de informatie-overdracht. Spiess
maakt soms gebruik van het in on-
derwijskundig opzicht zeer aantrek-
kelijke systeem, dat indertijd al op
suksesvolle wijze werd gehanteerd
door Imhof, waarbij de auteur in
tekst en beeld ingaat op de fouten
die het meest gemaakt worden en
vervolgens ook een goede oplossing
presenteert (bijvoorbeeld bij de on-
derwerpen layout en het plaatsen
van namen). Een van de weinige
minpuntjes is dat illustraties en tekst
vaak op aparte bladzijden staan,
hetgeen af en toe tot veel bladeren
leidt. De integratie tussen beeld en
tekst zou nog meer bevorderd wor
den als de op elkaar betrekking heb-
bende onderdelen zo dicht mogelijk
bij elkaar staan op dezelfde
bladzijde.
Dit laatste aspekt komt wat beter tot
zijn recht in de hoofdstukken van
M.J. Balodis (over generalisatie) en
van N. Kadmon (over computerkar-
tografie).
Het hoofdstuk van Kadmon kan ook
als zeer geslaagd worden beschouwd,
zeker met het oog op de oorspronke-
lijke doelstellingen. Naast een goed
gebruik van het beeldmateriaal is er
hier sprake van een zeer goede alge-
mene en begrijpelijke inleiding, wel
ke zorgvuldig is gestruktureerd. Er
wordt niet alleen, zoals vaak genoeg
wel gebeurt, een globale beschrijving
gegeven van de beschikbare hard- en
Software, maar er wordt juist inge-
gaan op de bediening ervan en op
het daadwerkelijke gebruik bij het
oplossen van kartografische Proble
men. Rekening houdend met de al-
tijd noodzakelijke beperking van on-
derwerpen is dit hoofdstuk daarmee
keurig praktijkgericht. Een pro-
bleem, dat nauw samenhangt met
het onderwerp, is natuurlijk wel dat
de inhoud alweer wat gedateerd is,
vooral ten aanzien van de beschreven
hardware. Over de toepassing van la-
serplotters wordt nog met geen
woord gerept. Wel is er nog relatief
veel aandacht voor regeldrukker-
kaarten als middel tot uitvoer en je
kunt je afvragen of een dergelijke
mate van datering niet voorkomen
had kunnen worden.
Van veel ernstiger aard is helaas de
kritiek die het hoofdstuk van Balo
dis oproept. Het karakter van zijn
bijdrage over generalisatie is wel zeer
algemeen en te weinig konkreet en
diepgaand. Daarnaast heeft het
hoofdstuk - voor welke doelstelling
van dit leerboek dan ook, en in al
zijn algemeenheid - veel te veel we-
tenschappelijke pretenties en is on-
overzichtelijk en onduidelijk
gestruktureerd. Hij behandelt de ge
neralisatie nauwelijks in enge zin
(van de ene kaartschaal naar een
kleinere), maar zeer alomvattend:
vanaf de selektie en de vertaling van
geografische informatie in grafische
Symbolen. Eigenlijk komt de hele
kartografie aan bod en daarmee be-
N
treedt hij uiteraard ook het terrein
dat al in andere hoofdstukken wordt
behandeld.
Het is daarom maar goed dat er in
het degelijke hoofdstuk van R. Böh
me over de topografische kartografie
ook nog even, zij het kort, aan de
verschillende praktische aspekten
van generalisatie aandacht wordt be-
steed. Daarnaast gaat hij op duide-
lijke wijze onder meer in op de re-
liefweergave, op geografische namen
en de standaardisatie ervan en op de
revisie.
De mate en wijze van illustratie vor-
men ongetwijfeld het Sterke punt van
het leerboek als geheel. Maar dat wil
niet zeggen, dat de toepassing van
de illustraties altijd perfekt is. In het
hoofdstuk van Böhme bijvoorbeeld
zijn sommige kaartfragmenten onno-
dig groot, enkele andere illustraties
niet duidelijk (de figuren 1.8 en 1.14)
en weer andere overbodig (waar eerst
een aantal kaartfragmenten wordt
getoond ter illustratie van verschil
lende kaartschalen en even later een
zelfde serie kaartfragmenten van een
ander (maar vergelijkbaar gebied) ter
illustratie van het effekt van genera
lisatie op verschillende kaartschalen).
In het hoofdstuk van E. Lehmann
R. Ogrissek over thematische karto
grafie worden de illustraties tenslotte
ook niet op de meest aantrekkelijke
wijze toegepast. Figuren en tekst
staan hier volledig los van elkaar, in
die zin dat er eerst 6 bladzijden tekst
Enkele van de maar liefst 319 (grote en kleine) illustraties uit het leerboek Basic cartography (hoofdstuk 'Map compilation
van E. Spiess).
KT 1991.XVII.1
51
Fig. 2.131 Pattern spacing too wide for
detailed outlines
Fig. 2.132 Pattern spacing well suited
to detail of outlines
Fig. 2.133 Coarser patterning possible
with smoothed outlines
