Peuquet, D.J. D.F. Marble (edi-
tors), Introductory readings in Geo
graphie Information Systems. Lon
don: Taylor Francis, 1990. 3 71 pp.
ISBN 0-85066-856-3. Prijs $36,-.
Wat is een geografisch informatie-
systeem? Waarom staan deze Syste
men zo in de belangstelling? Wat
kun je er allemaal mee doen? Welk
systeem is het meest geschikt voor
mijn omgeving? Hoe pas ik GIS toe
op mijn problemen in de organisatie
waar ik werk? Vragen als hierboven
zullen wel eens bij u opgekomen
zijn. Het hier besproken boek helpt
bij het beantwoorden van veel van
dergelijke vragen.
Het boek is bedoeld als lesmateriaal
bij een kursus GIS of voor die men-
sen die al werkzaam zijn in de GIS-
wereld en de ontwikkelingen in dit
veld in het oog willen houden. Het
bestaat uit een samenbundeling van
al eerder, voornamelijk in de jaren
tachtig versehenen artikelen. Juist
omdat als bron verschillende vaktijd-
schriften zijn gebruikt, die waar-
schijnlijk niet voor een ieder even
goed toegankelijk zijn biedt een der
gelijke bundeling uitkomst. Een der-
gelijk koneept is voor de uitgever
Taylor Francis niet nieuw (zie KT
1990.XVI.3, pp. 98). En afgezien van
de prijs is het prima verzorgde boek
ook voor de docent in het hoger on-
derwijs, die niet zelf het lesmateriaal
schrijft, maar de laatste tijd veel
besproken 'readers' samenstelt door
het kopieren van artikelen, een alter-
natief.
Het boek is opgebouwd uit vijf de-
len. De editors hebben elk van deze
delen voorzien van kommentaar om
de lezer in Staat te stellen de bij een
deel behorende artikelen ook daad-
werkelijk als een geintegreerd deel te
kunnen beschouwen. De kommenta-
ren worden, evenals de artikelen ver-
gezeld van een literatuurlijst die ver-
wijzingen geeft naar andere relevante
literatuur. Deel I behandelt een aan-
tal algemene eigenschappen van GIS,
deel II bespreekt een aantal GIS-
systemen, deel III gaat in op de op-
zet en het vullen van de GIS-
database, deel IV bespreekt voorna
melijk gegevensstrukturen, terwijl
deel V tenslotte het ontwerp en de
keuze van een geschikt GIS-pakket
bespreekt.
Het zal de meeste lezers bekend zijn
dat geografische informatiesystemen
zoals deze nu bestaan, het gevolg
zijn van een integratieproces van de
diseiplines die werkzaam zijn met
ruimtelijke gegevens. De indruk die
men van het boek krijgt zal daarom
zeker bei'nvloed worden door de dis-
cipline waarin men zelf werkzaam is.
Een aantal artikelen is afkomstig uit
kartografische tijdschriften en be-
handelen onderwerpen waarvan de
(computer)kartograaf direkt zou zeg-
gen 'dit is kartografie'. Deze invals-
hoek werd eind 1990 nog eens ver-
woord in het proefschrift van
A. Koussoulakou (Delftse Universi
taire Pers, 1990, pp. 2): 'Actually
most of the concepts and the princi-
ples (i.e. the theoretical basis) behind
GISs are those which were already
being used by computer-assisted car-
tography during the last deca-
desNiet iedereen zal, en hoeft,
het eens te zijn met een dergelijk
standpunt, want vanuit andere disei
plines zullen ongetwijfeld opmerkin-
gen met een zelfde strekking te ma-
ken zijn. Dit is van belang bij het
lezen van de artikelen in deel I van
het boek waar verschillende auteurs
omschrijven wat een GIS nu eigen-
lijk is.
Deel I begint met een overzicht van
GIS waarbij een definitie wordt ge-
geven en relaties met andere diseipli
nes worden toegelicht. Dit wordt ge-
volgd door een historisch overzicht
van de ontwikkeling van GIS vanaf
de jaren zestig. Ook in deel I een
klassifikatie van de in veel GIS-
pakketten voorkomende software-
komponenten. Het deel eindigt met
een artikel over de verschillen en
overeenkomsten tussen GIS, CAD en
DBMS.
In deel II staan de praktische toe-
passingen alsook enkele gangbare
pakketten centraal. Er volgt onder
andere een beschrijving van het
Maryland Geographie Information
System (MAGI). Dit systeem repre-
senteert een klassiek grid-
georienteerd GIS uit de beginjaren
van de geografische informatiesyste
men. Als vektor-tegenhanger komt
werelds meest verbreide en meer re-
cente GIS-pakket Arc/Info aan de
orde. In de Verenigde Staten zijn de
kollega's van het CBS, het Bureau
of the Census, ook druk bij GIS-
ontwikkelingen betrokken. Hier kö
rnen met name de topologische gege
vensstrukturen DIME en TIGER
aan de orde. Deze zijn en worden ge
bruikt bij de verwerking van
volkstellingsgegevens. De rest van
deel II behandelt een aantal toepas-
singen. Zo gaat een artikel in op het
gebruik van GIS bij het vinden van
de meest geschikte lokatie voor be-
paalde aktiviteiten. Ook wordt er in
Nova Scotia, Canada, met behulp
van een GIS naar goud gezocht. Op
het gebied van de milieuproblema-
tiek wordt GIS ingezet bij het om-
gaan met gevaarlijke Stoffen. Het
gaat hierbij om produktie, opslag,
transport en afvalstorting. Tot slot
van deel II een verhaal over de toe-
passing van een kennissysteem bij
het milieumanagement.
Voordat een GIS operationeel is zal
het gevuld moeten worden met gege
vens. Dit blijkt een groot probleem
te zijn. Veel informatie is al voor-
handen via bestaand kaartmateriaal
en moet worden omgezet in een digi
tale vorm, en wel zodanig dat het
bruikbaar is in een database. Hierbij
speien ook kwaliteitsaspekten een
rol. Hoe oud is de te digitaliseren
kaart en wie heeft hem gemaakt?
Deel III gaat op deze problematiek
in. Zo komt in een eerste artikel de
omvang van dit konversieprobleem
aan de orde. Een tweetal artikelen
bespreekt de problemen die bij het
digitaliseren naar voren komen. Ook
bevat deel III een overzicht van de
moeilijkheden die men kan tegen ko
men wanneer men probeert reeds di-
gitaal beschikbare gegevens in een
GIS in te voeren.
Zijn alle gegevens eenmaal digitaal
voor een GIS beschikbaar, dan
wordt de bruikbaarheid van deze ge
gevens bij het beantwoorden van al
lerlei vragen tijdens ruimtelijke ana-
lyses bepaald door de struktuur
waarin de gegevens zijn opgeslagen.
Deel IV begint met een haast klas
siek artikel van een van de editors,
waarin een duidelijk overzicht gege-
ven wordt van ruimtelijke gege
vensstrukturen. In een ander artikel
in dit deel komt de problematiek van
'historische' gegevens in de GIS-
database aan de orde. De meest ka-
rakteristieke GIS-operatie is mis-
schien wel de overlay-operatie, waar
bij twee of meer kaartlagen over
elkaar heen gelegd worden en waar
men afhankelijk van de vraagstelling
informatie over de verkregen door-
snede van de bestanden krijgt. In
een tweetal artikelen worden enkele
geometrische aspekten van dit
KT 1991.XVII.1 57
