program ma\s
PC Arc/Info, GIS-software
M.J. Kraak en A.A. van der Veen kclFtOgFclfiSChC
Inleiding
Lokatiegebonden of ruimtelijke gegevens kennen ge
bruikers uit diverse vakdisciplines. Naast kartografen,
geödeten en geografen zijn dit onder meer geologen,
bodemkundigen, ecologen, remote-sensing-deskundigen
en pianologen.
In de fase, waarin de Computer in al deze disciplines
als een belangrijk gereedschap ging fungeren, was het
doel voornamelijk het inventariseren. De ruimtelijke
gegevens werden waargenomen, geklassificeerd en op-
geslagen. In een volgende fase kwam de nadruk te lig-
gen op de ruimtelijke analyse van deze gegevens vanuit
de vakdiscipline waarvoor de gegevens verzameld wa
ren. Momenteel gaat de behoefte aan de ruimtelijke
analyse echter over de vakdisciplinaire grenzen heen en
streeft men naar een totaalbenadering. De mogelijk-
heid hiertoe ontstaat door het gebruik van ruimtelijke
informatiesystemen, veelal geografische informatie-
systemen (gis) genoemd. Een dergelijke aanpak is mo-
gelijk geworden doordat technische en konceptuele ont-
wikkelingen vanuit de afzonderlijke disciplines naar
elkaar toegegroeid zijn.
In deze bespreking van het softwarepakket PC
Arc/Info zal eerst enige aandacht besteed worden aan
het begrip geografisch informatiesysteem. Het gaat
hierbij om definities en in de literatuur voorkomende
terminologie. PC Arc/Info zal hierna binnen dit kader
geplaatst worden. Vervolgens volgt een omschrijving
van de struktuur van het pakket en wordt de gis-
funktionaliteit van PC Arc/Info beoordeeld. Dit laatste
zal gei'llustreerd worden met enkele voorbeelden. Het
doel van deze voorbeelden is het konkreet laten zien uit
welke stappen een ruimtelijke analyse bestaat. In de
laatste paragraaf bij deze bespreking kan men enkele
technische wetenswaardigheden van de testomgeving
vinden.
Geografische informatiesystemen
De ontwikkeling van gis is vooral gestimuleerd door de
voortgang in een klein aantal disciplines, zoals de bos-
bouw, kadasters en nutsbedrijven. Dit heeft onder an
dere tot gevolg dat de betekenissen die aan de term gis
worden toegekend sterk uiteenlopen. In de volgende
paragraaf wordt nader op de definities en terminologie
omtrent gis ingegaan. Echter, ongeacht de toepassing
blijkt dat de nadruk steeds wordt gelegd op de analyse
van ruimtelijke gegevens.
De term ruimtelijk informatiesysteem (Spatial Informa
tion System) kan men zien als de algemene term voor
alle Systemen die ruimtelijke informatie verwerken. In
de Engelse literatuur en ook in deze bespreking wordt
hiervoor de term Geographica! Information System
(verder aangeduid als gis) gebruikt. Daarnaast komt
men in ongeveer dezelfde betekenis ook termen als geo-
base information system, natural resource information
System, geo-data system, geographical data System en
zelfs lis (Land Information System) of multi-purpose
cadastre tegen. Een lis of vastgoed informatiesysteem
is echter meer gericht op de registratie en het manage-
ment van kadastrale/vastgoedinformatie in de ruimste
zin.
Het gebruik van een gis heeft als doel te beschikken
over een beslissings-ondersteunend systeem in een be-
paalde omgeving. Het kenmerkende van een gis is de
mogelijkheid om met de ruimtelijke gegevens op aller
lei manieren te kunnen manipuleren en er een toege-
voegde waarde aan te ontlenen. Om dit te kunnen ver-
wezenlijken moet een gis minimaal de volgende
ingredienten bevatten: de Software, de ruimtelijke gege
vens, de hardware en de mensen (de organisatie) (fi-
guur 1). Deze vier onderdelen kommuniceren met el
kaar via een set procedures.
In het dubbel omlijnde kader in het centrum van fi-
uitvoer
invoer
gebruikers
bewerking
opslag
management
[ruimtelijke] gegevens
organisatie
Figuur 1. Algemene struktuur van een geografisch informa
tiesysteem. (Bron: M.J. Kraak, Computerkartografie: Metho
den en Technieken - in voorbereiding.)
KT 1990.XVI.1
43
