P
P 1
I f
J
0
?w
r
De topografische kaartserie op de schaal 1:250.000
X
G.G. Evers
-A
jyn&2-«
A5
c
f
Inleiding
Een van de standaardprodukten van de Topografische
Dienst is de kaartserie op de schaal 1:250.000. Neder-
land produceert zes kaartbladen van deze internationa
le, militaire kaartserie. De bladindeling is gebaseerd op
een onderverdeling in 12 bladen van een kaartblad van
de Internationale Wereldkaart 1:1.000.000 en vormt als
zodanig een wereldomvattend systeem. Voor Nederland
zijn sinds 1962 van deze militaire kaartserie ook civiele
versies geproduceerd.
De basisinformatie van de kaartserie in de huidige
vorm is opgeslagen in een digitaal bestand. Zowel de
militaire kaartserie Joint Operation Graphics (JOG)
1501 in de versies Ground en Air, als de militaire en ci
viele Wegenkaart van Nederland schaal 1:250.000 wor
den samengesteld uit dit moederbestand. Met de op-
bouw van dit bestand is begonnen in 1980 en het kwam
gereed in 1984. Sindsdien wordt het regelmatig bijge-
houden ten behoeve van de samenstelling van kaarten
in gedrukte vorm en voor de levering van digitale
bestanden aan derden.
In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de ont-
staansgeschiedenis van de kaartserie, de produktieme-
thode en de militaire en civiele edities die in de loop
van de tijd zijn uitgegeven.
Militaire kaartserie JOG 1501 Ground en Air
De kaartbladen behorend tot de militaire kaartserie
1501 worden door de diverse nationale karterings-
diensten volgens internationaal voorgeschreven specifi-
katies gemaakt. De kaarten verschijnen in twee versies,
de Ground-versie, in hoofdzaak bedoeld voor de land-
macht en de Air-versie, bedoeld voor de luchtmacht.
Op de Ground-versie zijn alle plaatsen benoemd, de
wegen zijn door middel van contouren en kleurvullin-
gen weergegeven, en de hoogte-informatie is in meters
aangegeven. De Air-versie daarentegen geeft een meer
open beeld doordat de namen van veel kleine plaatsen
zijn weggelaten, evenals de contouren van de meeste
wegen (alleen de kleurvulling blijft behouden). Deze
versie is aangevuld met gegevens die van belang zijn
voor de luchtmacht, zoals vliegveldinformatie, obstakels
en hoogtegegevens in voeten.
Nederland is verantwoordelijk voor een (klein) deel van
de produktie van deze wereldserie en wel voor de zes
bladen die ons land grotendeels bedekken (figuur 1).
Deze 6 bladen dragen de nummers: NN 31-9 (Leeuwar-
den), NN 32-7 (Groningen), NN 31-12 (Amsterdam),
NN 32-10 (Enschede), NM 31-2 (Gent) en NM 31-3
(Rotterdam). Voor een totale bedekking van het Neder-
landse grondgebied zijn nog gedeelten van twee Duitse
bladen NM 32-1 (Essen) en NM 32-4 (Köln) en het Bel
gische blad NM 31-6 (Brüssel) nodig. Daarentegen be-
slaat een groot deel van de bladen Groningen en En
schede Duits grondgebied.
Voorts karteert Nederland op de bladen Gent en Rot
terdam een groot deel van Belgie en zelfs een stukje
Frankrijk. Deze kartering over de landsgrenzen vereist
een goede samenwerking met de zusterdiensten in de
aangrenzende landen.
Het begin
Voor de Tweede Wereldoorlog werden in Europa vrijwel
geen kaarten op de schaal 1:250.000 gemaakt. Vrij alge-
meen waren toen de kaartschalen 1:200.000 (Nederland,
Frankrijk enz.) en 1:300.000 (Duitsland) in gebruik. In
het begin van de Tweede Wereldoorlog groeide in Enge
land de behoefte aan kaarten op de schaal 1:250.000,
bruikbaar voor zowel de land- als de luchtmacht. Zo
werd Nederland afgebeeld op de diverse bladen van de
kaartseries GSGS 4042 North West Europe en GSGS
4346 Germany. De kaarten werden gemaakt in opdracht
van de Geographie Section van de Britse General Staff
YV
V
Figuur 1. Bladindeling van de serie 1501.
82
KT 1990.XVI.3
F
NN
V
i&7
h
f
„,NN
2-10
NN 32-11
NM
1-2
NM 32-2
NM 3f-4
NM 3
3
NM
JT
NM 32-6
i-
T-
A
