besprekingen
Anson, R.W. (red.), Basic Cartograp-
hy for Students and Technicians,
Volume 2. London en New York: El
sevier Applied Science Publishers uit
naam van de Internationale Karto-
grafische Vereniging (ICA), 1988.
Engels, 156 pp„ 4 tabellen, 319 il-
lustraties, 30 x 21 cm. Slappe kaft
ISBN 1-85166-232-4, prijs f89,50.
Gekartonneerd ISBN 1-85166-249-9,
prijs f138,50.
Alweer enige tijd geleden verscheen,
als gevolg van een oud maar lovens-
waardig initiatief van de ICA, het
tweede en laatste deel van het inter
nationale leerboek Basic cartography
for students and technicians. Het
oorspronkelijke idee was om een
eenvoudig te begrijpen boek te ma-
ken met veel illustraties, dat overal
ter wereld gebruikt moest kunnen
worden en daarom bijvoorbeeld ge-
makkelijk vanuit het Engels moest
kunnen worden omgezet naar andere
talen.
Naar mijn weten is er van deze ver-
talingen in de praktijk nog niet veel
terecht gekomen. Ook lijkt er sprake
van een zekere inflatie dan wel on-
duidelijkheid van de doelstellingen
ten aanzien van de gebruikersgroep.
Aanvankelijk wilde men zieh vooral
richten op de opleiding van de uit-
voerende kartografen en alleen aan-
dacht besteden aan de toepassing
van de belangrijkste theoretische
kartografische basisprineipes in de
praktijk. In de inleiding op het twee
de deel van Basic cartography wordt
dan ook nog eens gemeld dat het
niet bedoeld is voor onderwijs op
wetenschappelijk nivo. Als zodanig
zou het leerboek tegemoet moeten
komen aan de behoefte 'aan de on-
derkant' van bestaande leerboeken
als die van Keates en van Robinson,
Sale, Morrison Muehrcke. Maar
ergens anders in de inleidingen op
het tweede deel worden nu toch ech
ter wel degelijk Studenten op alle
nivo's, inklusief het wetenschappelij-
ke, als doelgroep opgevoerd.
Het tegelijkertijd hanteren van ver-
schillende doelgroepen is een van de
mogelijke oorzaken voor het ook
zeer uiteenlopen van de benaderings-
wijzen, die de verschillende auteurs
van de hoofdstukken hebben ge-
volgd, alsmede voor het uiteenlopen
van het nivo en de mate van prak-
tijkgerichtheid van die hoofdstuk
ken. Natuurlijk is het een groot pro-
bleem om voor een goede onderlinge
afstemming te zorgen als de bijdra-
gen komen van auteurs uit alle delen
van de wereld met verschillende kar
tografische achtergronden. Maar
juist voor een leerboek kunnen grote
verschillen in aanpak, leesbaarheid,
moeilijkheidsgraad, en integratie van
beeld en tekst tot negatieve gevolgen
leiden. Omdat de verschillende
hoofdstukken ook onvoldoende met
elkaar in verband werden gebracht,
maakt het geheel een wat onsamen-
hangende indruk (ondanks de uitste-
kende en bijna foutloze redaktionele
tverkzaamheden van Anson).
Dergelijke kritische opmerkingen
werden ook al opgetekend in de
bespreking van het eerste deel van
Basic cartography in Kartografisch
Tijdschrift 1986.XII.3 (pp. 58-59). In
dit eerste deel, dat werd gepubliceerd
in 1984, waren onder meer hoofd
stukken opgenomen over de geschie-
denis van de kartografie, mathemati
sche kartografie, theorie van de
kartografische weergave en ontwerp,
kaarttekentechnieken en belettering
en kaartreproduktietechnieken.
Het tweede deel bevat hoofdstukken
over topografische kartografie,
kaartkompilatie, generalisatie, the
matische kartografie en computer-
kartografie.
De twee delen samen bieden hiermee
een tamelijk kompleet overzicht van
de kartografische problematiek. Als
gemis kan wellicht worden be-
schouwd een apart hoofdstuk over
de aard en verzameling (bijvoorbeeld
middels fotogrammetrische en
remote-sensing-technieken) van de
geografische gegevens, die in kaarten
moeten worden omgezet. Ook wat
meer aandacht voor het kaartge-
bruik zou zeker niet misstaan.
Zoals gezegd, zijn ook in het tweede
deel de hoofdstukken nogal verschil-
lend van aard, afhankelijk van de
benaderingswijze en kapaciteiten van
de auteur en zijn interpretatie van de
doelstellingen van het leerboek.
Op zichzelf is het hoogtepunt van
dit deel naar mijn opvatting in meer-
dere opzichten het hoofdstuk van
E. Spiess over kaartkompilatie. Het
is tevens ook het längste hoofdstuk.
Dat is niet verwonderlijk, omdat in
feite wordt ingegaan op alle karto
grafische stadia vöör de daadwerke-
lijke kaartproduktie. In overeenstem-
ming met ons eigen Kartografisch
Vakwoordenboek is kaartkompilatie
immers 'het proces van verzamelen,
beoordelen, interpreteren en selekte-
ren van gegevens voor een kaart of
kaartblad en de vastlegging van deze
gegevens in een kompilatie- of re-
daktiemodel'. Het hoofdstuk van
Spiess bevat daarom terecht bijvoor
beeld ook konkrete aanbevelingen
met betrekking tot ontwerpaspekten
(zoals kleurkeuze en speeifikaties en
afmetingen van Symbolen). Dit is
maar goed ook na het wat al te the
oretische hoofdstuk over kaartont-
werp in het eerste deel van het
leerboek.
De problematiek wordt door Spiess
op zeer konkrete en daarom zeer
nuttige, want in de praktijk bruikba-
re wijze behandeld. Met het oog op
de oorspronkelijke doelstelling van
de publikatie is zijn hoofdstuk daar
om misschien wel het meest geslaag-
de van de beide delen van Basic car
tography. Dit geldt temeer daar de
vele uitstekende illustraties bijna al-
tijd een perfekt geheel vormen met
de tekst en zeer goed bijdragen aan
50
KT 1991.XVII.1
