de elektronische kleurenretouche en kleurenselektie en
Catalyst voor de bladopmaak.
Behoefte aan geheugen
Het oude Chinese gezegde 'Een beeld zegt zoveel als
duizend woorden' is een schromelijke onderschatting.
Alfanumerieke informatie of computer-samengestelde
grafieken laten zieh in zeer kompakte vorm köderen:
een getikte pagina beslaat minder dan 5 Kilobyte (Kb)
en een gemiddelde pagina typografische tekst (geen
krant) overtreft zelden 30 Kb. Ook vrij ingewikkelde te-
keningen kunnen nog worden gegenereerd door CAD-
systemen binnen het bestek van 50 Kb.
Maar voor fysische beeiden (voorstellingen van echte
voorwerpen), is heel wat meer geheugenkapaciteit no-
dig. Het scannen van een 35 mm kleurendia die een
A4-bladzijde moet vullen, belast het systeem met 25 tot
50 Megabyte (Mb). Een gei'llustreerde zwart/wit kran-
tenadvertentie over een volle pagina vereist ongeveer 75
Mb.
In de kartografische wereld, waar een kaart is samenge-
steld uit verscheidene selekties, zowel in kleur als in
zwart/wit, zal de behoefte aan geheugen het invoeren
van de elektronische apparatuur mede bepalen.
Het opslaan van gegevens - De prijs voor de
gebruiker
Figuur 4 geeft een idee van de kostprijzen van verschil-
lende opslagmedia per Megabyte. Het ligt voor de hand
dat diskettes door hun läge kapaciteit en hoge kostprijs
ongeschikt zijn.
Voor het opslaan van beeldgegevens met een volume
van 20 tot 600 Mb zijn grafische films 500 tot 1000
keer goedkoper dan hard disks, en 20 maal goedkoper
dan een computertape. Wel kunnen de gegevens van
magnetische media worden uitgewist en de schijven her-
gebruikt. Daardoor is het gebruik van die schijven toch
ekonomisch verantwoord in bijvoorbeeld beeldverwer-
kingssystemen, op voorwaarde dat de informatie slechts
Figuur 4.
KT 1991.XVII.1
een körte tijd op schijf wordt bewaard. Als alle behan-
delingen van de beeiden met de Computer zijn uitge-
voerd, moeten de data zo spoedig mogelijk op band of
film worden overgebracht.
Het opslaan van de gegevens van een volledige adver-
tentiepagina in een niet-samengedrukte kode vereist een
volledige spoel computertape. Het opbergen in de ar-
chieven van dergelijke informatie op tape heeft - naast
het nadeel van minder goede houdbaarheid - ook nog
een hogere kostprijs vergeleken met fotografische film.
Een andere overweging is de 'access'-tijd. Voor het in-
teraktief gebruik van databanken voor beeldgegevens
zijn enkel harde of optische schijven voor de praktijk
geschikt. Bij het 'off-line' opslaan van gegevens geeft
de magneetband geen kortere toegangstijd dan een rati-
oneel opgevat archief van fotografische films, dat voor
optische Systemen toegankelijk is.
De kosten voor het registreren van gegevens op compu
tertape of op WORM optische schijven schommelt
rond de 0,2 $/Mb. Registratie op tape-kassettes kost
ongeveer 15 keer minder: hun opslagkapaciteit gaat tot
ruim 1 Gigabyte (Gb). Hier neemt het opzoeken van ge
gevens echter veel tijd in beslag.
De kostprijs van registratie op WORM optische schijf
is bijna tien maal hoger dan die van fotografische film,
terwijl de beeldkwaliteit nog altijd lager is. Registreren
op 'erasable optical disk' (uitwisbare optische schijf) is
nog altijd ongeveer 50 maal duurder dan op film.
Het probleem van de beeldkwaliteit
De kwaliteit van het beeld is onverbreekbaar verbonden
met de resolutie van een systeem of van zijn onderde-
len. Die resolutie wordt uitgedrukt in het aantal ele-
mentaire beeldpunten of pixels per lengte-eenheid.
Voor erg eenvoudige bewerkingen, zoals een lineaire
transformatie, is de verwerkingskapaciteit van een com-
putersysteem omgekeerd evenredig met zijn resolutie in
het kwadraat. Voor operaties zoals rotatie, kleurenkor-
rektie, lijndetektie en lokale kontrastversterking, ver
lengt men het rekenproces voor elke bij körnende opera-
tie. De systeemkapaciteit kan daardoor verminderen tot
een waarde omgekeerd evenredig met de derde of vierde
macht van de resolutie.
Doordat de mechanische en optische precisie van de ap-
paraten voor de invoer en uitvoer van beeiden aan de
resolutie moet zijn aangepast, stijgen bovendien de kos
ten voor dergelijke apparaten met ongeveer de derde
macht van de resolutie.
Daar de systeemkapaciteit gedeeld door de systeem-
kosten ons een idee geeft van de produktiviteit van dat
systeem, kunnen we zeggen dat de produktiviteit van
hoogwaardige grafische Systemen omgekeerd evenredig
is met de resolutie tot de zevende macht. Dat verklaart
waarom sommige Systemen voor de hoogste kwaliteit
niet zo vlug werken als men zou hopen en waarom een
aantal fabrikanten het zo moeilijk hebben om appara
ten van een gemiddelde kwaliteit te verbeteren, zonder
dat hun prijs te hoog wordt.
27
Massa-geheugens
USS/MB
1
Diskette
Harde SchiJI
i^tan«s^ira8able O D
■1
WORMS
Film
■2
Tape Cartridge
-3
10 GB
10 MB
100 MB
1 GB
1 MB
