voor het onderwijs worden ook veel blinde wandkaar-
ten gemaakt.
Op toeristisch gebied wordt er voorts veel werk gedaan
ter illustratie van reisgidsen, zoals de bekende
Dominicus-reeks, en uitgaven van het NBT.
Intermap heeft de beschikking over traditionele repro-
grafische produktiemiddelen alsook over een volledige
Apple Macintosh-konfiguratie voor de geautomatiseer-
de kartografie. Behalve voor kartografisch werk wordt
deze apparatuur ook ingezet voor zetwerk en pagina-
opmaak ten behoeve van derden.
Bij iedere produktie wordt geprobeerd altijd een karto-
grafische meerwaarde aan het materiaal toe te voegen,
ook als dit niet expliciet door de opdrachtgever ge-
vraagd wordt. Op deze wijze wordt geprobeerd de eigen
bevrediging in het werk bij iedere kaartproduktie vast te
houden.
In de toekomst verwacht Karssen dat ook de kaarten
op grotere formaten geautomatiseerd geproduceerd zul-
len kunnen worden.
Daarbij zal de Output meestal een hard copy blijven
omdat kaarten op beeldscherm zieh nu eenmaal niet
prettig laten lezen.
Wat thematiek betreft liggen er plannen voor onder-
wijskartografie voor de Arabische wereld. Diversiteit in
de eigen initiatieven is dan ook kenmerkend voor In
termap.
Theo Pasveer bNO Cartographics
Cartographics is het bedrijf dat in 1982 is opgericht
door Theo Pasveer nadat hij eerst 18 jaar had gewerkt
bij de toenmalige Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders
(RIJP). Theo Pasveer is in eerste instantie een grafisch
ontwerper, die zieh ook bezighoudt met kartografie,
maar die zieh daarnaast ook gaarne begeeft op het päd
van binnenhuisarchitektuur, bewegwijzering, belettering
enz. De afwisseling in zijn werk is voor hem essentieel
om konstruktief te kunnen werken.
Bij de RIJP had Theo Pasveer de leiding over het gra
fisch buro, waar onder andere de struktuurplannen van
Almere en de diverse stadsdelen zijn vormgegeven en
geproduceerd.
Toen bij reorganisatie bleek dat de afdeling moest wor
den ingekrompen, hield dit in dat wat hij had opge-
bouwd zou verdwijnen. Hij koos er toen voor zieh zelf-
standig te vestigen.
In de tien jaar dat hij nu zelfstandig bezig is, hetzij als
grafisch ontwerper, hetzij als kartograaf, heeft hij sa-
men met Jacomien van Delden, zijn partner, een aardig
aantal produkties voltooid voor diverse opdrachtgevers.
Naast het werk voor voornamelijk overheidsdiensten en
gemeentelijke organisaties, maakt hij kaarten en andere
illustraties ten behoeve van onderwijs. Bekend bij iedere
Nederlander zijn de kaarten voor het NOS-journaal
waaraan hij heeft meegewerkt. Zijn wäre kunnen wordt
echter pas duidelijk aan de hand van kaarten die ge
maakt zijn in opdracht van enkele gemeenten in Noord-
Holland en Flevoland. Kaarten in brochures en rappor-
ten vormen een geintegreerd onderdeel met de overige
beeldelementen zoals foto's en tekst. In de totale
beeldvorming speelt bij hem ook de papierkeuze een
belangrijke rol. Zijn bewerkingen van topografische
kaarten op een speeifieke papiersoort, Conqueror
Bond, leveren, mede door een goede kleurstelling, een
bijzonder resultaat.
Een ander voorbeeld dat laat zien dat er een synthese
gezocht wordt tussen kartografie en vormgeving is een
affiche met de plattegrond van het Stationsplein van
Almere-stad waarin ook de bovenbouw is verwerkt in
scheve projektie. Keuze in lijnvoering en kleurstelling
voor de verschillende dementen maken deze afbeelding
op meer niveau's leesbaar. Deze meervoudige leesbaar-
heid ziet men trouwens ook terug in kaarten van andere
kaartenmakers. Het weerspiegelt de analyse die wordt
toegepast op het objekt waaraan wordt gewerkt.
Dirk Fortuin Global view
Dirk Fortuin is van huis uit een grafisch ontwerper. Bij
het ontwerpen kunnen twee hoofdaktiviteiten onder-
scheiden worden, namelijk de analyse, zeg het program-
ma van eisen waaraan de vormgeving moet voldoen, en
het feitelijke vormgeven door kleur, materiaal, vorm,
struktuur en ordening te definieren.
Het is juist die analysekant waar bij Dirk Fortuin de
nadruk op ligt. Alhoewel dit in zijn terminologie mis-
schien verwarring zaait, is de term systeemontwerper,
zoals hij zieh zelf ook presenteert, wel op zijn plaats.
Vormgeving is voor hem geen vluchtige momentopna-
me, maar het resultaat van een diepgravende ontleding
van het onderwerp. Door deze grondige analyse legt hij
de elementen bloot waarmee het programma van eisen
zal worden opgebouwd. Door dit programma van ejsen
worden zowel de mogelijkheden als de beperkingen
voor de vormgeving zichtbaar. De vormgeving kan dan
volgen.
De 'global views' van Dirk Fortuin zijn bij menig kar
tograaf al bekend. Door een bestaand programma ge-
schikt te maken voor grafische vormgeving, kan hij een
willekeurig land op aarde in het midden van een globe
afbeelden. Door deze mogelijkheden is er in de loop
van de tijd een hele mooie serie kaarten en kaartjes
ontstaan waarin verschillende thema's verwerkt zijn.
Van begin af aan heeft Dirk Fortuin voor kaartproduk
tie automatisering toegepast. Na zijn eerste 'Global
Views' uit 1977-1978, heeft hij verder gewerkt aan
bestandsopbouw voor verschillende kaarten. Daarmee
KT 1991.XVII.3
15
