tekst is vaak wel af te leiden of een bepaald objekt een
fabriek is, maar of het een modern kantoorgebouw is
(met naam in grote neonletters) is niet te achterhalen.
De nieuwe editie van de Zweedse kaart geeft een funkti-
onele indeling van de bebouwing, iets wat op geen en-
kele andere kaartserie tot nu toe te vinden is. Bij de
bespreking van de nieuwe Zweedse kaart wordt hier ver-
der op ingegaan.
Toeristische informatie
De meeste kaarten stammen duidelijk uit een periode
dat de hoofdgebruiker het leger was. Doordat een aan-
tal karteringsdiensten genoodzaakt wordt (een deel van)
de produktiekosten terug te verdienen, probeert men
zijn afzetmarkt te vergroten door toeristische informa
tie aan te bieden.
De Angelsaksische kaarten zijn hiervan een duidelijk
voorbeeld door toeristische informatie (kampeerterrei-
nen, jeugdherbergen, uitzichtpunten, picknicktafels, in-
formatiekantoren, toeristisch interessante plaatsen) op
een hoog leesniveau weer te geven. Op deze kaarten
staan bovendien de 'public footpaths' aangegeven, ook
al zijn die in het terrein niet terug te vinden. Bovendien
vinden we hier de busstations, telefooncellen en toi-
letten!
De Duitse kaart kent voor de toerist een speciale editie,
waar deze informatie ook snel te vinden is.
Daarnaast zijn er partikuliere bedrijven die topografi-
sche kaarten met een opdruk voor toeristische informa
tie leveren.
Generalisatie
In tabel 1 is getracht om aan de hand van 19 kenmer
ken inzicht te geven in de mate van generalisatie. Hier-
bij is geen onderscheid gemaakt naar de soort generali
satie, er is alleen gekeken of er een bepaalde mate van
vereenvoudiging van de werkelijkheid optrad, vergeleken
met de kaart die op dit punt het minst generaliseerde.
We kunnen daarbij drie groepen landen onderscheiden:
Oostenrijk, Duitsland en Spanje, die betrekkelijk
weinig generaliseren. Voor wat betreft Spanje is dit
niet zo vreemd: de kaart 1:50.000 van het Instituto
Geografico Nacional (IGN) is een verkleining van de
kaart 1:25.000 (de kaart van de kollega's van het In
stituto Geografico Militär is niet direkt afkomstig
van de 1:25.000);
Groot-Brittannie, Portugal, Zweden, Noorwegen en
vooral Ierland die in hevige mate generaliseren;
een groep landen daar tussenin.
De digitale weg
Vrijwel overal worden inmiddels proeven gedaan met de
digitale produktie van de topografische kaart. In een
paar landen zijn inmiddels een aantal kaarten geheel
digitaal vervaardigd. Hierbij is sprake van grote ver-
schillen in aanpak.
Bij de ene aanpak gaat men uit van het digitaliseren
van het bestaande produkt teneinde daar opnieuw een
kaart van te maken, zonder aan verdere toepassingen te
denken. Bij de andere aanpak gaat men uit van het op-
bouwen van een digitaal bestand, waaruit eventueel de
eindfilms voor een te drukken kaart gegenereerd kun
nen worden.
De eerste aanpak vinden we met name in Zwitserland:
daar wordt voor de schaal 1:25.000 een scan gemaakt
van alle eindfilms (met uitzondering van die voor de
schaduwering) die bij de produktie gebruikt worden.
Alleen de hoogtelijnen komen uit een vektorbestand.
De hierdoor ontstane rasterfile wordt op een Scitex-
station bewerkt, waarna nieuwe eindfilms ontstaan.
Aan het bewerken wordt zeer veel tijd besteed, men
schat per blad 1:25.000 9 maanden nodig te hebben.
Het eindresultaat is een produkt dat zoveel mogelijk op
de manueel vervaardigde kaart lijkt.
De andere aanpak vinden we bij de Ordnance Survey in
Southampton. Daar wordt de grootschalige kaart
(schaal 1:1250, 1:2500 of 1:10.000) naar een vektor
bestand geconverteerd. Uit dit bestand wil men in de
toekomst ook de kleinschaliger kaarten gaan vervaardi-
gen, maar konkrete plannen hiervoor zijn er nog niet.
Het ene proefblad dat men enige jaren geleden ge
maakt heeft door digitalisering van het l:50.000-blad
Sheffield, is ook het laatste geweest; de kosten waren te
hoog.
In de Bondsrepubliek is van een vergelijkbare aanpak
sprake; de Grundkarte (schaal 1:5.000) wordt gedigitali-
seerd volgens het ATKIS-systeem. Dit houdt in dat men
een objektgeorienteerd bestand opbouwt waaraan zeer
veel attribuutinformatie wordt toegevoegd. Dit bestand
Tabel 1. Mate van generalisatie van Westeuropese topografi
sche kaarten.
8
s
8
KT 1990.XVI.3
67
- niet gegeneraliseerd
gegeneraliseerd
n verschijnsel komt niet
in betreffende land voor
niet na te gaan*
INFORMÄTIECATEGORIE
BEBOUWING
- standaard vorm
- standaard richting
- aantal namen bebouwing
- percelen bij bebouwing
- binnenplaatsen
HOOGTELLJNEN
- rechte lijn bij weg/rivier
- doortrekken bij rols/grocve
- in bebouwde gebicdcn
SAMENGESTELDE OBJECTEN:
interne structuur
- kampeerterrein
- begraafplaats
- sportierrein
begrenzing:
- kampeerterrein
- sportlerrein
WEGENNET
- naam aansluitpunt snelwcgen
- standaard wegbreedle in bebouwde kom
- tocgangsweg naar vrijstaandc huizen
SPOORWEGEN
- topografie Station
- naam van het Station
TOTAALSCORE
5; O m
CC P Q
n a
6 -5 -5 -1 0 0 0 3 3 5 5 7 7 7 7 14
op de tot onze beschikking staande kaarten van de meest recente editie van de
kaartserie, komt element niet voor.
