Oost-Indie Compagnie een Karteringsdienst in het leven
om het nieuw gevormde burgelijke bestuur te assisteren.
De dienst werd geplaatst onder de supervisie van de
Chief Surveyor, die voor het personeel militaire teke-
naars en ingenieurs aantrok. Daar het gebied van de
Compagnie zieh uitbreidde en haar kommerciele onder-
nemeningen sociaal-ekonomische veranderingen brach
ten in de Kustprovincies, nam het belang van de Karte
ringsdienst toe en hiermee zijn taken en het aantal
personeelsleden. Tegen het midden van de 18e eeuw wa
ren in de Kaapkolonie en Java respektievelijk een en
drie landmeters permanent gestationeerd, terwijl tien
man verbonden waren aan de Karteringsdienst van Sri
Lanka. Alleen al tussen 1700 en 1788 had men 60 man
in dienst, waarvan 75% was gerekruteerd uit degenen
met een Europese vader en een inheemse moeder; de
rest kwam uit Europa. De inheems geboren rekruten,
die een eerste klas kennis van het terrein en van het
voor hen zo vertrouwde achterland meebrachten - een
onmisbare kennis voor hun beroep - werden gedurende
vele jaren getraind als leerlingen en jonge landmeters.
Het bestuur gaf aan hen de voorkeur boven degenen
die uit Europa kwamen, niet alleen om hun goede geo-
grafische kennis van het land, maar ook omdat zij be-
reid waren geduldig jarenlang op promoties te wachten.
Na hun training klommen zij op tot de rangen van
kompasmakers en karteerders voordat zij ervaren land
meters werden7.
AI in de eerste helft van de 18e eeuw hadden de drie
belangrijkste centra van Hollands bestuur, Colombo,
Galle en Jaffna, minstens een zo'n ervaren landmeter
in dienst, en Colombo en Jaffna hadden ter assistentie
een aantal leerling-landmeters. De omvang van hun
werkzaamheden kan worden nagegaan aan de hand van
een inventaris van de Chef der Hydrografie in Batavia;
de Hydrografische dienst ontving in 1688 uit Sri Lanka
Figuur 1. Pascaert van 't Eylandt Ceylon voordesen Taprobana door Johannes van Keulen, 1680 (Koeman, Atlantes Neerlandi-
ci, Van Keulen [28]) (Amsterdam Historisch Museum).
KT 1991.XVII.1
19
CEYLON
V Y3.-/-*
TaproWna
.'l ImtvrnJery amzrm
Y .K »4 L' «V
V.
