De geografische begrenzingen van de gemeenten zijn
niet met een tablet maar wel met een Scanner inge-
voerd, wat een aanzienlijke tijdsbesparing en preci-
sie, maar ook meer geheugenopslag betekent.
De koppeling van de geografische lokaties en de bij-
behorende data moest eenvoudig blijven.
De ruimtelijke data worden rechtstreeks binnenge-
haald vanuit spread-sheets, waarin men - indien
noodzakelijk - eventuele voorbereidende eenvoudige
tot vrij ingewikkelde statistische bewerkingen kan in-
voeren, bijvoorbeeld faktoranalyses, residu-analyses,
e.d.
Bovendien was het gewenst dat men zonder ingewik
kelde procedures de eigen, vaak niet openbaar gepu-
bliceerde, data, rechtstreeks in het kartografiepro-
gramma zou kunnen invoeren.
c. De flexibiliteit van het kaartbeeld moest maximaal
blijven. Deze eis had betrekking op meerdere aspek-
ten van het kaartbeeld:
Met hetzelfde pakket moest men in kleur diverse
kaarttypes kunnen produceren, van choropleet-
kaarten tot en met kaarten met proportionele
Symbolen, stippendichtheidskaarten, figuratieve
waarden, e.d.
Men moest gegevens van willekeurig gewenste
groepen gemeenten, zoals bijvoorbeeld stadsge-
westen, gewestplangebieden of andere zelfs elkaar
niet grenzende ruimtelijke groeperingen kunnen
afbeelden, al dan niet op een grotere achtergrond
van gemeentegrenzen. Als toemaat moest het mo-
gelijk zijn twee variabelen gelijktijdig in een zelf-
de kaartbeeld te konfronteren.
Uiteraard hoorde het gebruikelijke in- en uit-
zoomen op kaartgedeelten tot het eisenpakket.
Het aanwijzen van een gemeente, of een alterna-
tieve eenvoudige methode, moest toelaten elke be-
trokken gemeente meteen te identificeren, met in-
begrip van de daar gekarteerde waarde.
Eventuele samenvoeging van ruimtelijke data, bij
voorbeeld van gegevens per arrondissement moest
mogelijk blijven en de data na de samenvoeging
moest men op hun beurt apart kunnen opslaan.
Elke kleurschakering, symboolgrootte of -om-
lijning, klasse-indeling, stipgrootte en kleur, tekst-
type en kleur, legenda-indeling, titeltekstpositie,
e.d. moest maximaal aanpasbaar blijven; uiter
aard een niet geringe opgave.
Dertig variabelen moesten binnen het pakket per
manent beschikbaar zijn en na selektie in frakties
van minuten op het scherm zichtbaar zijn. Ook
een aanpassing van het kaartbeeld moest zeer
snel gaan.
Het zal niemand verbazen dat een programma schrijven
dat aan dergelijke eisen voldoet in zes maanden tijd3
niet lukt, al is heel even aan het werken met de diverse
Varianten in HYPERTALK gedacht, wat op de längere
termijn overigens nog niet eens is uitgesloten.
Men moet zieh echter ook bezinnen over de vraag of
het in de Europese kontext nog wel zinvol en vooral be-
taalbaar is zelf dergelijke programma's te schrijven,
tenzij men ze aanzienlijk kan verbeteren.
De nieuwste apparatuur en de bijhorende informatie
over de mogelijkheden van ondermeer de ingebouwde
ROM-funkties zijn vaak van die aard dat de Ameri-
kaanse softwarehuizen veelal een jaar eerder over de
middelen en de bijhorende 'pre-release-kennis' beschik-
ken. Ze hoeven vaak alleen nog op de kommercieel pas
sende vraagstelling te wachten.
De toename van grafische stations allerhande heeft dan
ook het schrijven van onder meer speeifieke kartogra-
fiepakketten in de hand gewerkt, en dit tegen kostprij-
zen waarvan men in Europa nog nauwelijks kan dro-
men, en dan alleen nog in universiteiten, in de mate dat
men over geschikte menskracht en apparatuur beschikt.
Europa kan momenteel meestal alleen nog de gaten
vullen die door de Amerikanen over het hoofd zijn ge-
zien of als (naar Amerikaanse normen) niet rendabel
zijn gekwoteerd4.
Uiteindelijk rest in de praktijk overwegend nog het ma-
ken van applikaties. Het is ten slotte de snelste en ook
goedkoopste uitweg als men een geschikt pakket te pak-
ken krijgt. En ook hier is geen tekort aan taken.
Pakketkeuze en de bijbehorende voor- en
nadelen
De wereld van de interaktieve kartografiepakketten van
bovenstaand type is niet al te breed. Een vrij degelijk
maar duur GIS-pakket in de Macintosh™-lijn is in En
geland ontwikkeld. Een vergelijkbaar pakket
MacGraffix™ is in de V.S. ontwikkeld5. Het domein van
de kleinschalige kartografie was iets ruimer, maar de
meeste pakketten vielen vrij snel uit de race na Studie
van de vakliteratuur.
Beoordelingen in tijdschriften wezen Mapmaker™ 4.01,
ontwikkeld door Select Micro Systems Inc., aan als een,
mede dank zij het aanvaardbaar prijskaartje, toch wel
uit te proberen pakket. De beschrijving van de moge
lijkheden was niet onaantrekkelijk met het oog op de
probleemomschrijving en de aanwezigheid van redelijke
kansen om met dit pakket de meeste voorop gestelde
doelstellingen te realiseren.
Bij het bespreken van dit pakket na een uitgebreid ex-
periment, komt men tot de belangrijke konklusie, dat
men de Problemen van het installeren van de applikatie
en die bij het gebruiken ervan in de praktijk duidelijk
uit elkaar moet houden.
Waar het gebruik van de applikatie aan de vaak meest
verrassende eisen voldeed, bleek de installatie van het
pakket nogal wat praktische en hoogst vervelende Pro
blemen op te leveren.
Installatieproblemen
Het bijgeleverde handboek is ronduit zwak en typisch
geschreven door een of meer informatici. Vooral aan de
hand van een aantal voorbeelden wordt, zij het dan in
zwart-wit, uitvoerig gedemonstreerd hoe men het pak-
KT 1991.XVII.2
41
