duurdere Mac Ilfx™ met een klokfrekwentie van 40 Me
gahertz, bleek bij een recent experiment dat voor het
uitvoeren van deze tekenoperatie nog amper acht sekon-
den nodig waren.
Opmerkelijk is wel dat men de opbouw van de kaart
gewoon kan onderbreken als men andere opties wil ge-
bruiken, bijvoorbeeld een andere klasse-indeling, een
ander kaarttype, een ander kleurpalet, andere teksten,
een ander type van legenda, enz.
Binnen de twintig sekonden, en op de nieuwste toestel-
len binnen de 8 10 sekonden, Staat er naar wens een
volledig nieuwe kaart op het scherm. Dit is voor piano
logen een ongekende luxe, temeer doordat men ook alle
schermbeelden met een relatief goedkope matrixprinter
met kleurenlint meteen kan uitprinten, ook al gaat dit
relatief veel trager. Een bijkomende luxe is het feit dat
men de kaart kan opslaan als een 'PICT-document',
wat op zijn beurt toelaat een keurige kleurenscheiding
te maken, ten behoeve van eventuele reproduktie. In
deze tekst zijn de kaarten op kaart 2 na, geproduceerd
op een 300 DPI inkt-jet-printer na kleurontbinding en
fotografische redukties. Kaart 2 echter is gemaakt met
een gewone matrixprinter8.
In veel gevallen kan een eenvoudige kleurenfotokopie of
een ander procede eenvoudiger, sneller en goedkoper
zijn. Een fotokopie op een overheadtransparant verhel-
derde in niet geringe mate de op papier uitgeprinte
kleurenkaart. Bij op de MAC-lijn gerichte uitgevers kan
men zowat het hele scala van reproduktiemiddelen in-
zetten, vanaf het maken van dia's tot de uitvoer op pe-
perdure fotozetmachines toe.
Heiaas blijven alle reprodukties slechts bijzonder zwak-
ke afspiegelingen van het kleurspectakel dat men inter-
aktief op het scherm in frakties van minuten manipu-
leert. Geen kleurenlint of 'inktcartridge' kan die
zuiverheid van lijn en kleur vervangen. Bovendien is de
eerste bedoeling van het opgezette systeem om als 'mo-
nitoringsysteem' te fungeren bij de ruimtelijke plan-
ning, niet als systeem voor atlasproduktie. Toch blijft
dit niettemin acceptabel bijprodukt meegenomen indien
de noodzaak tot dit type van grafische kommunikatie
zieh zou voordoen.
In die zin kan men de mogelijkheden van het karteer-
programma helemaal niet beoordelen op grond van de
bij dit artikel gevoegde illustraties. Ze zijn slechts een
zeer zwakke afspiegeling van de mogelijkheden. Men
kan in een artikel alleen maar een statische momentop-
name weergeven en de afbeeldingen zijn na tussen-
komst van overigens optimale reproduktietechnieken na
meerdere tussenfases en kleurenkeuzes onmogelijk nog
als een wäre afspiegeling te beschouwen van het eind-
produkt op het kleurenscherm. De evaluatie van de re-
sultaten in figuren 2 en 3 refereren dus niet naar het ei-
genlijke monitor-resultaat, dat hier beproken wordt.
Bij de kaarten is volgende toelichting wenselijk: de ver-
delingen zijn in beide gevallen zeer scheef en de over
gang van een groenachtige naar een roodachtige voor-
stelling is gekozen op grond van de waarde van de
mediaan.
Heel bijzonder ook is het dat men niet alleen op een
gewone basiskaart kan werken. Symbolen (proportione-
le cirkels of Vierkanten inbegrepen) kunnen rechtstreeks
op een gescande luchtfoto- of wegenkaart-achtergrond
worden geplaatst.
Er is ons geen relatief goedkoop kartografieprogramma
bekend waarmee men bijvoorbeeld rechtstreeks op een
vertikale of een oblique luchtfoto variabelen kan karte-
ren. Dit leidt tot een volkomen nieuwe ontwikke-
lingslijn in de kartografie, die vooral in het onderwijs
een belangrijke innovatie betekent. Wat in dit gebruikte
pakket gebeurt is maar een pril begin.
De transparante beeldvorming van gescande achter-
grondkaarten in een eerste 'layer' en geografisch-statis-
tische vormen van kartografie in een tweede 'layer' is
met wat ingewikkelde kombinatie van enkele bestaande
programma's op de Macintosh en uiteraard ook op nog
meer geavaneeerde grafische stations op vrij körte tijd
mogelijk geworden.
In de meer gebruikelijke kartografietoepassingen van
het pakket zou het te ver gaan om alle opgesomde
kaartoperaties te illustreren9, maar ongetwijfeld gaat de
belangstelling vooral naar de diverse mogelijkheden van
de klasse-indelingen en de legenda-opzet binnen het
pakket.
Met betrekking tot de klasse-indeling zijn er drie stan-
daardopties beschikbaar:
a. Na opgave van het aantal gewenste klassen berekent
het programma gelijke intervals tussen de grootste
en de kleinste gevonden waarden. Bij scheve verde-
lingen leidt dit uiteraard tot waardeloze kaarten,
maar het voordeel is wel dat men dit in minder dan
twintig sekonden in de gaten heeft en de getrainde
kartograaf nog veel sneller. Hij of zij kan dan
meteen ingrijpen en een andere indeling kiezen.
b. Na opgave van het aantal gewenste klassen sorteert
het programma de gemeten waarden naar grootte en
plaatst in elke klasse een gelijk aantal - in dit geval
- gemeenten. Een kwantielenindeling dus.
c. De kaartauteur bepaalt zelf hoeveel klassen hij wil
zien. Hij vult per klasse de boven- of benedengrens
in tot alle klassen vastliggen.
Het programma biedt de vensters aan waarin de
kaartauteur zijn wensen intikt en voert meteen de
nieuwe kaart uit.
Dankzij een bijkomende optie kan men meteen ook in-
zicht krijgen in de statistische kenmerken van de gege-
vens per klasse. Heiaas, en zoals gebruikelijk, ontbreekt
ook hier weer enige informatie over de scheefheid van
de verdeling.
Omdat het programma zo verbazend snel werkt, zijn er
nauwelijks Problemen tot de beslissing over te gaan een
heel andere keuze of type van kaart te maken. Immers,
men hoeft niet eens te wachten tot de kaart volledig is
uitgetekend op het scherm, om een wijziging te kunnen
aansturen. In een minimum van tijd kan men op die
wijze hele reeksen uitproberen en de beste voorlopig op
een schijf wegschrijven. Men heeft dan alle tijd om
rüstig een keuze te maken. Ook bij inspraak of openba-
re diskussies bijvoorbeeld kan men op de meeste vragen
meteen ingaan.
44
KT 1991.XVII.2
