v/
C S> f
Figuur 1. De aardbol volgens Eratosthenes in de derde eeuw voor Chr.
der partikuliere, pre-symbolische kartografie, met kaar-
ten zonder legenda, waarop men persoonlijke eerste
ontdekkingen inventariseerde en lokaliseerde, en zijn in-
zichten over de aarde als geheel karakteriseerde.
Beschouwen we vervolgens de portulaankaarten, zoals
die anno 1546 van de kust van Ghana (tot 1957 Goud-
kust) werden gemaakt in opdracht van de belangen-
groep der zeevaarders ten dienst van navigatie en orien-
tatie (figuur 2a en 2b). De topografie werd nu verrijkt
met kompasrozen en schaalstok ter bepaling van rich-
ting en afstand, en landmerken (opvallende Objekten)
ter plaatsbepaling. De kuststrook, doel der zeevaart,
werd vormgetrouw afgebeeld, met vermelding van tal-
rijke namen, en toonde een aanzet tot middelschalige
topografie en pogingen tot generalisatie met behulp van
gestyleerde Signaturen. Deze proto-symbolische karto
grafie kende een nog smal topografisch spektrum, en
ontbeerde nog een legenda. Sommige Objekten werden
sterk vergroot natuurgetrouw afgebeeld.
Kaarten van reeds beter bekende landen, zoals de kaart
van een deel van Engeland en Frankrijk anno 1557
door B. van der Putte, waren weer een stap verder voor-
myna
%*nuj1
tnntt ti
Figuur 2a. Portulaankaart van de kust van Ghana, anno 1546.
KT 1990.XVI.3
Figuur 2b. 15e eeuwse portulaankaart met Genua en Venetie.
35
A"T tME ut nQt K f. H ATI ST II f >7\
Ifcr ÄTJT «ÜMMWM#* am»»»
j, rf., j..,..
