Yingming Zhou
Het Statistisch Kartografisch Kennissysteem en de toepassing ervan
voor de Nationale Economische Atlas van China
Het Statistisch Kartografisch Kennissysteem
Het Statistisch Kartografisch Kennissysteem (SKK) is
een intelligent statistisch karteerprogramma, dat wil
zeggen een kombinatie van een statistisch karteerpro
gramma en een kennissysteem. Het bestaat uit
kennissysteem-programmatuur, gereedschappen voor
statistische kartering, een database en een interface
naar de database.
De kennissysteem-programmatuur bestaat uit een ken
nisbank, een 'inference engine', een dynamische data
base en een uitlegfaciliteit.
Met de gereedschappen voor statistische kartering kun-
nen gegevens geextraheerd en geanalyseerd worden, kan
een aantal grafische bewerkingen worden uitgevoerd en
kunnen kaarten ontworpen en gereproduceerd worden.
De database bestaat uit een statistische en een ruimte
lijke komponent. De statistische database is geprodu-
ceerd met behulp van dBase III, de ruimtelijke database
met behulp van pc-Arc/Info. Er is een interface naar
beide databases (figuur 1).
Voor de kennissysteem-programmatuur is een bestaand
systeem gekozen, gebaseerd op een kennisbank met
kennisregels. Het is voorzien van een 'inference engine',
dat wil zeggen de programmatuur om met de kennis in
de kennisbank te redeneren, met zowel 'forward-' als
'backward-chaining'. Bij forward-chaining wordt van-
uit de feiten en omstandigheden geredeneerd om zo tot
een konklusie te komen, terwijl backward-chaining uit-
gaat van een hypothese, die aan de feiten getoetst
wordt. Ook bevat de 'inference engine' modules voor
kennisverwerving en een uitlegfaciliteit. In de kennisre
gels kunnen de voorwaarden bestaan uit een zin of een
woord of een eenvoudige uitdrukking. Deze laatste kan
bestaan uit een variabele, een funktie of een kombinatie
van logische en/of rekenkundige uitdrukkingen. De uit
legfaciliteit kan gebruikersvragen als 'waarom' en 'hoe'
beantwoorden.
De belangrijkste taak was het opbouwen van de kennis
bank, omdat de kwaliteit en kwantiteit van de kennisre
gels in deze kennisbank direkte invloed hebben op de
funktionaliteit van het systeem. We verkregen de beno-
digde kennis van kartografische experts en uit boeken
en artikelen. De kennisbank kan worden verbeterd ter
wijl het systeem operationeel is. De belangrijkste kennis
in de kennisbank betreft het kiezen van een kartografi
sche weergavemethode, de selektie van een klassifikatie-
methode, de klassegrenzen voor sommige thema's en de
data-extraktie uit de statistische database.
Voorbeelden van de kennisregels betreffende het kiezen
van een weergavemethode zijn:
ALS verspreiding kwantitatief verschijnsel over statisti
sche gebieden
DAN choropleet OF stippenkaart OF isolijnenkaart
ALS verspreiding kwalitatief verschijnsel over punten
DAN figuratieve kaart
ALS verspreiding kwantitatief verschijnsel over punten
DAN figuratieve kaart OF diagramkaart
ALS verspreiding dynamische veranderingen over
punten
DAN kombinatie van figuratieve kaarten OF bewe-
gingskaart
ALS verspreiding kwalitatief verschijnsel over lijnen
DAN lijnenkaart
KT 1991.XVII.1
37
Expert
gebruiker
externe
kennisbank
kennis
inference
dynamische
verwerving
engine
database
interne
kennisbank
uitleg
faciliteit
KENNIS SYSTEEM OMGEVING
gebruiker
data
inwinning
en
analyse
grafische
bewerkingen
en
kaartontwerp
kaart
uitvoer
statistische
kaarten
symbool-
bibliotheek
GEREEDSCHAPPEN STATISTISCHE .KARTERING
interface met
DSase III
interface met
pcARC/INFO
statistische
database
ruimtelijke
database
BASIS DATABASE
aansturen
aansturen
DBase III
pcARC/INFO
opbouwen basis database
Figuur 1.
gebruiker
