deze Straten aanwezig was. De grotere Straten zijn recht
getrokken en hebben per straat een konstante breedte.
Het water van de Oude Gracht is smaller getekend om
plaats te maken voor de straat aan beide zijden en voor
de werf längs het water. Vooraf was bekend dat hier
veel puntsymbolen geplaatst moesten worden. Deze
werf is met een extra dikke pen getekend, waardoor het
mogelijk was de puntsymbolen min of meer in de werf
te karteren.
De grachten en een aantal belangrijke toegangswegen
zijn tot in het buitengebied doorgetrokken om de ver-
bindingen met andere delen van de stad aan te geven.
Gezien het thema van de kaart zijn voor de kleuren
donkere tinten gekozen. Het eerste idee om de bebou-
wing echt zwart te maken is verworpen, omdat enkel
zwart nogal doods overkomt. De kleuren moeten wat
levendiger zijn, maar wel donker. Daarom is er voor
donkerpaars gekozen. De Straten hebben een lichtere
tint paars. Zij worden verlicht door straatlantaarns, wat
ook door de lichtere tint gesuggereerd wordt. Voor het
voetgangersgebied is de roze-achtige tint gekozen die in
veel kaarten gebruikelijk is. Water in blauw spreekt
voor zieh. De groenstroken zijn afgebeeld in een donke
re groene tint om daarmee ook weer het nachtelijke
tijdstip te suggereren. De vignettering van het buitenge
bied is in dezelfde kleursfeer gehouden als het kaart-
beeld. Dit is gedaan door een percentage zwart (70%)
in kombinatie met een percentage magenta (30%) af te
drukken. Het thema is in fei gele puntsymbolen weerge-
geven. Er is nog overwogen een fluorescerende inkt te
gebruiken, maar vol geel valt in de donkere bebouwing
voldoende op.
De kleur van de wegen is licht genoeg voor zwarte
tekst. Welke Straten met naam aangegeven worden, is
bepaald op grond van een gevoelsmatige bekendheid
van de Straten. Het ging er hierbij vooral om de her-
kenbaarheid van de situatie te vergroten.
Voor de tekst in de legenda is bewust een niet te kleine
letter gekozen, met het oog op het gebruik van de kaart
in de avond.
De titel Staat diapositief in de kaart. Dit is längs foto
grafische weg gerealiseerd.
Bij het ontwerpen van de puntsymbolen voor cafe, bio-
scoop, theater en discotheek is het maximale formaat
waarop ze konden worden afgebeeld de belangrijkste
faktor geweest. Het symbool moet groot genoeg zijn
om het 's avonds te kunnen onderscheiden en klein ge
noeg om vrijwel exakt te kunnen worden geplaatst.
Vooral op plaatsen zoals het Wed en längs de gracht en
werf is dit laatste erg lastig. Er is gekozen voor een for
maat van circa 5 millimeter.
De herkenning van puntsymbolen is het beste als er ge
bruik wordt gemaakt van figuratieve Symbolen die asso-
ciatief werken, maar uiteindelijk is er bij deze kaart
toch voor geometrische Symbolen gekozen. Het formaat
is namelijk zo klein dat een meer figuratief symbool ei-
genlijk niet goed mogelijk is. Daarbij komt nog dat het
onderscheiden van de Symbolen ook 's avonds mogelijk
moet zijn. En dat gaat bij een figuratief symbool moei-
lijker dan bij een geometrisch symbool.
Produktie
In deze paragraaf worden alleen die produktiehandelin-
gen besproken die speciale aandacht nodig hebben, of
een speciale verklaring, omdat ze anders dan gebruike
lijk uitgevoerd zijn, of omdat er speciale materialen
zijn gebruikt.
Allereerst het tekenen van de topografie. De bestaande
kaart is eerst gegeneraliseerd en daarna op een kopieer-
apparaat vergroot. Dit resulteerde in een gegeneraliseer-
de schets van de topografie, schaal ca 1:3850. Deze
schets diende als basis voor de uiteindelijke topografie.
Deze is niet gegraveerd maar met pen 0,35 getekend,
omdat het lijnwerk een redelijke dikte moest hebben.
Dit is met een tekenpen gemakkelijker dan graveren met
een dikke naald of beitel. Bovendien zijn inktlijnen ge
makkelijker te korrigeren dan gegraveerde Iijnen. Het
lijnbeeld is vergroot getekend om bij het terug verklei-
nen naar de oorspronkelijke schaal onregelmatigheden
in het lijnwerk kwijt te raken. Dit terug verkleinen ge-
beurde op de vertikale Klimsch-kamera van de School
voor de Grafische Vakken.
De vignettering is negatief uitgevoerd. Aan de rand van
het kaartbeeld is de vignettering juist lichter dan aan de
kant van het buitengebied. De vignettering is met een
spuitbus met zwarte verf vervaardigd. Hiervoor is geko
zen, omdat er met dekkende verf op tekenfilm moest
worden gespoten. Doordat op tekenfilm werd gewerkt,
was het mogelijk op stand te werken, zodat de gespoten
film direkt in de kontaktkast te verwerken was.
Door het gebruik van de spuitbus werd ook een aardig
'spatpatroon' verkregen.
Er is een oplage van ca 1000 stuks gedrukt, op gesati-
neerd houtvrij machinecoated papier, 120 grams in 4
kleuren offset. Er is voor gesatineerd papier gekozen,
omdat daarop de donkere kleuren sprankelender naar
voren komen.
Nabeschouwing
De kaart zoals deze is geworden, voldoet aan de ver-
wachtingen die wij er van hadden. Het is erg moeilijk
om je een voorstelling te maken van een produkt dat
nog helemaal moet worden gemaakt. De kleurkeuze is
hiervan een goed voorbeeld. De kleuren worden geko
zen uit een kleurschema waarop iedere kleur een blokje
van een Vierkante centimeter beslaat. In de kaart zijn
deze vlakken echter veel groter, waardoor de kleuren
heel anders naar voren kunnen komen.
Naast de keuze tussen tekenen en graveren is overwogen
de topografie te digitaliseren. Dit is echter verworpen,
omdat we niet over goede uitvoerapparatuur be-
schikken.
De kleurproef is een erg belangrijk produkt gebleken.
Niet alleen voor de kleuren, maar ook voor het beoor-
delen van de lijnkwaliteit en de plaatsing van de tekst.
Onregelmatigheden die eerst niet zo erg leken, komen
Lees verder op blz64.
48
KT 1991.XVII.I
