Grontmij, Vestiging Landmeetkunde Lelystad
F.J. Ormeling
Geschiedenis
In publikaties in het Kartografisch Tijdschrift is ten on-
rechte de indruk gewekt dat de 'Polderkartografie', zo-
als beschreven in KT 1987.XIII.2 en gelauwerd in KT
1990.XVI.2, niet meer bestaat. Het is wel zo dat de Af-
deling Landmeetkundig Werk (ALW) van de Rijks-
dienst voor de IJsselmeerpolders (RIJP) van Rijkswa-
terstaat als zodanig is opgeheven. Haar werknemers
zijn verspreid en haar vergaande bevoegdheden zijn he-
laas versnipperd. Maar inhoudelijk en materieel vindt
men op dezelfde plaats in het Smedinghuis in Lelystad
als waar de ALW huisde nog haar geprivatiseerde op-
volger. In 1989 heeft de Grontmij deze Afdeling Land
meetkundig Werk van de RIJP/RWS overgenomen, in-
klusief Computer-, repro- en doka-apparatuur, en
herdoopt in Grontmij, Vestiging Landmeetkunde Le
lystad. Rijkswaterstaat garandeerde bij die overname
voor de körnende vier jaar de opdrachten voor de 30
man die er thans werken, waaronder 7 op de kartogra-
fische afdeling. Het zijn vooral de werkzaamheden van
dit kartografisch team, dat inmiddels is uitgebreid tot
10 medewerkers (waaronder 3 oud-medewerkers van de
ALW en 4 van de Sectie Kartografie van de Weten-
schappelijke Afdeling van de RIJP) waar in dit artikel
op wordt ingegaan.
Waarom waren de beoefenaren van de Polderkartogra
fie zo'n lichtend voorbeeld in Nederland? Omdat ze
een voorloper waren op het gebied van het digitale
kaartbeheer, omdat ze alle landmeetkundige en karto-
grafische taken van de toekomstige provincie in een
hand hadden, omdat ze een geheel eigen kaartstijl ont-
wikkelden voor het topografisch materiaal dat ze uitga-
ven, omdat ze erin slaagden deze snelst veranderende
provincie van aktueel kaartmateriaal te blijven voorzien
en omdat ze kartografisch voorlichtingsmateriaal maak-
ten zonder weerga. Het moet de moeite waard zijn om
na te gaan wat daarvan over is.
Huidige situatie
De afbraak van de monopoliepositie van de ALW is ge-
leidelijk gegaan: in 1980 werd Lelystad tot gemeente en
kreeg een eigen landmeetkundige dienst; in 1984 ge-
beurde hetzelfde voor Zeewolde en Almere. Ook de
provincie bouwt zijn eigen kartografisch informatie-
systeem. Toch werd nog in 1985 bij de ALW een vast-
goedinformatiesysteem voor het hele landelijke gebied
van Flevoland in werking gesteld, dat vanaf 1986 maan-
delijks werd geaktualiseerd. Dit bestand, dat nog eigen-
dom is van Rijkswaterstaat, wordt door de Grontmij
beheerd en bijgehouden met behulp van het Gradis-
systeem. Bestanden voor het stedelijk gebied van de ge-
noemde gemeenten worden door deze gemeenten zelf
bijgehouden. Dank zij de gezamenlijke oorsprong is de
uitwisseling van gegevens eenvoudig.
Grontmij Flevoland, Vestiging Landmeetkunde Lelystad
heeft nog steeds zowel de expertise en kennis van de
voorganger in huis, als diens gegevens. Ook is door hen
de band aangehouden met de firma Reprocart in Rot
terdam. Die heeft indertijd de kleinschalige basiskaart
1:10.000 gescand ten behoeve van een uitgave in kleur.
Met het Werkstation op afstand kunnen, op basis van
een in Lelystad vervaardigd redaktiemodel, voor elke
willekeurige uitsnede van deze kaartserie of van genera-
lisaties tot op de schalen 1:25.000 en 1:50.000 in kleur,
de reproduktie-originelen automatisch worden vervaar
digd. De drie kaarten voor vakantie en vrije tijd, ver
vaardigd ten behoeve van de VW van Zuidelijk en
Oostelijk Flevoland en van de Noordoostpolder, waar-
aan men al vöör de privatisering begonnen was, zijn
hier een goed voorbeeld van. Met een druk op de knop
is de inhoud van deze bestanden in bijna elke gewenste
uitsnede en uitvoering te leveren.
Huidige Produkten
Wat zijn nu de Produkten van de kartografische afde
ling? Het merendeel van de opdrachten komt nu nog
van de Directie Flevoland van Rijkswaterstaat. Er wor
den veel RWS-uitgaven geillustreerd: bijvoorbeeld teke-
ningen van opgegraven schepen, zoals in de publikatie-
serie Flevo-berichten, materiaal voor jaarverslagen,
nota's en rapporten. De in het verleden opgebouwde
expertise is vooral uniek met betrekking tot het voor
lichtingsmateriaal. Dat uit zieh in kaarten van door
Rijkswaterstaat beheerde Objekten die zieh uitstrekken
van de Grevelingen tot het Lauwersmeer. Er zitten kaar
ten bij voor folders, voor informatieborden in het ter-
rein, voor tentoonstellingsstands en voor boeken.
Voorbeelden zijn de karakteristieke kaarten van de
koolzaadroutes, de fraaie kaart van de Oostvaar-
dersplassen en de kaart van de zwemwaterkwaliteit van
het IJsselmeergebied.
Daarnaast is er sprake van een produktie van kaarten
van gebieden die buiten Flevoland en Rijkswaterstaat
KT 1990.XVI.4
39
