1:250.000 (zie eiders in dit tijdschrift).
Uit deze periode stamt het ontstaan van civiele kaartse-
ries naast de militaire, daarvan slechts onderscheiden
door het toepassen van een ander koördinatensysteem,
het 'verschoven' RD-net. De maatschappelijke ontwik-
kelingen doen ook aan civiele zijde een enorme vraag
naar topografisch kaartmateriaal ontstaan. Tot in de ja-
ren vijftig kon door de beperkte voorraad kaarten
1:25.000 aan de vele aanvragen slechts ten dele worden
voldaan.
De topografische informatievoorziening voor civiele
doeleinden ondergaat een doorbraak in 1952. In dat
jaar wordt toestemming verleend om de kaartserie
1:10.000 te vervaardigen.
Een jarenlange wens van vele instanties ging hiermee in
vervulling. Kaartinhoud en bladindeling werden in over
leg met deze instanties vastgesteld.
De produktiekosten voor deze zuiver civiele uitgave
moesten worden goedgemaakt door de verkoop. Dit luk-
te door de produktie op te zetten als een afgeleide van
de militaire kaartproduktie. De basiskaart, (nog steeds)
het unieke uitgangsdokument voor de produktie van alle
topografische kaarten, werd eenvoudigweg vergroot en
voor drukken gereed gemaakt. Zo ontstond een nieuwe
kaartserie als een relatief goedkoop bij produkt van het
karteringsproces.
Naast de gedrukte versies van de topografische kaartse-
ries gingen de filmcalques een steeds groter aandeel in-
nemen in de produktie en levering van topografische in-
formatie aan (semi-)overheid en partikulieren.
Problemen met de financiering
Een belangrijke gebeurtenis in 1964 heeft echter een on-
gunstige invloed uitgeoefend op de verhouding tussen de
militaire en civiele kaartproduktie sindsdien.
In NAVO-verband bleek om diverse redenen niet langer
behoefte aan een topografische kaart 1:25.000. Dit deed
de Chef van de Generale Staf in 1964 besluiten geen mi
litaire uitgave van deze kaartserie meer te doen vervaar
digen. Als gevolg hiervan rees bij de Minister van De-
fensie de vraag "of het verantwoord was door te gaan
met de vervaardiging van de civiele uitgave van bedoelde
kaart op kosten van dit department".
Een kommissie werd ingesteld om de Minister te advise-
ren over "de mogelijkheid en wenselijkheid om de pro
duktie van civiele kaarten voort te zetten hetgeen uitslui-
tend op basis van volledige vergoeding van kosten en
onder uitschakeling van prijs- en afzetrisiko door de
Minister zal worden aanvaard" (aldus de instellings-
brief). De civiele belangen werden met name door de
toenmalige direkteur Den Hengst met grote kracht ver-
dedigd, ondersteund door adhesie-betuigingen van di
verse departementen en rijksdiensten. Het niet-
eensluidend advies dat in 1965 door de kommissie werd
uitgebracht, resulteerde tot de instelling, bij ministeriele
beschikking van 8 juli 1966, van een interdepartementale
werkgroep die de bedrijfsekonomische kant van de zaak
moest bestuderen om (wel) tot een eensluidend advies te
komen:
a. omtrent de wenselijkheid van de voortzetting van de
produktie van deze civiele kaarten;
,~ropQGRAE*SCH£ DIEN5T
Bezit U reeds onze bijzondere wandelkaarten met
stevigen omslag in nationale kleuren, gevouwen in
zakformaat 10 X 25 cm.?
Uit de bestaande uitgaven van de gekleurde Rijks
topografische kaarten zijn voor het geheele land wandel-
kaarten samengesteld. Op deze kaarten, niet te ver-
warren met plattegronden, staan de straatnamen niet
vermeld.
Deze wandelkaarten voldoen aan een meermalen door
het wandelend en natuurliefhebbend publiek geuiten
wensch, om te beschikken over practische, niet te
dure, nauwkeurige kaarten van de omgeving der
woonplaats. Eveneens zeer geschikt voor padvinders,
schoberen, ruiters en wandelaars.
Een abonnement waarborgt U onmlddelHJke toe-
zending van de nieuwe versehenen uitgaven. Ook
kunnen abonnementen voor bepaalde terreingedeelten
(provincies, enz.) worden afgesloten.
Figuur 1. Twee pagina's uit een stripverhaal (1937) over een fietser die niet in het bezit is van een goede topografische kaart en
prompt de weg kwijtraakt. Op de linkerpagina's steeds een kaartfragment of andere informatie.
MEDEDEELING
MET INGANG VAN 1 JANUARI 1937 ZUN DE PRtJZEN
VAN DE RIJKS TOPOGRAFISCHE KAARTEN
WEDEROM BELANGRIJK VERLAAGD
KT 1990.XVI.3
NOOtl K|EEß OD REA Z.ON
DER, KAARTEN VAN DE
(RAADPLEEGT C ATA LOCUS)
ZIJT U REEDS AHONNEF,
20
