lap in de kategorie-indeling kan zitten, geeft het bij-
gaande overzicht een redelijke indikatie van de af-
nemers:
Tabel 1. Bestelorders en afgenomen kaarten naar afnemerska-
tegorie, januari/februari 1990.
(Deze gegevens zijn gebaseerd op een periode van 6 weken in
1990 en betreffen alleen gedrukte kaarten).
Uit deze tabel blijkt dat bijna 50% van de kaarten naar
partikuliere gebruikers gaan (kategorieen boekhandel en
partikulieren) en ruim 50% naar beroepsmatige ge
bruikers. Overigens wordt een deel van de via de boek
handel en rechtstreeks aan partikulieren geleverde kaar
ten beroepsmatig gebruikt maar dat is uit deze gegevens
niet af te leiden.
Een inventarisatie met een enigszins andere kategorie-
indeling is verricht in 1979 en weergegeven in tabel 2.
Tabel 2. Het gebruik van kaartsoorten naar gebruikers-
groepen.
De op een na laatste kolom geeft het totaal aantal verkochte
kaarten per afnemerscategorie; de laatste kolom de verdeling
van het totaal in (Bron: Hoste 1981/82)
Voor welk doel?
Een andere benadering is de gebruikers in te delen naar
soort gebruik dat men van topografische kaarten
maakt. Deze kategorieen overlappen elkaar overigens
wel en volledigheid is hierbij niet nagestreefd.
A. Militair gebruik
Dit gebruik omvat meerdere subkategorieen. Deze wor
den hier niet specifiek behandeld, omdat eiders in dit
nummer van het Kartografisch Tijdschrift een artikel
gewijd is aan militair gebruik van kaarten.
48
B. Algemeen orienterend gebruik
Deze vorm van kaartgebruik wordt door vrijwel iedere
gebruiker beoefend op het moment dat hij de kaart on-
der ogen krijgt.
Dit betreft bijvoorbeeld het zoeken van een huis, een
dorp of stad, een straat, het vinden van een naam en-
zovoort. In veel gevallen zal de kaart een plaatsje aan
de muur krijgen als wandkaart, waarop zo nu en dan
een blik geworpen wordt.
C Navigatie en routeplanning
Intensiever wordt er van de kaart gebruik gemaakt bij
navigatie en routeplanning. We kunnen hierbij onder-
scheid maken tussen plaatsbepaling (punt, lokatie op-
zoeken) en navigatie (route uitzetten en volgen).
Bij gebruikers kunnen we hier denken aan wandelaars,
fietsers, sportvissers die hun visstekje opzoeken, allen
in de rekreatieve sfeer, en aan professionele gebruikers
zoals leraren die een exkursieroute uitzetten, leidingbe-
heerders die kontrolewerkzaamheden uitvoeren en vele
anderen. Meer geavanceerd gebruik van topografische
informatie ten behoeve van navigatie vinden we in au-
tonavigatiesystemen zoals het onlangs door Bosch/
Blaupunkt op de markt gebrachte systeem 'Travelpilot'.
De digitale kaart van Nederland in dit systeem is ver-
vaardigd op basis van de topografische kaart 1:10.000.
In het verlengde hiervan liggen de logistieke toepassin-
gen zoals het systeem dat door Logistiek Adviesbureau
Groot Koerkamp is ontwikkeld voor onder andere Co-
berco, ten behoeve van het ophalen van melk en de dis-
tributie van zuivelprodukten. Dit systeem is vervaardigd
op basis van het door de Topografische Dienst gelever
de digitale wegenbestand van de kaartserie 1:50.000.
D. Aardwetenschappelijk onderzoek en karteringen
Veelvuldig zijn de toepassingen van de topografische
kaart als ondergrond voor de systematische karteringen
van Nederland op de schaal 1:50.000: Bodemkaart van
Nederland, Geologische kaart van Nederland, Geomor-
fologische kaart van Nederland. Deze karteringen be-
slaan in het algemeen het gehele land en volgen groten-
deels de bladindeling van de topografische kaarten.
Figuur 2. Militair kaartgebruik in het terrein.
KT 1990.XVI.3
afnemers
aandeel
aandeel
bestelorders
afgenomen kaarten
rijk/provincie/gemeente
12%
16%
nutsbedrijven
2%
4%
overige overheid
7%
7%
partikuliere bureaus
23%
26%
boekhandel (inkl. VW)
14%
35%
partikulieren
42%
12%
gebruikersgroep
1:25.000
1:50.000
1:10.000
overig
stuks
rijk
15,8
14,5
20,5
6,2
22.143
14,6
provincies
8,1
5,3
4,8
0.7
9.570
6,3
gemeenten
4,8
3,0
6,5
1,7
6.138
4,1
nutsbedrijven
2,6
1,2
6,3
0,4
3.215
2,1
overige overheid
5,2
3,1
6,7
0,7
6.343
4,2
architekten
0,8
0,4
1,5
0,2
1.020
0,7
grote maat-
schappijen en
instellingen
10,4
12,1
10,3
17,9
17.728
11,7
overige
partikulieren
52,4
60,3
43,5
72,3
85.341
56,3
aantal stuk per
type
83.664
44.146
7.777
15.911
151.498
100
