arto Studio
overleden.
Toen ik in januari van dit jaar het plan had opgevat
om dit artikel te schrijven, kon ik niet vermoeden dat
hij zo snel zou heengaan. En ook al kan hij dit niet
meer lezen, toch wil ik hem niet onbesproken laten.
Paul Laarhoven was begonnen als grafisch ontwerper,
na het doorlopen van de Rietveld-akademie. Hij legde
zieh al snel toe op het maken van kaarten.
Mede door zijn produkties voor het GVB en VW in
Amsterdam, verwierf hij door de jaren een faam als 'de
kaartenmaker van Amsterdam'.
Paul Laarhoven werkte volledig traditioneel en wist
door goed gebruik te maken van alle reprografische
mogelijkheden steeds prima werk te leveren. Met enige
'grafische' Varianten kan zijn aanpak van kaartproduk-
tie echt kartografisch genoemd worden. Zowel voor off-
set als zeefdruk wist hij zijn materiaal iedere keer per
fekt sluitend te krijgen. Vaak gebeurde het dat deze
produkties onder grote tijdsdruk moesten worden ge-
maakt. Waren er in het begin nog pieken en dalen in
zijn produktie, in de loop der jaren werd steeds meer
een beroep op zijn diensten gedaan. Het is dan ook te
vrezen dat dit sukses hem uiteindelijk noodlottig is ge
worden.
als kaarten, verbanden inzichtelijk te maken voor een
groter publiek. In die opzet hebben zij zieh de laatste
jaren aardig kunnen bewijzen.
Anders dan bij veel kartografen waar opdrachten voort-
spruiten uit eerdere produkties, speelt een aktieve ac-
quisitie een belangrijke rol bij Geografiek. Mede gezien
de persoonlijke achtergrond van het bedrijf, waarbij
niet kon worden voortgebouwd op reeds bestaande net
werken, was acquisitie noodzakelijk om de eerste jaren
het hoofd boven water te houden. Bovendien vroeg het
speeifieke werkterrein van Geografiek, namelijk een
sterkere manier van informatie-overdracht, om een se
rieuze benadering van de opdrachtgever omdat deze
veelal een apart budget hiervoor moet aanspreken.
Voor hun produktie maken zij gebruik van twee Apple
computers. Doordat in veel opdrachten tekst en beeld
gei'ntegreerd dienen te worden wordt er, behalve met het
bekende tekenprogramma Lreehand, ook met het
pagina-opmaakprogramma X-press gewerkt.
Door de visualisatiegolf van de afgelopen jaren heeft
Geografiek kunnen doorgroeien. Zowel in behuizing als
in personeel wordt voor de toekomst dan ook een uit-
breiding verwacht.
Geografiek
GRAFIEK
Geografiek is in 1987 opgezet door Niels de Vos, soci-
aal geograaf, en Willem van den Goorbergh, karto-
graaf. Vanaf het begin is Geografiek gehuisvest in het
AOC-gebouw, een bedrijfsverzamelgebouw, te Am
sterdam.
Beiden wilden na hun Studieperiode graag voor zichzelf
beginnen of een baan met veel zelfstandigheid. Na een
werkperiode in Kenya, waarin de vele mogelijkheden
om informatie in beeld te brengen duidelijk werden,
werd het plan opgevat om kleinschalige kartografie te
bedrijven: als ideale kombinatie tussen geografie en
informatie-overdracht. Kernaktiviteit is dan ook klein
schalige kartografie ten behoeve van publieksvoorlich-
ting en public relations. Naast geografische informatie
wordt voor een groot deel ook statistische informatie in
beeld gebracht. Onder de opdrachtgevers worden zowel
de overheid als kommerciele bedrijven gerekend. Zo
werden er in de loop der jaren kaarten gemaakt voor
het Ministerie van Ontwikkelingssamenwerking, Econo-
mische Zaken, NBT, Provincie Utrecht, NMB, SNV en
het GAK.
Jaarverslagen worden soms gedrukt met het lettertype
Courier (schrijfmachine), en met op sommige pagina's
grafieken, waarvan zelfs de tekenaar de bedoeling niet
begreep. Geografiek probeert dan van tekst en beeld
een inzichtelijk geheel te maken. Grafieken zijn, in de
ogen van beide jonge ondernemers, bedoeld om, even-
Carto Studio
Carto Studio is het bedrijf van de auteur zelf dat in
1987 is opgericht. Na een opleiding aan het ITC was
Paul Benjaminse gedurende een jaar in loondienst bij
Reprocart. Omdat het werk daar niet kartografisch was
maar bestond uit geautomatiseerde reprografie, moest
voor hem het daaropvolgende werk beslist kartografisch
zijn. Dat kon of binnen een baan zijn öf door iets zelf
te beginnen. Nadat een eerste opdracht voltooid was,
volgde de ene na de andere opdracht, zodat de keuze
daarmee vast stond.
De eerste produktie bestond uit een metrokaart van Pa-
rijs voor Thomas Cook. Doordat hij zieh al eerder op
vervoersgebied geprofileerd had, lag het in de lijn der
verwachting om de mogelijkheden voor vervoerskaarten
verder uit te diepen.
In 1988 werd de produktie van de kaarten voor Rail 21
van de Nederlandse Spoorwegen ter hand genomen. In
de opvolgende jaren werden ook de meeste andere pro
dukties voor de Nederlandse Spoorwegen verzorgd. Op
vervoersgebied werden voorts ook de kaarten gemaakt
voor Groningen en voor het dynamisch reizigersinfor-
matiesysteem Reiswijzer in Den Bosch en Eindhoven.
Op vervoersgebied werd de Stichting voor Vervoerskar-
tografie opgericht. Hierdoor werd het mogelijk om bin
nen de tentoonstelling Maps aandacht te besteden aan
vervoerskaarten, uit de verzameling die de auteur in de
laatste jaren heeft aangelegd.
KT 1991.XVII.3
17
Openbaar vervoer in kaart
c
