<7.
volgt georganiseerd. De algemene layout werd vastge-
steld door Oostenrijks leidende geografen tijdens bij-
eenkomsten op het ministerie van Onderwijs. De uit-
voering werd in principe gerealiseerd door de
geografische afdeling op het ÖOSI. Hier werden de re-
daktionele schetsen vervaardigd of de van eiders in dit
gebied binnenkomende kaarten en ontwerpen verder be
werkt. Het tekenwerk en de reproduktie vonden plaats
bij het Bundesamt für Eich- und Vermessungswesen, de
Oostenrijkse topografische dienst.
Met de Atlas der Donauländer is een komplexe thema
tische atlas van een kombinatie van staten (Hongarije,
Roemenie, Joegoslavie, Tsjechoslovakije, Bulgarije, Al-
banie en delen van Oostenrijk en de Sovjetunie) gereali
seerd, met alle bijbehorende Problemen van verschillen
in schriftsystemen en ekonomische en politieke stelsels.
Start Atlas Ost- und Südost-Europa
Dr Peter Jordan, die jarenlang onder leiding van Breu
bij de redaktie van de Atlas der Donauländer was be-
trokken, zet het kartografische werk voort: men heeft
op het ÖOSI het opgebouwde netwerk van relaties met
Oosteuropese wetenschappers en instituten willen kapi-
taliseren door een nieuw projekt op te zetten: een op-
volger dus, maar anders geaard: de Atlas Ost- und
Südost-Europa. Onder leiding van Jordan zullen voor
deze nieuwe atlas vier kaartbladen per jaar worden uit-
gebracht, met een aktueel karakter: 'wesentliche gesell
schaftspolitische Themen' van gebieden of staten(kom-
binaties) in Oost-Europa die in het nieuws zijn zullen
onderwerp worden van de kaartbladen. Op den duur
wordt er toch naar een evenwichtige bedekking van het
gebied gestreefd. De atlas zal dus een beetje het midden
houden tussen een thematische Cartactual uit Budapest
en de Aktuelle Landkartenserie van het JRO in Mün
chen. De uitgave verraadt daarnaast zijn wetenschappe-
lijke achtergrond doordat de bronnen en de gehanteerde
methodologische bewerking van de gegevens met een
kommentaar in begeleidende tweetalige brochures (En
gels en Duits) worden gepubliceerd.
Om een snelle produktie van de kaartbladen te garan
deren en zo het karakter van de aktualiteit te behouden
werkt het ÖOSI samen met het kartografisch instituut
van de Technische Universiteit in Wenen, onder leiding
van prof. Kelnhofer. Daar beschikt men thans over een
computerkonfiguratie waarmee het mogelijk is produk
tie en reproduktie snel uit te voeren: de ondergrond van
de kaarten van Oost-Europa is hier gedigitaliseerd
voorhanden (er is dus een gestandaardiseerde basiskaart
die vergelijkingen mogelijk maakt) en er is speciale pro-
grammatuur voor het kaartontwerpen ontwikkeld
(THEKIS, Thematischer kartographischer Informations
system). Alleen de grafische vakbond dreigt roet in het
eten te gooien: die vreest dat de werkgelegenheid verlo
ren gaat voor de reguliere produktiebedrijven, wanneer
een universitair instituut ook produktiewerk gaat doen.
Dit ondanks de dwang voor universitaire instituten, ook
in Oostenrijk, om een deel van de inkomsten op de
btibs OST uno sudosteuropb
BTLBS OF EBSTERB RBD SOUTHEBSTERB EUROPE
Of\
Figuur 2. Vignet van de Atlas Ost- und Südost-Europa.
vrije markt te realiseren.
De volgende thema's zijn tot nu toe in deze atlas ver
sehenen:
toerisme uit het westen in Hongarije in de jaren
tachtig
nieuwe administratieve indelingen in Oost-Europa
dorpskoncentratie in Roemenie
nationaliteiten in Kosovo.
Voor 1990 staan op het programma:
de energiehuishouding in Oost-Europa
binnenlands luchtverkeer in Oost-Europa
tertiair onderwijs in Oost-Europa
luchtvervuiling in Polen.
De thema's zullen vooral liggen op de gebieden ekono-
mie, milieu, bevolking, ruimtelijke ordening en verkeer.
Het doel van de Atlas Ost- und Südost-Europa (AOS)
is het rijke materiaal, vooral ook op milieugebied, dat
wel openbaar was en is in Oost-Europa, maar niet toe-
gankelijk vanwege zijn onbekendheid (Jordan sprak van
een blijven bestaan van een "eisernes Vorhang des Wis
sens"), door middel van de AOS te ontsluiten - eigen-
lijk is dat de rode draad die door het werk van het
ÖOSI loopt.
Literatuur
Atlas der Donauländer. Wien: Franz Deuticke, 1970-1989.
DM 1040,-.
Atlas Ost- und Südost-Europa. DM 21,- per kaartblad, 4 bla-
den per jaar. Stuttgart: Gebrüder Borntraeger, Johannisstrasse
3A.
Breu, J. (1971), Die erste Lieferung des Atlasses der Donau
länder, eine methodische Analyse des Redakteurs. Mitteilun
gen des Österreichischen Geographischen Gesellschaft, Band
113, pp. 315-324.
Breu, J. (1972), Die Möglichkeiten komplexer thematischer
Kartenwerke größerer Erdräume am Beispiel des Atlasses der
Donauländer. Internationales Jahrbuch für Kartographie,
pp. 63-86.
Breu, J. (1984) Der Atlas der Donauländer als Beispiel eines
komplexen thematischen Großräumatlasses. In: E. Arnberger
(ed.), Kartographie der Gegenwart in Österreich. Wien,
pp. 134-148.
Breu, J. (1990), Reflections of the editor upon completion of
the Atlas of the Danubian Countries. Geojournal vol. 21,
no. 3, pp. 283-287.
Klinghammer, I. (1984), Der Atlas der Donauländer - das Le
benswerk von Josef Breu. Österreichische Osthefte vol. 26.
Wien, pp. 124-144.
38
KT 1990.XVI.4
Aktuelle Korten zu Ökologie, Bevölkerung und Ulirtszhoft
llp to-dote ecologizol, demogrophiz and economic mops
Herausgeber - Published by
Österreichisches Ost- und Südasteuropa - Institut
Redaktionelle Gciamtlcltung - Editor-in - Chief RITIR JORORn
Technische Leitung - Technical directlon FRITZ HEinHOFIR
